ပေရသိပြည်(ပါရှန်အင်ပါယာ-Persia) Reshare #9Dan Unicode & Zawgyi

 9Dan

ပေရသိပြည်(ပါရှန်အင်ပါယာ-Persia)
Reshare #9Dan Unicode & Zawgyi
အကြောင်း ကျမ်းစာအခြေခံအကျဉ်းချုပ် နှင့် အပြင်သမိုင်းရှု့ထောင့်အကျဉ်း
A။ ကျမ်းစာအခြေခံ သမိုင်းအကျဉ်းချုပ်
ပေရသိပြည်၏ နယ်နိမိတ်များမှာ ခေတ်တစ်ခုနှင့်တစ်ခုအကြား ခြားနားမှုတွေရှိပါသည်။ အထူးသဖြင့် ပေရသိပြည်ဟူသောအမည်မှာ ပေရသိပင်လယ်ကွေ့၏ မြောက်ဘက်နယ်ပယ်နှင့်
အစဉ်ယှဉ်တွဲပေါင်းစပ်လျှက်ရှိပါသည်။
ရှေးဦးယခင်အချိန်ကာလမှာဤနယ်မြေ၏
မြောက်ပိုင်းကိုဧလံဟု ခေါ်ဆိုကြပါသည် ( ကဘ ၁၄:၁ )။ တစ်ခါတစ်ရံမှာ ဧလံလူမျိုးနှင့် ပေရသိလူမျိုး
စသည်ဖြင့် သမ္မာကျမ်းစာထဲ၌ဖော်ပြသော်လည်း ဧလံမှာ ပေရသိပြည်ကို ခေါ်ဆိုသောအခြား အမည်သာဖြစ်ပါသည် ( ဧဇ ၄:၉၊ဟေရှာယ ၁၁:၁၁
၂၁:၂၊ ယေရ ၂၅:၂၅၊ ၄၉:၃၅-၃၉ ) ။ ဧလံပြည်၏ မြောက်ဘက်ဒေသများဖြစ်သည့် မေရိပြည်နှင့် ပါသိပြည်တို့မှာနှောက်ပိုင်းကာလတွင် ပေရသိပြည်နှင့် နီးကပ်စွာဖြင့် မဟာမိတ်ဖွဲ့လာကြသော ပြည်များဖြစ်ပါသည်(ဧသ ၁:၁၈

တ ၂:၉ ) ။
ဧကရာဇ်ဘုရင် ကုရုမင်းလက်ထက်၌ ပေရသိပြည်သည် အင်အားအကြီးမားဆုံး
ဖြစ်လာခဲ့သည်။ ၅၅၈ ဘီစီခန့်
တွင် နန်းတက်လာပြီးတစ်ခြားတိုင်ပြည်
အကြီးအငယ်များမှန်သမျှ တစ်ပြည်ပြီးတစ်ပြည်ကို ကုရုမင်းက သိမ်းပိုက်နိုင်
ခဲ့ပြီး မိမိပိုင်နယ်မြေချဲ့ထင်းခဲ့သည်။ သူ၏ကြီးမားသော
အောင်နိုင်မှုတစ်ခုမှာ မေဒိပြည်ကို တိုက်ခိုက်သိမ်းပိုက်နိုင်ခဲ့ခြင်းဖြစ်သည်။ မေဒိပြည်မှာ ပေရသိပြည်၏ အခိုင်မာဆုံးသော မဟာမိတ်ဖြစ်လာပြီး ထက်မြတ်သော အရည်ချင်းရှိသည့် ခေါင်ဆောင်များစွားကို ခန့်ထားခြင်းဖြင့် ပေရသိအင် ပါယယာကြီး၏ စစ်ဘက်၊နယ်ဘက် တာဝန်များကို ဝေငှထမ်းဆောင်နိုင်ခဲ့ကြသည်။ မေဒိလူတို့နှင့် ပေရသိတို့ပူးပေါင်း တပ်မတော်ကြီး၏ အကြီးမားဆုံးအောင်မြင်မှုမှာ ၅၃၉ ဘီစီတွင် ဗာဗုလုန်တိုင်းပြည်ကိုတိုက်ခိုက်အောင်နိုင်ခဲ့ခြင်းဖြစ်သည်။ ထိုဒေသအတွင်း ကုရုမင်းသည်ထူးကဲစွာ
ဩဇာအာဏာကြီးမြတ်၍ ငြင်းဆိုဖွယ်မရှိအောင် အုပ်ချုပ်နိုင်သူဖြစ်သည် ( ဟေရှာ ၁၃:၁၇၊ ၂၁:၁-၁၀၊၄၄:၂၈၊ ၄၈:၁ယေရမိ ၅၁:၁၁,၂၈ ။ ဒံယေ ၅:၃၀၊-၃၁၊ ၈:၂၀၊၉:၁-၁၀:၁)။
ကုရုမင်းသည် ဗာဗုလုန်ပြည်၏ အုပ်ချုပ်သူဖြစ်
လာပြီးနောက် တစ်ခြားတိုင်းတစ်ပါးများမှ ဗာဗုလုန်
လူတို့ ဖမ်းဆီးချုပ်နှောင်ထားသောသူတို့ကို မိမိတို့
သက်ဆိုင်ရာတိုင်ပြည်များသို့ပြန်သွားခွင့်ပြုပေးခဲ့သည်။ထိုသို့သောကြောင့်လည်းဗာဗုလုန်တိုင်းပြည်မှ ယုဒလူအမြောက်အများ ယေရုရှလင်သို့ ပြန်လာကြ
ရပြီး မြို့တော်နှင့် ဗိမာန်တော်ကိုလည်း ပြန်လည်
စတင်တည်ဆောက်ခဲ့ကြသည် ( ဧဇ ၁:၁-၄ ) ။ဗိမာန်တော်ကို နောင်ကရာဇ်ဘုရင်ဖြစ်လာသော ဒါရိမင်းလက်ထက်တွင်အပြီးသတ်ဆောက်လုပ်နိုင်ခဲ့
ကြသည်( ဧဇ ၆:၁၄-၁၅ )။
ယေရုရှလင်မြို့ကိုပြန်လည်တည်ဆောက်နေစဉ် ယုဒလူတို့ကို ထိုဒေသအတွင်းရှိ ယုဒလူမဟုတ်ကြ
သောသူများက အဟန့်အတားပြုကာ ညှင်းဆဲဖိနိပ်
ချုပ်ချယ်မှုပြုကြသည်။ထိုအခါ ယုဒလူတို့ကို
ပေရသိအုပ်ချုပ်သူများကအကာအကွယ်ပေးပြီး
ကူညီပံ့ပိုးခဲ့ကြသည်( ဧဇ ၅:၃-၆:၁၂၊နေ ၂:၉-၁၀၊ ဧသ ၈:၉-၁၄ )။ ယုဒလူတို့၏ တိုင်ပြည်နှင့်ဘာသာ
သာသနာကို ပြန်လည်တည်ဆောက်ရေးအတွက်
ပေရသိအစိုးရက လိုအပ်သော ငွေကြေးများကိုလည်း
ထောက်ပံ့ခဲ့သည် ( ဧဇ ၆:၈-၁၀၊ ၇:၁၄-၁၆၊၂၁-၂၄။
နေ ၂:၇-၈ )။ တစ်ချို့အချိန်များ၌လည်း ပေရသိပြည်မှ
ယေရုရှလင်မြို့သို့ ယုဒခေါင်းဆောင်များ သွားရောက်
သင်ကြားရန်နှင့် ပြုပြင်ပြောင်းလဲမှုများ ပြုလုပ်ရန် ဧကရာဇမင်းကိုယ်တိုင်က အထောက်အကူ
များ ပေးသနားခဲ့သည်( ဧဇ ၇:၁၁-၂၀၊ နေ ၂:၅-၈ )။
ပေရသိပြည်၏မြို့တော်မှာ ရှုရှန်မြို့ဖြစ်သည် ( ဧသ၁:၁-၃၊ ၂:၃၊ ၉:၁၁။ ဒ ၈:၂ )။ပေရသိအင်ပါယာကြီး
ကိုပြည်နယ်များအဖြစ် ခွဲထားသည်။ ပေရသိ သို့မဟုတ် မေဒိမှူးမတ်များက အုပ်ချုပ်ကာ ၎င်းတို့လက်အောက်
တွင် ဒေသခံလူတို့က အုပ်ချုပ်ရေးမူးနှင့် တခြားအရာရှိ၊
အရာခံများအဖြစ် ဆောင်ရွက်ကြသည်( ဧဇ ၄:၈-၁၀၊ ၅:၃၊၁၄၊ ၆:၂၊၇:၂၁။ နေ ၂: ၉၊ ၅:၁၄၊ ၇:၂။ ဧသ ၃:၁၊၈:၉၊ ၁၀:၃ ) ။
ပေရသိလူတို့ အုပ်ချုပ်စိုးစံသောထီးနန်းသက်တမ်း
မှာနှစ်ပေါင်း နှစ်ရာခန့်ကြာခဲ့သည်။သို့သော်လည်း သမ္မာကျမ်းတွင် ထိုအကြောင်းဖော်ပြခဲ့သည့်ကာလမှာ
အုပ်စိုးချိန်ကာလ၏ ပထမတစ်ဝတ်ကျော်ကျော်ခန့်သာ ဖော်ပြကြောင်းပါရှိသည်။
၅။ နိဂုံး
ထိုမှတ်တမ်းများတွင်ဧကရာဇ်မင်းအချို့ကိုဖော်ပြသည်။
က) ကုရုမင်းကြီးက ၅၅၈- ၅၃၀ ဘီစီအတွင်း အုပ်စိုးခဲ့ပြီးဗာဗုလုန်ပြည်ကို တိုက်ခိုက်အောင်နိုင်ခဲ့ ( ၅၃၉ ဘီစီ )။ ယုဒလူများကို ပြန်လွှတ်ခဲ့။ ဗိမာန်တော်ပြန်လည်တည် ဆောက် ( ၅၃၈ ဘီစီ - ဧဇ ၁:၁-၄၊၃:၇၊ ၅:၁၃-၁၅။ဟေရှာ ၄၄:၂၈၊ ၄၅:၁ ။ ဒံ ၆:၂၈၊ ၁၀:၁ ) ။
ခ) Cambyses ၅၃၀- ၅၂၂ ဘီစီ
ဂ) ဒါရိမင်း ၅၂၂-၄၈၅ ဘီစီ
ယေရုရှလင်မြို့ ဗိမာန်တော်ပြီးစီ ( ၅၁၆ ဘီစီ - ဧဇ ၄:၂၄၊ ၅:၃-၆:၁၅။ ဟဂ္ဂဲ ၁:၁ ။ ဇာ ၁:၁ ) ။
ဃ) အာရွှေရုမင်း ၄၈၆-၄၆၅
ယုဒလူများ ပိုမိုလွှတ်လပ်ခွင့်ရရှိ( ဧသ ၁:၁-၁၀:၃)။
င) အာတဇေရပ်. ၄၆၅ - ၄၂၄
ဧဇရ ( ၄၅၈ ဘီစီ ) နှင့် နေဟမိ ( ၄၄၅ ဘီစီ )တို့အားအထူးအားဏာများပေးအပ်ခဲ့ ( ဧဇ ၇ :၁-၁၃၊၂၁။နေ ၂:၁-၈၊ ၅:၁၄၊ ၁၃:၆ )
ပေရသိအာင်ပါယာကြီး အားယုတ်လျှော့လာ
သည်အခါဟေလသအင်ပါယာကြီး၏ အင်အားကြီးမား
လားခြင်းအရှိန်အဝါအောက်မှာ ကျရောက်လာ
ခဲ့ရသည်။
B. ကမ္ဘာ့သမိုင်းအရ တချိန်က ပါရှန်အင်ပါယာ(Persia) အကြောင်း
--------------------------
၁။ နိဒါန်း
Persia ဆိုသည်မှာ ယနေ့အီရန် နိင်ငံတည်ရှိသည့်နေရာအား တစ်ချိန်က ဥရောပ တိုက်သားများ မှ ခေါ်ဆိုသည့် အမည်ဖြစ်သည် ။ ဥရောပ တိုက်သားများ မှ ထိုဒေသ အား ဘီစီ ၁၀၀၀ -ကျော်အချိန်မှ စတင်ကာ ၁၉၃၅ – အချိန်အထိ Persia ခေါ်ဆိုခဲ့ကြသည် ။ ထို့ကြောင့် ပါရှန်အင်ပါယာသည် ရှေးခေတ် အီရန်နိင်ငံသမိုင်း၏ ဖြစ်သည် ။
အေဒီ ၇ -ရာစု အချိန်တွင် အာရပ်မူဆလင်များ ကျူးကျော်တိုက်ခိုက်သိမ်းယူခဲ့ရာမှ ပါရှန်အင်ပါယာခေတ်ပျောက်ကွယ်ခဲ့ရသည် ။ ပါရှင် အင်ပါယာ ပျောက်ကွယ်ခဲ့သော်လည်း ပါရှန် လူမျိုးများသည် ဤဒေသ တွင် အုပ်စုများစွာ ကျန်ရှိကာ ဆက်လက် ရှင်သန်ခဲ့ကြသည် ။ ပါရှန် အင်ပါယာသည် တချိန်က ရှေးခေတ် အီဂျစ်များ ၊ဂရိ များ နှင့် သာမက ရော်မန် များ နှင့် လည်း ခေတ်ပြိုင်ဖြစ်ခဲ့သည့်် ကမ္ဘာ့သမိုင်းတွင် ထင်ရှားသည့် အင်ပါယာ တစ်ခုဖြစ်သည် ။
၂။ သမိုင်း
ယနေ့အီရန်ဒေသတွင် ဘီစီ ၁၅၀၀ ခုနှစ် မှစ၍ Aryan လူမျိုးများ စတင်နေထိုင်ခဲ့ကြသည် ။ နောက်ပီုင်းတွင် အီရန်နိင်ငံရှိ Urmia ရေကန်ကြီး အနောက်ဖက်တွင် နေထိုင်သည့် Parsamash လူမျိုးများ ပြောင်းရွှေ့လာရာမှ “ ပါရှန်” ဟုအမည်တွင်လာခဲ့သည်ဟုဆိုသည် ။
ပါရှန်လူမျိုးများကိုးကွယ်သည့် Zoroastrianism ဘာသာမှာလည်း ဘီစီ ၁၅၀၀ – အချိန်ခန့်မှစတင် ပေါ်ပေါက်လာခဲ့သည်ဟု သမိုင်းပညာရှင်များမှ ယုံကြည်ကြသည် ။ သမိုင်းပညာရှင်များမှ ဤဒေသတွင် ပါရှန်အင်ပါယာသည် နှစ်ကြိမ်တိုင် ပေါ်ထွန်းခဲ့သည်ဟုဆိုသည် ။
■ ပထမပါရှန်အင်ပါယာ
ဘီစီ ၆၈၁ ခန့်တွင် စစ်သူကြီး Hakhamanish မှ ယနေ့အီရန်ဒေသ တောင်ကုန်းများတွင် အင်အားစုဆောင်းကာ ပါရှန် အင်ပါယာ
ဖြစ်တည်လာရန် အစပျိုးခဲ့သည် ။ ဘီစီ ၅၅၀ တွင်ဘုရင်ဖြစ်လာသည့် ပါရှန်ဘုရင် Cyrus the Great သည် အနီးပါတ်ဝန်းကျင် ဒေသများကို စစ်ပွဲများဆင်နွဲပြီး နယ်မြေများကို ချဲ့ထွင် သိမ်းယူခဲ့သည် ။ ထိုအချိန်မှစ၍ ပထမ “ ပါရှန်အင်ပါယာ” စတင်ထူထောင်ခဲ့သည်ဟုသမိုင်းမှတ်တမ်းများမှဆိုသည် ။
ပါရှန်အင်ပါယာ၏မြို့တော်မှာ Persepolis ဖြစ်ပြီးယခုအီရန်နိင်ငံ အနောက်တောင်ပိုင်းရှိ တောင်တန်း ဒေသဖြစ်သည် ။ ဘီစီ ၅၄၆ – အချိန်တွင် လစ်ဗျား ဘုရင် ၊ ဘီစီ ၅၃၉ – အချိန်တွင် ဘေဘီလုံဒေသ ကို အောင်နိင်ခဲ့ သည် ။ထိုအခါ ပါရှန်များသည် အီဂျစ်တို့ နှင့်
ခေတ်ပြိုင်ဖြစ်လာခဲ့သည် ။ ထိုအချိန်က ပါရှန်များသည်ကမ ္ဘာပေါ်မှာ အင်အားအကြီးဆုံးအင်ပါယာကို ထူထောင်နိုင်ခဲ့သည် ။
နောက်ပိုင်းတွင် ပါရှန်များသည် ဂရိဒေသကိုနယ်ချဲ့ရန်ကြိုးစားခဲ့သည် ။ ဘီစီ ၄၉၀ တွင်ပါရှန် နှင့်ဂရိတို့ နှင့် ပထမစစ်ပွဲဖြစ်ပွားပြီး ပါရှန်ဘုရင် Darius I သည် Marathon တိုက်ပွဲ ၌ အနိုင်ရကာ ဂရိနယ်မြေများကိုထိန်းချုပ်နိင်ခဲ့သည် ။
ဘီစီ ၄၈၀ ၌ ပါရှန်ဘုရင် Xerxes I သည် Battle of Salamís စစ်ရှုံးပြီး နောက် ပါရှန်အင်ပါယာ တဖြည်ဖြည်း အင်အားနည်းကျဆင်းလာခဲ့သည်။ ဘီစီ ၃၃၄ မှ ၃၃၁ အတွင်း မက်ဆီဒိုးနီးယား မှ စစ်သူကြီး Alexander the Great သည် ပါရှန်များကို စစ်အောင်နိုင်ပြီးဤ ဒေသကို သိမ်းယူအုပ်ချုပ်ခဲ့သည် ။ ထိုအချိန်မှစ၍ ပါရှန်တို့၏ ပထမ အင်ပါယာ ကျရံှုးပျောက်ကွယ်ခဲ့ရသည် ။
■ Alexander နှင့် Seleucid ခေတ်
Alexander the Great သည်ပါရှန်ဒေသကို အောင်နိင်ပြီးနောက် ပါရှန်စစ်သားများအား မက်ဆီဒိုးနီးယားဒေသ သို့ခေါ်ဆောင်ကာ
သူ့စစ်သားများအဖြစ်သိမ်းသွင်းခဲ့သည် ။ ထို့အတူ ပါရှန်အမျိုးသမီးများအား သူ့၏ စစ်သည်များ နှင့်လက်ဆက်စေခဲ့သည်ဟု သမိုင်းမှတ်တမ်းများကဆိုသည် ။ ဘီစီ ၃၂၃ – ခုနှစ်တွင် Alexander the Great ကွယ်လွန်ပြီးနောက် ပါရှန်ထီးနန်းကို သူ၏ စစ်သူကြီးများမှ အပြိုင်လုကာကြိုးပမ်းခဲ့ကြသည် ။
နှစ်ပေါင်း ၅၀၀ – ခန့်ဤဒေသ တွင် ပြိုင်ဖက်အချင်းချင်းစစ်မက်ဖြစ်ပွားနေခဲ့သည် ။ ဘီစီ ၂ – ရာစုတွင် Seleucid dynasty ( မင်းဆက် ) အား မောင်းထုတ်ကာ Parthian အင်ပါယာနယ်မြေဒေသဖြစ်လာခဲ့သည် ။
■ ဒုတိယပါရှန်အင်ပါယာ
အေဒီ ၂၂၄ တွင် ပါရှန်ဘုရင်၏ မျိုးနွယ် (Ardashir I ) မှ တော်လှန်ပုံကန်ပြီး Parthian များကို စစ်အောင်နိင်ခဲ့သည် ။ ထိုအချိန်မှစ၍ ဤဒေသတွင် ဒုတိယ ပါရှန်အင်ပါယာ (Sassanids ) အသစ်ကို ပြန်လည် ပေါ ်ပေါက် လာခဲ့သည် ။ သူ့လက်ထက် တွင် အာရှတိုက်အနောက်ဖက်ဒေသများ ၊ အိန္ဒိယ ဒေသ အများအပြား နှင့် ပန်ဂျပ်ပြည်နယ်များသည် ပါရှန်အင်ပါယာဒေသဖြစ်လာခဲ့သည် ။
Ardashir I ကွယ်လွန်ပြီးနောက် အေဒီ ၂၄၁ – ခုနှစ်တွင် သူ့သား Shapur I ဘုရင်ဖြစ်လာခဲ့သည် ။သူ့လက်ထက်တွင်ရောမများနှင့်
စစ်ပွဲအကြိမ်ကြိမ်ဖြစ်ပွားပြီး ပါရှန်အင်ပါယာကို Tigris မြစ်အထိချဲ့ ထွင်နိုင်ခဲ့သည် ။ အီဂျစ်နဲ့အာရှအနောက်ပိုင်းဒေသကိုလည်း သိမ်းယူနိုင်ခဲ့သည် ။
အစောပိုင်းတွင် ရော်မန်များကို အောင်နိင်ပြီး ဆီးရီးယား နှင့် မက်ဆီဒိုးနီးယားဒေသများကို သိမ်းယူကာ အာရှတိုက်အနောက်ဖက်၏ ကျယ်ပြန့်သည့်ဧရိယာများသည် ပါရှန်အင်ပါယာ ဖြစ်လာခဲ့သည် ။ နောက်ပိုင်း ပါရှန်ဘုရင် Shapur II လက်ထက်တွင် ရော်မန်များကိုစစ်ရံှုးပြီးနယ်မြေများ ဆုံးရှုံးခဲ့ပြန် သည် ။
အေဒီ ၄၀၀ – ခန့်တွင် ပါရှင် ဘုရင် Yazdegerd I သည် ရော်မန်များ နှင့်ငြိမ်းချမ်းရေးရယူကာ ခရစ်ယန် ဘာသာကိုလဲ ပါရှန်ဒေသ တွင်
ကိုးကွယ်ယုံကြည်ခွင့်ပေးခဲ့သည် ။ အေဒီ ၅၂၀ – ခန့်တွင် ပါရှန်ဘုရင် Kavadh I သည် ရော်မန်များ နှင့် စစ်ပွဲတဖန်ဖြစ်ပွားကာ ပါရှန်အင်ပါယာ ကျယ်ပြန့်လာခဲ့သည် ။
Kavadh I ၏သား ပါရှန်ဘုရင် Khosrau I လက်ထက်တွင်ရော်မန်များကို စစ်ပွဲအောင်နိင်ကာ Black Sea ဒေသ အထိ အင်ပါယာ ကျယ်ပြန့်လာခဲ့သည် ။ ဒုတိယ ပါရှန်အင်ပါယာသည် Khosrau I လက်ထက်တွင် အင်အားအကြီးဆုံး ၊ အကျယ်ပြန့် ဆုံးဖြစ်ခဲ့ပြီး ပါရှန်တို့၏ Zoroastrianism ဘာသာမှာလည်း ပြန်လည်ထွန်းတောက်လာခဲ့သည် ။
၃။ အင်ပါယာ ကျရံှုးခြင်း
အေဒီ ၆၀၂ – ခုနှစ် ပါရှန်ဘုရင် Khosrau II လက်ထက်မှစ၍ ရော်မန်များ နှင့် ကာလရှည်ကြာ စစ်ပွဲပြန်လည်ဖြစ်ပွားလာခဲ့သည် ။ အေဒီ ၆၂၇ တွင် Byzantine အင်ပါယာ၏ ရော်မန်ဘုရင် Heraclius ကိုစစ်ရှုံးပြီး နောက်ပြန်လည်ကျရှုံးခဲ့သည်။ သို့သော်လဲ ပါရှန်များသည် ရော်မန်တို့၏ ရန်ကိုကြံ့ကြံ့ခံနိင်ခဲ့ကြသည် ။
အေဒီ ၆၃၀ – ခန့်တွင် ယနေ့ဆော်ဒီအာရေဗျနိင်ငံ မကာဒေသ မှ စတင်ခဲ့သည့် အစ္စလမ် အယူဝါဒ နှင့်အတူ အာရပ်မူဆလင်များ အားကောင်းလာခဲ့သည် ။ နောက်ဆုံး ပါရှန် ဘုရင် Yazdegerd III သည် အေဒီ ၆၅၁ တွင်အာရပ်မူဆလင် များကိုစစ်ရှုံးပြီး ပါရှန်အင်ပါယာ သည်လည်း ပျောက်ကွယ်ခဲ့ရသည် ။
ရှေးခေတ်အချိန်က ပါရှန်များသည် ယဉ်ကျေးမှုမြင့်မားသည့် လူမျိုးများဖြစ်ကြသည် ။ ပါရှန် ဘာသာစကား ၊ ပါရှန်အယူဝါဒ ၊ နှင့် အနုပညာများ ၏ အငွေ့အသက်များ မှာလည်း ဥရောပ နှင့် အာရှတခွင်သို့ပျံ့နှံ့ ကာ ရောနှော ပေါင်းစပ်သွားခဲ့သည် ။ ယနေ့အချိန်တွင် ပါရှန်အင်ပါယာခေတ် အဆောက်အဦးအများစုမှာ ဖျက်ဆီးခံခဲ့ရပြီး အနည်းငယ်သာ ကျန်ရှိတော့သည်ဟု ဆိုသည် ။
May God Bless You All.
သမ္မာကျမ်းစာ၏ အမွေအနှစ်များ

ေပရသိျပည္(ပါရွန္အင္ပါယာ-Persia)
Reshare #9Dan Unicode & Zawgyi
အေၾကာင္း က်မ္းစာအေျခခံအက်ဥ္းခ်ဳပ္ ႏွင့္ အျပင္သမိုင္းရႈ့ေထာင့္အက်ဥ္း
A။ က်မ္းစာအေျခခံ သမိုင္းအက်ဥ္းခ်ဳပ္
ေပရသိျပည္၏ နယ္နိမိတ္မ်ားမွာ ေခတ္တစ္ခုႏွင့္တစ္ခုအၾကား ျခားနားမႈေတြရွိပါသည္။ အထူးသျဖင့္ ေပရသိျပည္ဟူေသာအမည္မွာ ေပရသိပင္လယ္ေကြ႕၏ ေျမာက္ဘက္နယ္ပယ္ႏွင့္
အစဥ္ယွဥ္တြဲေပါင္းစပ္လၽွက္ရွိပါသည္။
ေရွးဦးယခင္အခ်ိန္ကာလမွာဤနယ္ေျမ၏
ေျမာက္ပိုင္းကိုဧလံဟု ေခၚဆိုၾကပါသည္ ( ကဘ ၁၄:၁ )။ တစ္ခါတစ္ရံမွာ ဧလံလူမ်ိဳးႏွင့္ ေပရသိလူမ်ိဳး
စသည္ျဖင့္ သမၼာက်မ္းစာထဲ၌ေဖာ္ျပေသာ္လည္း ဧလံမွာ ေပရသိျပည္ကို ေခၚဆိုေသာအျခား အမည္သာျဖစ္ပါသည္ ( ဧဇ ၄:၉၊ေဟရွာယ ၁၁:၁၁
၂၁:၂၊ ေယရ ၂၅:၂၅၊ ၄၉:၃၅-၃၉ ) ။ ဧလံျပည္၏ ေျမာက္ဘက္ေဒသမ်ားျဖစ္သည့္ ေမရိျပည္ႏွင့္ ပါသိျပည္တို႔မွာေႏွာက္ပိုင္းကာလတြင္ ေပရသိျပည္ႏွင့္ နီးကပ္စြာျဖင့္ မဟာမိတ္ဖြဲ႕လာၾကေသာ ျပည္မ်ားျဖစ္ပါသည္(ဧသ ၁:၁၈
တ ၂:၉ ) ။
ဧကရာဇ္ဘုရင္ ကုရုမင္းလက္ထက္၌ ေပရသိျပည္သည္ အင္အားအႀကီးမားဆံုး
ျဖစ္လာခဲ့သည္။ ၅၅၈ ဘီစီခန္႔
တြင္ နန္းတက္လာၿပီးတစ္ျခားတိုင္ျပည္
အႀကီးအငယ္မ်ားမွန္သမၽွ တစ္ျပည္ၿပီးတစ္ျပည္ကို ကုရုမင္းက သိမ္းပိုက္ႏိုင္
ခဲ့ၿပီး မိမိပိုင္နယ္ေျမခ်ဲ့ထင္းခဲ့သည္။ သူ၏ႀကီးမားေသာ
ေအာင္ႏိုင္မႈတစ္ခုမွာ ေမဒိျပည္ကို တိုက္ခိုက္သိမ္းပိုက္ႏိုင္ခဲ့ျခင္းျဖစ္သည္။ ေမဒိျပည္မွာ ေပရသိျပည္၏ အခိုင္မာဆံုးေသာ မဟာမိတ္ျဖစ္လာၿပီး ထက္ျမတ္ေသာ အရည္ခ်င္းရွိသည့္ ေခါင္ေဆာင္မ်ားစြားကို ခန္႔ထားျခင္းျဖင့္ ေပရသိအင္ ပါယယာႀကီး၏ စစ္ဘက္၊နယ္ဘက္ တာဝန္မ်ားကို ေဝငွထမ္းေဆာင္ႏိုင္ခဲ့ၾကသည္။ ေမဒိလူတို႔ႏွင့္ ေပရသိတို႔ပူးေပါင္း တပ္မေတာ္ႀကီး၏ အႀကီးမားဆံုးေအာင္ျမင္မႈမွာ ၅၃၉ ဘီစီတြင္ ဗာဗုလုန္တိုင္းျပည္ကိုတိုက္ခိုက္ေအာင္ႏိုင္ခဲ့ျခင္းျဖစ္သည္။ ထိုေဒသအတြင္း ကုရုမင္းသည္ထူးကဲစြာ
ဩဇာအာဏာႀကီးျမတ္၍ ျငင္းဆိုဖြယ္မရွိေအာင္ အုပ္ခ်ဳပ္ႏိုင္သူျဖစ္သည္ ( ေဟရွာ ၁၃:၁၇၊ ၂၁:၁-၁၀၊၄၄:၂၈၊ ၄၈:၁ေယရမိ ၅၁:၁၁,၂၈ ။ ဒံေယ ၅:၃၀၊-၃၁၊ ၈:၂၀၊၉:၁-၁၀:၁)။
ကုရုမင္းသည္ ဗာဗုလုန္ျပည္၏ အုပ္ခ်ဳပ္သူျဖစ္
လာၿပီးေနာက္ တစ္ျခားတိုင္းတစ္ပါးမ်ားမွ ဗာဗုလုန္
လူတို႔ ဖမ္းဆီးခ်ဳပ္ေႏွာင္ထားေသာသူတို႔ကို မိမိတို႔
သက္ဆိုင္ရာတိုင္ျပည္မ်ားသို႔ျပန္သြားခြင့္ျပဳေပးခဲ့သည္။ထိုသို႔ေသာေၾကာင့္လည္းဗာဗုလုန္တိုင္းျပည္မွ ယုဒလူအေျမာက္အမ်ား ေယရုရွလင္သို႔ ျပန္လာၾက
ရၿပီး ၿမိဳ႕ေတာ္ႏွင့္ ဗိမာန္ေတာ္ကိုလည္း ျပန္လည္
စတင္တည္ေဆာက္ခဲ့ၾကသည္ ( ဧဇ ၁:၁-၄ ) ။ဗိမာန္ေတာ္ကို ေနာင္ကရာဇ္ဘုရင္ျဖစ္လာေသာ ဒါရိမင္းလက္ထက္တြင္အၿပီးသတ္ေဆာက္လုပ္ႏိုင္ခဲ့
ၾကသည္( ဧဇ ၆:၁၄-၁၅ )။
ေယရုရွလင္ၿမိဳ႕ကိုျပန္လည္တည္ေဆာက္ေနစဥ္ ယုဒလူတို႔ကို ထိုေဒသအတြင္းရွိ ယုဒလူမဟုတ္ၾက
ေသာသူမ်ားက အဟန္႔အတားျပဳကာ ညႇင္းဆဲဖိနိပ္
ခ်ဳပ္ခ်ယ္မႈျပဳၾကသည္။ထိုအခါ ယုဒလူတို႔ကို
ေပရသိအုပ္ခ်ဳပ္သူမ်ားကအကာအကြယ္ေပးၿပီး
ကူညီပံ့ပိုးခဲ့ၾကသည္( ဧဇ ၅:၃-၆:၁၂၊ေန ၂:၉-၁၀၊ ဧသ ၈:၉-၁၄ )။ ယုဒလူတို႔၏ တိုင္ျပည္ႏွင့္ဘာသာ
သာသနာကို ျပန္လည္တည္ေဆာက္ေရးအတြက္
ေပရသိအစိုးရက လိုအပ္ေသာ ေငြေၾကးမ်ားကိုလည္း
ေထာက္ပံ့ခဲ့သည္ ( ဧဇ ၆:၈-၁၀၊ ၇:၁၄-၁၆၊၂၁-၂၄။
ေန ၂:၇-၈ )။ တစ္ခ်ိဳ႕အခ်ိန္မ်ား၌လည္း ေပရသိျပည္မွ
ေယရုရွလင္ၿမိဳ႕သို႔ ယုဒေခါင္းေဆာင္မ်ား သြားေရာက္
သင္ၾကားရန္ႏွင့္ ျပဳျပင္ေျပာင္းလဲမႈမ်ား ျပဳလုပ္ရန္ ဧကရာဇမင္းကိုယ္တိုင္က အေထာက္အကူ
မ်ား ေပးသနားခဲ့သည္( ဧဇ ၇:၁၁-၂၀၊ ေန ၂:၅-၈ )။
ေပရသိျပည္၏ၿမိဳ႕ေတာ္မွာ ရႈရွန္ၿမိဳ႕ျဖစ္သည္ ( ဧသ၁:၁-၃၊ ၂:၃၊ ၉:၁၁။ ဒ ၈:၂ )။ေပရသိအင္ပါယာႀကီး
ကိုျပည္နယ္မ်ားအျဖစ္ ခြဲထားသည္။ ေပရသိ သို႔မဟုတ္ ေမဒိမႉးမတ္မ်ားက အုပ္ခ်ဳပ္ကာ ၎တို႔လက္ေအာက္
တြင္ ေဒသခံလူတို႔က အုပ္ခ်ဳပ္ေရးမူးႏွင့္ တျခားအရာရွိ၊
အရာခံမ်ားအျဖစ္ ေဆာင္ရြက္ၾကသည္( ဧဇ ၄:၈-၁၀၊ ၅:၃၊၁၄၊ ၆:၂၊၇:၂၁။ ေန ၂: ၉၊ ၅:၁၄၊ ၇:၂။ ဧသ ၃:၁၊၈:၉၊ ၁၀:၃ ) ။
ေပရသိလူတို႔ အုပ္ခ်ဳပ္စိုးစံေသာထီးနန္းသက္တမ္း
မွာႏွစ္ေပါင္း ႏွစ္ရာခန္႔ၾကာခဲ့သည္။သို႔ေသာ္လည္း သမၼာက်မ္းတြင္ ထိုအေၾကာင္းေဖာ္ျပခဲ့သည့္ကာလမွာ
အုပ္စိုးခ်ိန္ကာလ၏ ပထမတစ္ဝတ္ေက်ာ္ေက်ာ္ခန္႔သာ ေဖာ္ျပေၾကာင္းပါရွိသည္။
၅။ နိဂံုး
ထိုမွတ္တမ္းမ်ားတြင္ဧကရာဇ္မင္းအခ်ိဳ႕ကိုေဖာ္ျပသည္။
က) ကုရုမင္းႀကီးက ၅၅၈- ၅၃၀ ဘီစီအတြင္း အုပ္စိုးခဲ့ၿပီးဗာဗုလုန္ျပည္ကို တိုက္ခိုက္ေအာင္ႏိုင္ခဲ့ ( ၅၃၉ ဘီစီ )။ ယုဒလူမ်ားကို ျပန္လႊတ္ခဲ့။ ဗိမာန္ေတာ္ျပန္လည္တည္ ေဆာက္ ( ၅၃၈ ဘီစီ - ဧဇ ၁:၁-၄၊၃:၇၊ ၅:၁၃-၁၅။ေဟရွာ ၄၄:၂၈၊ ၄၅:၁ ။ ဒံ ၆:၂၈၊ ၁၀:၁ ) ။
ခ) Cambyses ၅၃၀- ၅၂၂ ဘီစီ
ဂ) ဒါရိမင္း ၅၂၂-၄၈၅ ဘီစီ
ေယရုရွလင္ၿမိဳ႕ ဗိမာန္ေတာ္ၿပီးစီ ( ၅၁၆ ဘီစီ - ဧဇ ၄:၂၄၊ ၅:၃-၆:၁၅။ ဟဂၢဲ ၁:၁ ။ ဇာ ၁:၁ ) ။
ဃ) အာေရႊရုမင္း ၄၈၆-၄၆၅
ယုဒလူမ်ား ပိုမိုလႊတ္လပ္ခြင့္ရရွိ( ဧသ ၁:၁-၁၀:၃)။
င) အာတေဇရပ္. ၄၆၅ - ၄၂၄
ဧဇရ ( ၄၅၈ ဘီစီ ) ႏွင့္ ေနဟမိ ( ၄၄၅ ဘီစီ )တို႔အားအထူးအားဏာမ်ားေပးအပ္ခဲ့ ( ဧဇ ၇ :၁-၁၃၊၂၁။ေန ၂:၁-၈၊ ၅:၁၄၊ ၁၃:၆ )
ေပရသိအာင္ပါယာႀကီး အားယုတ္ေလၽွာ့လာ
သည္အခါေဟလသအင္ပါယာႀကီး၏ အင္အားႀကီးမား
လားျခင္းအရွိန္အဝါေအာက္မွာ က်ေရာက္လာ
ခဲ့ရသည္။
B. ကမ႓ာ့သမိုင္းအရ တခ်ိန္က ပါရွန္အင္ပါယာ(Persia) အေၾကာင္း
--------------------------
၁။ နိဒါန္း
Persia ဆိုသည္မွာ ယေန ့အီရန္ နိင္ငံတည္ရွိသည့္ေနရာအား တစ္ခ်ိန္က ဥေရာပ တိုက္သားမ်ား မွ ေခၚဆိုသည့္ အမည္ၿဖစ္သည္ ။ ဥေရာပ တိုက္သားမ်ား မွ ထိုေဒသ အား ဘီစီ ၁၀၀၀ -ေက်ာ္အခ်ိန္မွ စတင္ကာ ၁၉၃၅ – အခ်ိန္အထိ Persia ေခၚဆိုခဲ့ၾကသည္ ။ ထို ့ေၾကာင့္ ပါရွန္အင္ပါယာသည္ ေရွးေခတ္ အီရန္နိင္ငံသမိုင္း၏ ၿဖစ္သည္ ။
ေအဒီ ၇ -ရာစု အခ်ိန္တြင္ အာရပ္မူဆလင္မ်ား က်ဴးေက်ာ္တိုက္ခိုက္သိမ္းယူခဲ့ရာမွ ပါရွန္အင္ပါယာေခတ္ေပ်ာက္ကြယ္ခဲ့ရသည္ ။ ပါရွင္ အင္ပါယာ ေပ်ာက္ကြယ္ခဲ့ေသာ္လည္း ပါရွန္ လူမ်ိဳးမ်ားသည္ ဤေဒသ တြင္ အုပ္စုမ်ားစြာ က်န္ရွိကာ ဆက္လက္ ရွင္သန္ခဲ့ၾကသည္ ။ ပါရွန္ အင္ပါယာသည္ တခ်ိန္က ေရွးေခတ္ အီဂ်စ္မ်ား ၊ဂရိ မ်ား ႏွင့္ သာမက ေရာ္မန္ မ်ား ႏွင့္ လည္း ေခတ္ၿပိဳင္ၿဖစ္ခဲ့သည့္္ ကမာၻ႔သမိုင္းတြင္ ထင္ရွားသည့္ အင္ပါယာ တစ္ခုၿဖစ္သည္ ။
၂။ သမိုင္း
ယေန ့အီရန္ေဒသတြင္ ဘီစီ ၁၅၀၀ ခုႏွစ္ မွစ၍ Aryan လူမ်ိဳးမ်ား စတင္ေနထိုင္ခဲ့ႀကသည္ ။ ေနာက္ပီုင္းတြင္ အီရန္နိင္ငံရွိ Urmia ေရကန္ၾကီး အေနာက္ဖက္တြင္ ေနထိုင္သည့္ Parsamash လူမ်ိဳးမ်ား ေၿပာင္းေရႊ ့လာရာမွ “ ပါရွန္” ဟုအမည္တြင္လာခဲ့သည္ဟုဆိုသည္ ။
ပါရွန္လူမ်ိဳးမ်ားကိုးကြယ္သည့္ Zoroastrianism ဘာသာမွာလည္း ဘီစီ ၁၅၀၀ – အခ်ိန္ခန္ ့မွစတင္ ေပၚေပါက္လာခဲ့သည္ဟု သမိုင္းပညာရွင္မ်ားမွ ယံုၾကည္ၾကသည္ ။ သမိုင္းပညာရွင္မ်ားမွ ဤေဒသတြင္ ပါရွန္အင္ပါယာသည္ ႏွစ္ၾကိမ္တိုင္ ေပၚထြန္းခဲ့သည္ဟုဆိုသည္ ။
■ ပထမပါရွန္အင္ပါယာ
ဘီစီ ၆၈၁ ခန္ ့တြင္ စစ္သူၾကီး Hakhamanish မွ ယေန ့အီရန္ေဒသ ေတာင္ကုန္းမ်ားတြင္ အင္အားစုေဆာင္းကာ ပါရွန္ အင္ပါယာ
ၿဖစ္တည္လာရန္ အစပ်ိဳးခဲ့သည္ ။ ဘီစီ ၅၅၀ တြင္ဘုရင္ၿဖစ္လာသည့္ ပါရွန္ဘုရင္ Cyrus the Great သည္ အနီးပါတ္၀န္းက်င္ ေဒသမ်ားကို စစ္ပြဲမ်ားဆင္ႏြဲၿပီး နယ္ေၿမမ်ားကို ခ်ဲ ့ထြင္ သိမ္းယူခဲ့သည္ ။ ထိုအခ်ိန္မွစ၍ ပထမ “ ပါရွန္အင္ပါယာ” စတင္ထူေထာင္ခဲ့သည္ဟုသမိုင္းမွတ္တမ္းမ်ားမွဆိုသည္ ။
ပါရွန္အင္ပါယာ၏ၿမိဳ ့ေတာ္မွာ Persepolis ၿဖစ္ၿပီးယခုအီရန္နိင္ငံ အေနာက္ေတာင္ပိုင္းရွိ ေတာင္တန္း ေဒသၿဖစ္သည္ ။ ဘီစီ ၅၄၆ – အခ်ိန္တြင္ လစ္ဗ်ား ဘုရင္ ၊ ဘီစီ ၅၃၉ – အခ်ိန္တြင္ ေဘဘီလံုေဒသ ကို ေအာင္နိင္ခဲ့ သည္ ။ထိုအခါ ပါရွန္မ်ားသည္ အီဂ်စ္တို ့ ႏွင့္
ေခတ္ၿပိဳင္ၿဖစ္လာခဲ့သည္ ။ ထိုအခ်ိန္က ပါရွန္မ်ားသည္ကမ ၻာေပၚမွာ အင္အားအႀကီးဆံုးအင္ပါယာကို ထူေထာင္ႏုိင္ခဲ့သည္ ။
ေနာက္ပိုင္းတြင္ ပါရွန္မ်ားသည္ ဂရိေဒသကိုနယ္ခ်ဲ ့ရန္ႀကိဳးစားခဲ့သည္ ။ ဘီစီ ၄၉၀ တြင္ပါရွန္ ႏွင့္ဂရိတို႔ ႏွင့္ ပထမစစ္ပြဲၿဖစ္ပြားၿပီး ပါရွန္ဘုရင္ Darius I သည္ Marathon တိုက္ပြဲ ၌ အႏုိင္ရကာ ဂရိနယ္ေၿမမ်ားကိုထိန္းခ်ဳပ္နိင္ခဲ့သည္ ။
ဘီစီ ၄၈၀ ၌ ပါရွန္ဘုရင္ Xerxes I သည္ Battle of Salamís စစ္ရွဳံးၿပီး ေနာက္ ပါရွန္အင္ပါယာ တၿဖည္ၿဖည္း အင္အားနည္းက်ဆင္းလာခဲ့သည္။ ဘီစီ ၃၃၄ မွ ၃၃၁ အတြင္း မက္ဆီဒုိးနီးယား မွ စစ္သူႀကီး Alexander the Great သည္ ပါရွန္မ်ားကို စစ္ေအာင္နိဳင္ၿပီးဤ ေဒသကို သိမ္းယူအုပ္ခ်ဳပ္ခဲ့သည္ ။ ထိုအခ်ိန္မွစ၍ ပါရွန္တို ့၏ ပထမ အင္ပါယာ က်ရံွဳးေပ်ာက္ကြယ္ခဲ့ရသည္ ။
■ Alexander ႏွင့္ Seleucid ေခတ္
Alexander the Great သည္ပါရွန္ေဒသကို ေအာင္နိင္ၿပီးေနာက္ ပါရွန္စစ္သားမ်ားအား မက္ဆီဒိုးနီးယားေဒသ သို ့ေခၚေဆာင္ကာ
သူ ့စစ္သားမ်ားအၿဖစ္သိမ္းသြင္းခဲ့သည္ ။ ထို ့အတူ ပါရွန္အမ်ိဳးသမီးမ်ားအား သူ ့၏ စစ္သည္မ်ား ႏွင့္လက္ဆက္ေစခဲ့သည္ဟု သမိုင္းမွတ္တမ္းမ်ားကဆိုသည္ ။ ဘီစီ ၃၂၃ – ခုႏွစ္တြင္ Alexander the Great ကြယ္လြန္ၿပီးေနာက္ ပါရွန္ထီးနန္းကို သူ၏ စစ္သူၾကီးမ်ားမွ အၿပိဳင္လုကာၾကိဳးပမ္းခဲ့ၾကသည္ ။
ႏွစ္ေပါင္း ၅၀၀ – ခန္ ့ဤေဒသ တြင္ ၿပိဳင္ဖက္အခ်င္းခ်င္းစစ္မက္ၿဖစ္ပြားေနခဲ့သည္ ။ ဘီစီ ၂ – ရာစုတြင္ Seleucid dynasty ( မင္းဆက္ ) အား ေမာင္းထုတ္ကာ Parthian အင္ပါယာနယ္ေၿမေဒသၿဖစ္လာခဲ့သည္ ။
■ ဒုတိယပါရွန္အင္ပါယာ
ေအဒီ ၂၂၄ တြင္ ပါရွန္ဘုရင္၏ မ်ိဳးႏြယ္ (Ardashir I ) မွ ေတာ္လွန္ပံုကန္ၿပီး Parthian မ်ားကို စစ္ေအာင္နိင္ခဲ့သည္ ။ ထိုအခ်ိန္မွစ၍ ဤေဒသတြင္ ဒုတိယ ပါရွန္အင္ပါယာ (Sassanids ) အသစ္ကို ၿပန္လည္ ေပါ ္ေပါက္ လာခဲ့သည္ ။ သူ ့လက္ထက္ တြင္ အာရွတိုက္အေနာက္ဖက္ေဒသမ်ား ၊ အိႏိၵယ ေဒသ အမ်ားအၿပား ႏွင့္ ပန္ဂ်ပ္ၿပည္နယ္မ်ားသည္ ပါရွန္အင္ပါယာေဒသၿဖစ္လာခဲ့သည္ ။
Ardashir I ကြယ္လြန္ၿပီးေနာက္ ေအဒီ ၂၄၁ – ခုႏွစ္တြင္ သူ ့သား Shapur I ဘုရင္ၿဖစ္လာခဲ့သည္ ။သူ ့လက္ထက္တြင္ေရာမမ်ားႏွင့္
စစ္ပြဲအႀကိမ္ႀကိမ္ၿဖစ္ပြားၿပီး ပါရွန္အင္ပါယာကို Tigris ၿမစ္အထိခ်ဲ ့ ထြင္နိဳင္ခဲ့သည္ ။ အီဂ်စ္နဲ ့အာရွအေနာက္ပိုင္းေဒသကိုလည္း သိမ္းယူႏုိင္ခဲ့သည္ ။
အေစာပိုင္းတြင္ ေရာ္မန္မ်ားကို ေအာင္နိင္ၿပီး ဆီးရီးယား ႏွင့္ မက္ဆီဒိုးနီးယားေဒသမ်ားကို သိမ္းယူကာ အာရွတိုက္အေနာက္ဖက္၏ က်ယ္ၿပန္ ့သည့္ဧရိယာမ်ားသည္ ပါရွန္အင္ပါယာ ၿဖစ္လာခဲ့သည္ ။ ေနာက္ပိုင္း ပါရွန္ဘုရင္ Shapur II လက္ထက္တြင္ ေရာ္မန္မ်ားကိုစစ္ရံွဳးၿပီးနယ္ေၿမမ်ား ဆံုးရွံဳးခဲ့ၿပန္ သည္ ။
ေအဒီ ၄၀၀ – ခန္ ့တြင္ ပါရွင္ ဘုရင္ Yazdegerd I သည္ ေရာ္မန္မ်ား ႏွင့္ၿငိမ္းခ်မ္းေရးရယူကာ ခရစ္ယန္ ဘာသာကိုလဲ ပါရွန္ေဒသ တြင္
ကိုးကြယ္ယံုၾကည္ခြင့္ေပးခဲ့သည္ ။ ေအဒီ ၅၂၀ – ခန္ ့တြင္ ပါရွန္ဘုရင္ Kavadh I သည္ ေရာ္မန္မ်ား ႏွင့္ စစ္ပြဲတဖန္ၿဖစ္ပြားကာ ပါရွန္အင္ပါယာ က်ယ္ၿပန္ ့လာခဲ့သည္ ။
Kavadh I ၏သား ပါရွန္ဘုရင္ Khosrau I လက္ထက္တြင္ေရာ္မန္မ်ားကို စစ္ပြဲေအာင္နိင္ကာ Black Sea ေဒသ အထိ အင္ပါယာ က်ယ္ၿပန္ ့လာခဲ့သည္ ။ ဒုတိယ ပါရွန္အင္ပါယာသည္ Khosrau I လက္ထက္တြင္ အင္အားအၾကီးဆံုး ၊ အက်ယ္ၿပန္ ့ ဆံုးၿဖစ္ခဲ့ၿပီး ပါရွန္တို ့၏ Zoroastrianism ဘာသာမွာလည္း ၿပန္လည္ထြန္းေတာက္လာခဲ့သည္ ။
၃။ အင္ပါယာ က်ရံွဳးၿခင္း
ေအဒီ ၆၀၂ – ခုႏွစ္ ပါရွန္ဘုရင္ Khosrau II လက္ထက္မွစ၍ ေရာ္မန္မ်ား ႏွင့္ ကာလရွည္ၾကာ စစ္ပြဲၿပန္လည္ၿဖစ္ပြားလာခဲ့သည္ ။ ေအဒီ ၆၂၇ တြင္ Byzantine အင္ပါယာ၏ ေရာ္မန္ဘုရင္ Heraclius ကိုစစ္ရွံဳးၿပီး ေနာက္ၿပန္လည္က်ရွံဳးခဲ့သည္။ သို ့ေသာ္လဲ ပါရွန္မ်ားသည္ ေရာ္မန္တို ့၏ ရန္ကိုၾကံ့ၾကံ့ခံနိင္ခဲ့ၾကသည္ ။
ေအဒီ ၆၃၀ – ခန္ ့တြင္ ယေန ့ေဆာ္ဒီအာေရဗ်နိင္ငံ မကာေဒသ မွ စတင္ခဲ့သည့္ အစၥလမ္ အယူ၀ါဒ ႏွင့္အတူ အာရပ္မူဆလင္မ်ား အားေကာင္းလာခဲ့သည္ ။ ေနာက္ဆံုး ပါရွန္ ဘုရင္ Yazdegerd III သည္ ေအဒီ ၆၅၁ တြင္အာရပ္မူဆလင္ မ်ားကိုစစ္ရွံဳးၿပီး ပါရွန္အင္ပါယာ သည္လည္း ေပ်ာက္ကြယ္ခဲ့ရသည္ ။
ေရွးေခတ္အခ်ိန္က ပါရွန္မ်ားသည္ ယဥ္ေက်းမွဳၿမင့္မားသည့္ လူမ်ိဳးမ်ားၿဖစ္ၾကသည္ ။ ပါရွန္ ဘာသာစကား ၊ ပါရွန္အယူ၀ါဒ ၊ ႏွင့္ အႏုပညာမ်ား ၏ အေငြ ့အသက္မ်ား မွာလည္း ဥေရာပ ႏွင့္ အာရွတခြင္သို ့ပ်ံ ့ႏွံ ့ ကာ ေရာေႏွာ ေပါင္းစပ္သြားခဲ့သည္ ။ ယေန ့အခ်ိန္တြင္ ပါရွန္အင္ပါယာေခတ္ အေဆာက္အဦးအမ်ားစုမွာ ဖ်က္ဆီးခံခဲ့ရၿပီး အနည္းငယ္သာ က်န္ရွိေတာ့သည္ဟု ဆိုသည္ ။
May God Bless You All.
သမၼာက်မ္းစာ၏ အေမြအႏွစ္မ်ား