ဟေလသအင်ပါယာ( Greece )
Reshare #9Dan Unicode & Zawgyi
၁။ နိဒါန်း
သမ္မာကျမ်းစာတွင် ဟေလသပြည်အား အမည်ဖော်ပြ၍သုံးခဲ့သော်လည်း ထိုပြည်၏နယ်မြေများကို ကြိမ်ဖန်များစွာ အသုံးပြုခဲ့ပေသည်။ ဥပမာ- ရှေးဟောင်းယာဝန်၏ပြည်နယ်သည် ဟေလသပြည်၏ တစ်စိတ်တစ်ဒေသဖြစ်သည်(က ၁၀:၄၊ ဟေရှာယ ၆၆:၁၉၊ ယေဇ ၂၇:၁၃)။ အရပ်သုံးစကားအားဖြင့် Greece သည် Hellas ဖြစ်ပြီး ဂရိ(Greek) လူမျိုးသည် Hellenes ဖြစ်သည်။ ဓမ္မသစ်အချိန်တ်ငိ ဟေလသတို့၏ ဩဇာလွှမ်းမိုးမှုဖြစ်ပေ်လာရခြင်းမှာ ဘီစီ လေးရာစုနှစ်တွင် မဟာအလကိဇန္ဒြား၏ အောင်မြင်မှုများကြောင့်ဖြစ်သည်။ သို့သော် ဟေလသအင်ပါယာရှိလင့်ကစား တရားဝင် ဟေလသနိုင်ငံမရှိခဲ့ပေ။ ယခု ဟေလသပြည်ဟု လူသိရှိသောပြည်သည် ထိုအချိန်က သီးခြားပြည်နယ်ကလေးများဖြင့် ဖွဲ့စည်းထားခြင်းဖြစ်သည်။ ထိုအထဲတွင် အရေးပါ အစာရောက်ဆုံးပြည်မှာ မာကေဒေါနိပြည်ဖြစ်ပြီး၊ ဟေလသအင်ပါယာ၏ ဗဟိုအချက်အချာဌာနဖြစ်သည်(တမန် ၁၆:၁၂၊ ၂ကော ၈:၁)။ ဓမ္မသစ်အချိန်တွင် ဟေလသနိုင်ငံကို ရည်ညွန်းခေါ်ဝေါ်သော မရပ်ဒေသသည် ဟေလသပြာ်၏ကျွန်းဆွယ်ဖြစ်သော အခါယပြည်ဖြစ်သည်( တမန် ၁၉:၂၁၊၂၀:၁-၂)။
၂။ ဟေလသအင်ပါယာ
ပေရသိတိုင်ပြည်၏ အုပ်ချုပ်မှုအာဏာ ယိုယွင်းအားနည်းလာသည်နှင့်အမျှ ဒံယေလ၏ ရူပါရုံ၌ ကြိုတင်မြင်တွ့သည့်အလျှောက် ဟေလသအင်ပါယာ အင်အားကြီးမားလာခြင်းသည် လျင်မြန်ပြီး အံ့ဩဖွယ်ကောင်းလှသည်။ မာကေဒေါနိပြည်တွင် (၃၃၆)ဘီစီ၌ မဟာအလက်ဇန္ဒြား အာဏာရလာပြီး ပေရသိအင်ပါယာကို လွှမ်းမိုးလျှက် နှစ်အနည်းငယ်အတွင်း ဟေလသပြည်မှ အိန္ဒိယပြည်အထိ ကျယ်ပြန့်လာခဲ့သည်(ဒံ ၈:၅-၇၊၂၀:-၂၁၊၁၁:၂-၃)။ ဟေလသလူတို့သည် မည်သညိ့နေရာရောက်ရောက် မိမိတို့၏ များပြားလှသော ယဉ်ကျေးမှုကိုတည်ဆောက်ခဲ့ကြသည်။ ဟေလသဘာသာစကားကို အင်ပါယာအတွင်း ကျယ်ပြန့်စွာ ပြောဆိုခဲ့ကြသည်သာမက၊ ဟေလသဗေသုကာအားဖြင့် ခံ့ညားသောမြို့များ တည်ဆောက်ခဲ့ကြခြင်းလည်ကောင်း၊ ဟေလသအတွေးအခေါ်သည် လူတို့၏အတွေးအခေါ်ကို နေရာအနှံ့ပြောင်းလဲစေခဲ့ကြသည်( ၁ကော ၁:၂၀-၂၂)။ ဟေလသလူတို့သည် မိမိတို့အုပ်ချုပ်ရသညိ့ဒေသတိုင်းတွင် တိုးတက်မှုများရရှိစေခဲ့ပြီး၊ ထိုဒေသတွင် ယခင်က မခံစားဖူးသေးသည့် ပညာရေးအဆင့်အတန်း၊ဖျော်ဖြေမှု၊အားကစားနှင့် လူမှုဖူလုံရေးတို့ကို ရရှိစေကြသည်။ ဟေလသယဉ်ကျေးမှုကို လက်ခံသူတို့အား အရိုင်းအစိုင်းများဟု သတ်မှတ်ကြသည်(ရောမ ၁:၁၄)။
(၃၂၃) ဘီစီတွင် အာဏာအထွတ်အထိတ်သို့ရောက်နေချိန်အတွင်း မဟာအလက်ဇန္ဒြာကွယ်လွန်ခဲ့ပြီး အချိန်အနည်းငယ်အတွင်းမှာပင် အင်ပါယာကြီးအား ဗိုလ်ချုပ်ကြီးများက ခွဲယူခဲ့ကြသည်(ဒံ ၈:၈၊၂၂၊၁၁:၄။(၃၀၁)ဘီစီရောက်ချိန်တွငိ အဓိကသုံးပိုင်းခွဲခြမ်းခဲ့ရာ အနောက်ပိုင်တွငိ ဟေလသပြည်၌ အခြေခံပြီး၊ အရှေ့ပိုင်း နှစ်ခြမ်းမှာ မြောက်ပိုင်း၌ ပေရသိပြည်ဖြစ်ပြီး၊ တောင်ပိုင်းတ်င် အဲဂုတ္တုပြည်တို့ဖြစ်သည်။ အစကနဦးတွင် က္ကသရေလပြည်သည် အဲဂုတ္တုပြည်အပိုင်းတွင်ပါရှိပြီး ငြိမ်းချမ်းမှုကို အချိန်အတန်ကြာ ခံစားခဲ့ကြရသည်။ ထျုအချိန်အတွင်း ဂျူးပညာရှင် ခုနှစ်ဆယ်တို့သည် ဟေဗြဲသမ္မာကျမ်းစာကို ဟေလသဘာသာသို့ ဘာသာပြနိဆိုခဲ့ကြသည်။ ဤဘာသာပြန်ဆိုခြင်းကို " Septuagint " ဟု လူသိများပြီး " LXX " ဟူသော လက္ခဏာအားဖြင့်ရည်ညွန်းကြသည်။ ဓမ္မသစ်ခေတ်တွင် ဂျူးနှင့် ခရစ်ယာန် နှစ်ဦးလုံးပင် Septuagint နှင့် ဟေဗြဲဘာသာဖြင့်ရေးထားသော ဓမ္မဟောင်းကျမ်းကို အသုံးပြုခဲ့ကြသည်။
အဲဂုတ္တုအပိုင်းရှိ ဟေလသခေါင်ဆောင်များသည် မိမိတို့ကိုယ်မိမိတို့ ပတိုလမီ( Ptolemy) ဟု ခေါ်ဆိုကြသည်။ နောက်တက်လာသော ( Ptolemies) ခေါ် ခေါင်းဆောင်များသည် ဂျူးတို့အပေါ် ရန်မူလာကြကာ ရှုရိအပိုင်းမှ ဟေလသတို့သည် အဲဂုတ္တုပြည်အား သိမ်းပိုက်ပြီး၊ က္ကသရေလပြည်ကို မိမိတို့ အုပ်ချုပ်မှုအောက် ရောက်စေခြင်းဖြင့် အခြေအနေကို ပိုမိုဆိုးဝါးစေခဲ့သည်( ၁၉၈ ဘီစီ။ ဒံ ၁၁:၁၄-၁၆)။ ရှုရိပြည်အပိုင်းမှ ဟေလသခေါင်းဆောင်များကို စီလူးစစ်(Seleucids) ဟု လူအသိများကြသည်။ ၎င်း အမည်မှာ တည်ထောင်ခဲ့သော မင်းဆက်ကို အမှီပြု၍ ခေါ်ဆိုခြင်းဖြစ်သည်။ ထိုပြည်များ၏ ဘုရင်အများမှာ ( Seleucid) တိုင်းပြည်အား (၃၀၀)ဘီစီတွင် ထိုမင်းဆက်၏မြို့တော် အန္တိအုတ်ကို အမှီပြု၍ Antiochus ဟု အမည်ပေခဲ့ကြသည်( တမန် ၁၁:၂၀၊၁၃)။
၃။ က္ကသရေလပြည်အတွင် ဩဇာသင်ရောက်မှု
နှစ်ပေါင်းတစ်ရာမျှ ဟေလသတို့၏ အုပ်ချုပ်မှုအောက်တွင်ကျရောက်ပြီးနောက် က္ကသရေလလူတို့သည် ဟေလသလူတို့၏ ဓလေ့ထုံးစံနှငိ့ လူနေမှုစနှစ်တို့က မိမိတို့၏ မိရိုးဖလာဓလေ့ထုံးစံများအပေါ် ဩဇလွှမ်းမိုးပြီး၊ ဖိစီးလာခြင်းကို အပြင်းထန်ခံစားကြရသည်။ က္ကသရေလလူတို့အကြားကွဲပြားမှုများ ဖြစ်ပေါ်လာခဲ့ရသည်။ အချို့ဂျူးတို့အနေဖြင့် ဟေလသတို့၏ ဩဇလွှမ်းမိုးမှုကို ကြိုဆိုခဲ့ကြသည်။ အကြောင်းမှာ မိမိတို့အတွက် ဘာသာရေးဆိုင်ရာ ရာထူးများရရှိနိုင်ရန်ဖြစ်သည်။ အချို့ဂျူးကမူ ဟေလသတို့၏ ဩဇာလွှမ်းမိုးမှုအားလုံးကို အခိုင်အမာ ဆန့်ကျင်ခဲ့ကြသည်။ အထူးသဖြင့် ဂျူးတို့၏ ဘာသာရေးဆိုင်ရာ ကိစ္စများအတွက်ဖြစ်သည်။
ယေရုရှလင်မြို့တွင် ဂျူးအုပ်စုနှစ်ခုအကြား တိုက်ခိုက်မှုများပေါ်ပေါက်လာသောအခါ ( Seleucid) ဘုရင် ( Antiochus IV Epiphanes) သည် ဂျူးတို့အား ကိုင်တွယိရန် အခွင့်ကောင်းရခဲ့သည်။ သူသည် ယေရုရှလင်မြို့ကို ဝင်ရောက်တိုက်ခိုက်ကာ မိမိအားဆန့်ကျင်သော ဂျုးတို့အား သတိဖြတ်ပြီး ကျန်ဂျူးတို့အား ကျွန်သပေါက်ပြုလျှက် ဂျူးတို့၏ ကျမ်းစာကို မီးရှို့ပစ်၍ ဂျူးဘာသာအရ တားမြစ်ထားသော အစားအစာများကို အတင်းအဓမ္မစားစေပြီး၊ ဥပုသ်နေ့တွင်လည်း အလုပ်လုပ်ရန် စေလိုင်းခဲ့သည်။ အဆိုးဝါးဆုံးမှာ ဂျူးတို့၏ ဗိမာန်တေ်အတွင်း ဟေလသယဇ်ပလ္လင်ကိုတည်ဆောက်ကာ ဂျူးတို့မသန့်ရှင်းဟု ယူဆသော တိရိစ္ဆာန်များအား ဟေလသဘုရားများကို ယဇ်ပူဇော်ခဲ့ကြသည်။ ထိုသို့ပြုခြင်းသည် ဂျူးတို့အဖို့ " လွန်စွာကြောက်မက်ဖွယ်ဖြစ်ပြီး အလွန်စက်ဆုပ်ရွံရှာဖွယ်ဖြစ်သည့်အရာ ဖြစ်သည်(ယေဇ ၈:၁-၈၊ ဒံ၁၁:၃၁)။ သို့သော် မိမိတို့၏ ဘာသာကို ဖျက်ဆီးပစ်မည်ကို ဂျူးတို့အနေဖြင့် ငြိမ်ခံနေမည် မဟုတ်ကြောင်းကိုမူ Antiochus က သတိမမူမိခဲ့ချေ။
၄။ ဟေလသတို့၏ အုပ်ချုပ်မှုကို တွန်းလှန်ခြင်း
ဘာသာရေးလွတ်လပ်မှု ရရှိရန်အတွက် Mattathias အနည်ရှိ အသက်ကြီးသည့် ယဇ်ပုရောဟိတိကြီး၏ စိတ်အားထက်သန်မှု့ကြောင့် ဂျူးတို့ စတင်တိုက်ခိုက်ခဲ့ခြင်းဖြစ်သည်။ သူနှင့် သူ၏သား ငါးယောက်တို့သည် ယေရုရှလင်မြို့မှ လွတ်မြောက်လာကြပြီး တပ်ဖွဲ့ငယ်ကို ပြင်ဆင်၍ သုံးနှစ်ကြာပြီးနောက် ဂရိဘက်တော်သားတို့ကို ထောက်ခံသော ယဇ်ပုရောဟိတ်တို့ကို တွန်းလှန်ခဲ့ကြသည်။ ထို့နောက် ၎င်းတို့သည် ဗိမာန်တော်အား ဆေးကြောသန့်စင်ပြီး၊ ဘုရားသခင်အားပြန်လည် ဆက်ကပ်သော ဂျူးလူမျိုးတို့ သမားရိုးကျ ဝတ်ပြုကိုးကွယ်မှုကို ပြုလုပ်နိုင်ရန် ဆောင်ရွက်ခဲ့ကြသည်(၁၆၅ ဘီစီ)။ ထိုအချိန်မှစ၍ ဂျူးလူမျိုးတို့သည် ထိုကြီးကျယ်သောအဖြစ်အပျက်၏ အထိမ်းအမှတ်အဖြစ် အင်္ကနိပွဲတော်ကို ဆင်နွှဲခဲ့ကြသည်( ယော ၁၀:၂၂)။
ဤကဲ့သို့ အံ့ဩဖွယ်ကောင်းသော အောင်မြင်မှုကြောင့် မက္ကဘီတို့ကို အားတတ်စေခဲ့သော နိုင်ငံရေးလွတ်လပ်ခွင့်ရသည့်အထိ ဆက်လက်တိုက်ခိုက်စေခဲ့သည်(မိသားစု အမည်ကိုလိုက်၍ ၎င်းတိုဘအား Hasmoneans ဟုလည်း လူသိများကြသည်)။ သို့သော် ဘာသာရေး ကိုင်းရှိုင်းလှသည့် ဂျူးများသည် ဂျူးဘာသာအတွင်း ဟေလသတို့၏ နိုင်ငံရေးစွက်ဖက်မှုကို ဆန့်ကျင်ခဲ့သည့်နည်းတူ၊ မက္ကဘီတို့၏ နိုင်ငံရေးအာဏာရရှိရနိ ကိုးစားမှုကိုလည်း ဆန့်ကျင်ခဲ့ကြသည်။ ထိုသို့ဖြစ်လာခြင်းကြောင့် ဆန့်ကျင်ဘက် ရှုထောင့်နှစ်ခုသည် ဂျူးလူမျိုးတို့အတွင်း အုပ်စုနှစ်ခုကွဲသွားစေခဲ့သည်။ တစ်ခုမှာ ဇဒ္ဒုကဲ နှင့် ဖာရိရှဲတို့ဖြစ်သည်။ ဇဒ္ဒုကဲတို့အနေဖြင့် နိုင်ငံရေးအာဏာရရှိလိုပြီး၊ ဖာရိရှဲတို့အနေနှင့် ဘာသာရေးလွတ်လပ်ခွင့်ရခြင်းကိုပင် ရောင့်ရဲတင်းတိမ်မှုရှိကြသည်။
ဤကဲ့သို့ ဆန့်ကျင်မှုများရှိစေကာမူ မက္ကဘီတို့သည် စစ်ကို ဆက်လက်တိုက်ခိုက်ခဲ့ကြရာ အနှစ်နှစ်ဆယ်ကြာကြီးနောက် နိုင်ငံရေးလွတ်လပ်ခွင့်ရခဲ့ကြသည်( ၁၃၄ ဘီစီ)။ မည်သို့ပင်ဖြစ်စေ ဂျူးတို့အတွင်း ကွဲပြားမှုများ တိတိကျကျဖြစ်လာခဲ့သည်။ တစ်ဖက်တွင် နိုင်ငံရေးဆနိသည့် ချမ်းသာပြီး အာဏာရှိကာ Hasmonesns အုပ်ချုပ်သူများ၏ ပစားပေးခံရသော ယဇ်ပုရောဟိတ်များနှင့် ခေါင်ဆောင်များရှိကြသည်။ အခြားတစ်ဘက်တွင် ဆင်းရဲပြီး အာဏာမဲ့သော်လည်း သာမန်လူများက ထောက်ခံ အားပေးသော နိုင်ငံရေးကို ဆန့်ကျင်သည့် သမားရိုးကျထုံးတမ်းစဉ်လာကို လိုက်လိုသူများပဝင်ကြသည်။ ဂျူးတို့သည် ဟေလသတို့၏ အုပ်ချုပ်မှုအောက်မှ လွတ်လပ်ခဲ့သော်လည်း မိမိတို့အထဲတွင် ကွဲပြားမှုများကြောင့် အင်အားဆုတ်ယုတ်လာကာ နှစ်ပေါင်း ရှစ်ဆယိအတွင်း ရောမတို့၏ လက်အောက်သို့ ကျရောက်ခဲ့ကြပြန်သည်။
၄။ ဓမ္မသစ်ကာလာ
ထိုဒေသအတွင်း ဟေလသတိူ့အုပ်ချုပ်ပြီးနောက် အုပ်ချုပ်သူအဖြစ် ရောမတို့ဆက်ခံကြသော်လည်း ဟေလသဘာသာစကားကို ဆက်လက်၍ ကျယ်ကျယ်ပြန့်ပြန့် ပြောဆိုလေ့ရှိသည်။ ဟေဘသအင်ပါယာ အချိန်က ကဲ့သို့ပင် ရောမအင်ပါယာအတွင်း၌လည်း လူအများအပြားပြောဆိုသော ဘာသာစကားဖြစ်သည်( ယော ၁၉:၂၀၊တမန် ၂၁:၃၇၊ ဗျာ ၉:၁၁)။ ဘာသာစကားတစ်မျိုးတည်းကို နေရာတိုင်း၌ ပြောဆိုခြင်းကြောင့် ခရစ်ယာန်ဘာသာ လျှင်မြန်စွာ ပြန့်နှံ့နိုင်ခဲ့သည်(တမန် ၁၄:၁၊၁၉:၁၀)။ ဟေလသဘာသာစကားတွင် ဝေါဟာရကြွယ်ဝခြင်းကြောင့် အတွေးအခေါ်နှင့် အဓိပကာယ်ကိုလည်း အသေးစိတ်ဖော်ပြနိုင်သည်။ ဓမ္မသစ်ကျမ်း၏ ဘာသာစကားနှင့် လိုက်ဖက်ညီကာ၊ ၎င်းဘာသာစကားအားဖြင့် ခရစ်ယာန်တို့၏ ဧဝံဂေလိ သွန်သင်မှုများကို ဖော်ပြကာ ဘုရားသခင်က ထိန်းသိမ်းစောင့်ရှောက်သည်။
ဓမ္မသစ်ကျမ်း၏ မူရင်းမှတ်တမ်းများအရ ဟေလသလူမျိုးအတေ်များများသည် ယေရှုအား ယုံကြည်သူများဖြစ်လာကြပြီး အမှုတော်ဆောင်ခြင်းတွင်လည်း တက်ကြွစွာ ပါဝင်လုပ်ဆောင်သူများဖြစ်ကြသည်။ သခင်ယေရှုသက်တော်ထင်ရှားရှိစဉ်အချိန်ကာလကပင် အချို့သော ဟေလသလူတို့သည် ယေရှုယူဆောင်လာသော သွန်သင်မှုအသစ်တွင် စိတ်ပါဝင်စားမှုရှိနေကြသည်( ယော ၁၂:၂၀)။ တမန်တေ်များခေတ်၌ နေရာအနှံ့ရှိ ဟေလသလူတို့သည် တမတ်တော်များ၏ ဟောပြောမှုအပေါ် လက်ခံတုန့်ပန်မှု ရှိခဲ့ကြပြီး( တမန် ၁၄:၁၊ ၁၇:၄ ၊၁၂:၃၄၊ ၁၈:၄)။ ဟေလသလူတို့၏ တိုင်းပြည်ဖြစ်သော မာကေဒေါနိပြည်နှင့် အခါယပြာ်တို့တွင် အသင်းတော်များ တည်ထောင်လာခဲ့ကြသည်( တမန် ၁၆:၁၂၊ ၁၇:၁-၄၊ ၁၀-၁၂၊ ၁၈:၁-၄)။ ဟေလသဟူသောအမည်ကို ယေဘုယျအားဖြင့် တစ်ခါတစ်ရံ တစ်ပါးအမျိုးသားတို့အား ခေါ်သော အမည်ဖြစ်သည်( မာ ၇:၂၆၊ တမန် ၁၉:၁၇၊ ရောမ ၁:၁၆၊ ၁၀:၁၂၊ ဂလာ ၃:၂၈)။
May God Bless You All.
သမ္မာကျမ်းစာ၏ အမွေအနှစ်မျာား
ဟေလသအင်ပါယာ( Greece )
Reshare #9Dan Unicode & Zawgyi
၁။ နိဒါန်း
သမ္မာကျမ်းစာတွင် ဟေလသပြည်အား အမည်ဖော်ပြ၍သုံးခဲ့သော်လည်း ထိုပြည်၏နယ်မြေများကို ကြိမ်ဖန်များစွာ အသုံးပြုခဲ့ပေသည်။ ဥပမာ- ရှေးဟောင်းယာဝန်၏ပြည်နယ်သည် ဟေလသပြည်၏ တစ်စိတ်တစ်ဒေသဖြစ်သည်(က ၁၀:၄၊ ဟေရှာယ ၆၆:၁၉၊ ယေဇ ၂၇:၁၃)။ အရပ်သုံးစကားအားဖြင့် Greece သည် Hellas ဖြစ်ပြီး ဂရိ(Greek) လူမျိုးသည် Hellenes ဖြစ်သည်။ ဓမ္မသစ်အချိန်တ်ငိ ဟေလသတို့၏ ဩဇာလွှမ်းမိုးမှုဖြစ်ပေ်လာရခြင်းမှာ ဘီစီ လေးရာစုနှစ်တွင် မဟာအလကိဇန္ဒြား၏ အောင်မြင်မှုများကြောင့်ဖြစ်သည်။ သို့သော် ဟေလသအင်ပါယာရှိလင့်ကစား တရားဝင် ဟေလသနိုင်ငံမရှိခဲ့ပေ။ ယခု ဟေလသပြည်ဟု လူသိရှိသောပြည်သည် ထိုအချိန်က သီးခြားပြည်နယ်ကလေးများဖြင့် ဖွဲ့စည်းထားခြင်းဖြစ်သည်။ ထိုအထဲတွင် အရေးပါ အစာရောက်ဆုံးပြည်မှာ မာကေဒေါနိပြည်ဖြစ်ပြီး၊ ဟေလသအင်ပါယာ၏ ဗဟိုအချက်အချာဌာနဖြစ်သည်(တမန် ၁၆:၁၂၊ ၂ကော ၈:၁)။ ဓမ္မသစ်အချိန်တွင် ဟေလသနိုင်ငံကို ရည်ညွန်းခေါ်ဝေါ်သော မရပ်ဒေသသည် ဟေလသပြာ်၏ကျွန်းဆွယ်ဖြစ်သော အခါယပြည်ဖြစ်သည်( တမန် ၁၉:၂၁၊၂၀:၁-၂)။
၂။ ဟေလသအင်ပါယာ
ပေရသိတိုင်ပြည်၏ အုပ်ချုပ်မှုအာဏာ ယိုယွင်းအားနည်းလာသည်နှင့်အမျှ ဒံယေလ၏ ရူပါရုံ၌ ကြိုတင်မြင်တွ့သည့်အလျှောက် ဟေလသအင်ပါယာ အင်အားကြီးမားလာခြင်းသည် လျင်မြန်ပြီး အံ့ဩဖွယ်ကောင်းလှသည်။ မာကေဒေါနိပြည်တွင် (၃၃၆)ဘီစီ၌ မဟာအလက်ဇန္ဒြား အာဏာရလာပြီး ပေရသိအင်ပါယာကို လွှမ်းမိုးလျှက် နှစ်အနည်းငယ်အတွင်း ဟေလသပြည်မှ အိန္ဒိယပြည်အထိ ကျယ်ပြန့်လာခဲ့သည်(ဒံ ၈:၅-၇၊၂၀:-၂၁၊၁၁:၂-၃)။ ဟေလသလူတို့သည် မည်သညိ့နေရာရောက်ရောက် မိမိတို့၏ များပြားလှသော ယဉ်ကျေးမှုကိုတည်ဆောက်ခဲ့ကြသည်။ ဟေလသဘာသာစကားကို အင်ပါယာအတွင်း ကျယ်ပြန့်စွာ ပြောဆိုခဲ့ကြသည်သာမက၊ ဟေလသဗေသုကာအားဖြင့် ခံ့ညားသောမြို့များ တည်ဆောက်ခဲ့ကြခြင်းလည်ကောင်း၊ ဟေလသအတွေးအခေါ်သည် လူတို့၏အတွေးအခေါ်ကို နေရာအနှံ့ပြောင်းလဲစေခဲ့ကြသည်( ၁ကော ၁:၂၀-၂၂)။ ဟေလသလူတို့သည် မိမိတို့အုပ်ချုပ်ရသညိ့ဒေသတိုင်းတွင် တိုးတက်မှုများရရှိစေခဲ့ပြီး၊ ထိုဒေသတွင် ယခင်က မခံစားဖူးသေးသည့် ပညာရေးအဆင့်အတန်း၊ဖျော်ဖြေမှု၊အားကစားနှင့် လူမှုဖူလုံရေးတို့ကို ရရှိစေကြသည်။ ဟေလသယဉ်ကျေးမှုကို လက်ခံသူတို့အား အရိုင်းအစိုင်းများဟု သတ်မှတ်ကြသည်(ရောမ ၁:၁၄)။
(၃၂၃) ဘီစီတွင် အာဏာအထွတ်အထိတ်သို့ရောက်နေချိန်အတွင်း မဟာအလက်ဇန္ဒြာကွယ်လွန်ခဲ့ပြီး အချိန်အနည်းငယ်အတွင်းမှာပင် အင်ပါယာကြီးအား ဗိုလ်ချုပ်ကြီးများက ခွဲယူခဲ့ကြသည်(ဒံ ၈:၈၊၂၂၊၁၁:၄။(၃၀၁)ဘီစီရောက်ချိန်တွငိ အဓိကသုံးပိုင်းခွဲခြမ်းခဲ့ရာ အနောက်ပိုင်တွငိ ဟေလသပြည်၌ အခြေခံပြီး၊ အရှေ့ပိုင်း နှစ်ခြမ်းမှာ မြောက်ပိုင်း၌ ပေရသိပြည်ဖြစ်ပြီး၊ တောင်ပိုင်းတ်င် အဲဂုတ္တုပြည်တို့ဖြစ်သည်။ အစကနဦးတွင် က္ကသရေလပြည်သည် အဲဂုတ္တုပြည်အပိုင်းတွင်ပါရှိပြီး ငြိမ်းချမ်းမှုကို အချိန်အတန်ကြာ ခံစားခဲ့ကြရသည်။ ထျုအချိန်အတွင်း ဂျူးပညာရှင် ခုနှစ်ဆယ်တို့သည် ဟေဗြဲသမ္မာကျမ်းစာကို ဟေလသဘာသာသို့ ဘာသာပြနိဆိုခဲ့ကြသည်။ ဤဘာသာပြန်ဆိုခြင်းကို " Septuagint " ဟု လူသိများပြီး " LXX " ဟူသော လက္ခဏာအားဖြင့်ရည်ညွန်းကြသည်။ ဓမ္မသစ်ခေတ်တွင် ဂျူးနှင့် ခရစ်ယာန် နှစ်ဦးလုံးပင် Septuagint နှင့် ဟေဗြဲဘာသာဖြင့်ရေးထားသော ဓမ္မဟောင်းကျမ်းကို အသုံးပြုခဲ့ကြသည်။
အဲဂုတ္တုအပိုင်းရှိ ဟေလသခေါင်ဆောင်များသည် မိမိတို့ကိုယ်မိမိတို့ ပတိုလမီ( Ptolemy) ဟု ခေါ်ဆိုကြသည်။ နောက်တက်လာသော ( Ptolemies) ခေါ် ခေါင်းဆောင်များသည် ဂျူးတို့အပေါ် ရန်မူလာကြကာ ရှုရိအပိုင်းမှ ဟေလသတို့သည် အဲဂုတ္တုပြည်အား သိမ်းပိုက်ပြီး၊ က္ကသရေလပြည်ကို မိမိတို့ အုပ်ချုပ်မှုအောက် ရောက်စေခြင်းဖြင့် အခြေအနေကို ပိုမိုဆိုးဝါးစေခဲ့သည်( ၁၉၈ ဘီစီ။ ဒံ ၁၁:၁၄-၁၆)။ ရှုရိပြည်အပိုင်းမှ ဟေလသခေါင်းဆောင်များကို စီလူးစစ်(Seleucids) ဟု လူအသိများကြသည်။ ၎င်း အမည်မှာ တည်ထောင်ခဲ့သော မင်းဆက်ကို အမှီပြု၍ ခေါ်ဆိုခြင်းဖြစ်သည်။ ထိုပြည်များ၏ ဘုရင်အများမှာ ( Seleucid) တိုင်းပြည်အား (၃၀၀)ဘီစီတွင် ထိုမင်းဆက်၏မြို့တော် အန္တိအုတ်ကို အမှီပြု၍ Antiochus ဟု အမည်ပေခဲ့ကြသည်( တမန် ၁၁:၂၀၊၁၃)။
၃။ က္ကသရေလပြည်အတွင် ဩဇာသင်ရောက်မှု
နှစ်ပေါင်းတစ်ရာမျှ ဟေလသတို့၏ အုပ်ချုပ်မှုအောက်တွင်ကျရောက်ပြီးနောက် က္ကသရေလလူတို့သည် ဟေလသလူတို့၏ ဓလေ့ထုံးစံနှငိ့ လူနေမှုစနှစ်တို့က မိမိတို့၏ မိရိုးဖလာဓလေ့ထုံးစံများအပေါ် ဩဇလွှမ်းမိုးပြီး၊ ဖိစီးလာခြင်းကို အပြင်းထန်ခံစားကြရသည်။ က္ကသရေလလူတို့အကြားကွဲပြားမှုများ ဖြစ်ပေါ်လာခဲ့ရသည်။ အချို့ဂျူးတို့အနေဖြင့် ဟေလသတို့၏ ဩဇလွှမ်းမိုးမှုကို ကြိုဆိုခဲ့ကြသည်။ အကြောင်းမှာ မိမိတို့အတွက် ဘာသာရေးဆိုင်ရာ ရာထူးများရရှိနိုင်ရန်ဖြစ်သည်။ အချို့ဂျူးကမူ ဟေလသတို့၏ ဩဇာလွှမ်းမိုးမှုအားလုံးကို အခိုင်အမာ ဆန့်ကျင်ခဲ့ကြသည်။ အထူးသဖြင့် ဂျူးတို့၏ ဘာသာရေးဆိုင်ရာ ကိစ္စများအတွက်ဖြစ်သည်။
ယေရုရှလင်မြို့တွင် ဂျူးအုပ်စုနှစ်ခုအကြား တိုက်ခိုက်မှုများပေါ်ပေါက်လာသောအခါ ( Seleucid) ဘုရင် ( Antiochus IV Epiphanes) သည် ဂျူးတို့အား ကိုင်တွယိရန် အခွင့်ကောင်းရခဲ့သည်။ သူသည် ယေရုရှလင်မြို့ကို ဝင်ရောက်တိုက်ခိုက်ကာ မိမိအားဆန့်ကျင်သော ဂျုးတို့အား သတိဖြတ်ပြီး ကျန်ဂျူးတို့အား ကျွန်သပေါက်ပြုလျှက် ဂျူးတို့၏ ကျမ်းစာကို မီးရှို့ပစ်၍ ဂျူးဘာသာအရ တားမြစ်ထားသော အစားအစာများကို အတင်းအဓမ္မစားစေပြီး၊ ဥပုသ်နေ့တွင်လည်း အလုပ်လုပ်ရန် စေလိုင်းခဲ့သည်။ အဆိုးဝါးဆုံးမှာ ဂျူးတို့၏ ဗိမာန်တေ်အတွင်း ဟေလသယဇ်ပလ္လင်ကိုတည်ဆောက်ကာ ဂျူးတို့မသန့်ရှင်းဟု ယူဆသော တိရိစ္ဆာန်များအား ဟေလသဘုရားများကို ယဇ်ပူဇော်ခဲ့ကြသည်။ ထိုသို့ပြုခြင်းသည် ဂျူးတို့အဖို့ " လွန်စွာကြောက်မက်ဖွယ်ဖြစ်ပြီး အလွန်စက်ဆုပ်ရွံရှာဖွယ်ဖြစ်သည့်အရာ ဖြစ်သည်(ယေဇ ၈:၁-၈၊ ဒံ၁၁:၃၁)။ သို့သော် မိမိတို့၏ ဘာသာကို ဖျက်ဆီးပစ်မည်ကို ဂျူးတို့အနေဖြင့် ငြိမ်ခံနေမည် မဟုတ်ကြောင်းကိုမူ Antiochus က သတိမမူမိခဲ့ချေ။
၄။ ဟေလသတို့၏ အုပ်ချုပ်မှုကို တွန်းလှန်ခြင်း
ဘာသာရေးလွတ်လပ်မှု ရရှိရန်အတွက် Mattathias အနည်ရှိ အသက်ကြီးသည့် ယဇ်ပုရောဟိတိကြီး၏ စိတ်အားထက်သန်မှု့ကြောင့် ဂျူးတို့ စတင်တိုက်ခိုက်ခဲ့ခြင်းဖြစ်သည်။ သူနှင့် သူ၏သား ငါးယောက်တို့သည် ယေရုရှလင်မြို့မှ လွတ်မြောက်လာကြပြီး တပ်ဖွဲ့ငယ်ကို ပြင်ဆင်၍ သုံးနှစ်ကြာပြီးနောက် ဂရိဘက်တော်သားတို့ကို ထောက်ခံသော ယဇ်ပုရောဟိတ်တို့ကို တွန်းလှန်ခဲ့ကြသည်။ ထို့နောက် ၎င်းတို့သည် ဗိမာန်တော်အား ဆေးကြောသန့်စင်ပြီး၊ ဘုရားသခင်အားပြန်လည် ဆက်ကပ်သော ဂျူးလူမျိုးတို့ သမားရိုးကျ ဝတ်ပြုကိုးကွယ်မှုကို ပြုလုပ်နိုင်ရန် ဆောင်ရွက်ခဲ့ကြသည်(၁၆၅ ဘီစီ)။ ထိုအချိန်မှစ၍ ဂျူးလူမျိုးတို့သည် ထိုကြီးကျယ်သောအဖြစ်အပျက်၏ အထိမ်းအမှတ်အဖြစ် အင်္ကနိပွဲတော်ကို ဆင်နွှဲခဲ့ကြသည်( ယော ၁၀:၂၂)။
ဤကဲ့သို့ အံ့ဩဖွယ်ကောင်းသော အောင်မြင်မှုကြောင့် မက္ကဘီတို့ကို အားတတ်စေခဲ့သော နိုင်ငံရေးလွတ်လပ်ခွင့်ရသည့်အထိ ဆက်လက်တိုက်ခိုက်စေခဲ့သည်(မိသားစု အမည်ကိုလိုက်၍ ၎င်းတိုဘအား Hasmoneans ဟုလည်း လူသိများကြသည်)။ သို့သော် ဘာသာရေး ကိုင်းရှိုင်းလှသည့် ဂျူးများသည် ဂျူးဘာသာအတွင်း ဟေလသတို့၏ နိုင်ငံရေးစွက်ဖက်မှုကို ဆန့်ကျင်ခဲ့သည့်နည်းတူ၊ မက္ကဘီတို့၏ နိုင်ငံရေးအာဏာရရှိရနိ ကိုးစားမှုကိုလည်း ဆန့်ကျင်ခဲ့ကြသည်။ ထိုသို့ဖြစ်လာခြင်းကြောင့် ဆန့်ကျင်ဘက် ရှုထောင့်နှစ်ခုသည် ဂျူးလူမျိုးတို့အတွင်း အုပ်စုနှစ်ခုကွဲသွားစေခဲ့သည်။ တစ်ခုမှာ ဇဒ္ဒုကဲ နှင့် ဖာရိရှဲတို့ဖြစ်သည်။ ဇဒ္ဒုကဲတို့အနေဖြင့် နိုင်ငံရေးအာဏာရရှိလိုပြီး၊ ဖာရိရှဲတို့အနေနှင့် ဘာသာရေးလွတ်လပ်ခွင့်ရခြင်းကိုပင် ရောင့်ရဲတင်းတိမ်မှုရှိကြသည်။
ဤကဲ့သို့ ဆန့်ကျင်မှုများရှိစေကာမူ မက္ကဘီတို့သည် စစ်ကို ဆက်လက်တိုက်ခိုက်ခဲ့ကြရာ အနှစ်နှစ်ဆယ်ကြာကြီးနောက် နိုင်ငံရေးလွတ်လပ်ခွင့်ရခဲ့ကြသည်( ၁၃၄ ဘီစီ)။ မည်သို့ပင်ဖြစ်စေ ဂျူးတို့အတွင်း ကွဲပြားမှုများ တိတိကျကျဖြစ်လာခဲ့သည်။ တစ်ဖက်တွင် နိုင်ငံရေးဆနိသည့် ချမ်းသာပြီး အာဏာရှိကာ Hasmonesns အုပ်ချုပ်သူများ၏ ပစားပေးခံရသော ယဇ်ပုရောဟိတ်များနှင့် ခေါင်ဆောင်များရှိကြသည်။ အခြားတစ်ဘက်တွင် ဆင်းရဲပြီး အာဏာမဲ့သော်လည်း သာမန်လူများက ထောက်ခံ အားပေးသော နိုင်ငံရေးကို ဆန့်ကျင်သည့် သမားရိုးကျထုံးတမ်းစဉ်လာကို လိုက်လိုသူများပဝင်ကြသည်။ ဂျူးတို့သည် ဟေလသတို့၏ အုပ်ချုပ်မှုအောက်မှ လွတ်လပ်ခဲ့သော်လည်း မိမိတို့အထဲတွင် ကွဲပြားမှုများကြောင့် အင်အားဆုတ်ယုတ်လာကာ နှစ်ပေါင်း ရှစ်ဆယိအတွင်း ရောမတို့၏ လက်အောက်သို့ ကျရောက်ခဲ့ကြပြန်သည်။
၄။ ဓမ္မသစ်ကာလာ
ထိုဒေသအတွင်း ဟေလသတိူ့အုပ်ချုပ်ပြီးနောက် အုပ်ချုပ်သူအဖြစ် ရောမတို့ဆက်ခံကြသော်လည်း ဟေလသဘာသာစကားကို ဆက်လက်၍ ကျယ်ကျယ်ပြန့်ပြန့် ပြောဆိုလေ့ရှိသည်။ ဟေဘသအင်ပါယာ အချိန်က ကဲ့သို့ပင် ရောမအင်ပါယာအတွင်း၌လည်း လူအများအပြားပြောဆိုသော ဘာသာစကားဖြစ်သည်( ယော ၁၉:၂၀၊တမန် ၂၁:၃၇၊ ဗျာ ၉:၁၁)။ ဘာသာစကားတစ်မျိုးတည်းကို နေရာတိုင်း၌ ပြောဆိုခြင်းကြောင့် ခရစ်ယာန်ဘာသာ လျှင်မြန်စွာ ပြန့်နှံ့နိုင်ခဲ့သည်(တမန် ၁၄:၁၊၁၉:၁၀)။ ဟေလသဘာသာစကားတွင် ဝေါဟာရကြွယ်ဝခြင်းကြောင့် အတွေးအခေါ်နှင့် အဓိပကာယ်ကိုလည်း အသေးစိတ်ဖော်ပြနိုင်သည်။ ဓမ္မသစ်ကျမ်း၏ ဘာသာစကားနှင့် လိုက်ဖက်ညီကာ၊ ၎င်းဘာသာစကားအားဖြင့် ခရစ်ယာန်တို့၏ ဧဝံဂေလိ သွန်သင်မှုများကို ဖော်ပြကာ ဘုရားသခင်က ထိန်းသိမ်းစောင့်ရှောက်သည်။
ဓမ္မသစ်ကျမ်း၏ မူရင်းမှတ်တမ်းများအရ ဟေလသလူမျိုးအတေ်များများသည် ယေရှုအား ယုံကြည်သူများဖြစ်လာကြပြီး အမှုတော်ဆောင်ခြင်းတွင်လည်း တက်ကြွစွာ ပါဝင်လုပ်ဆောင်သူများဖြစ်ကြသည်။ သခင်ယေရှုသက်တော်ထင်ရှားရှိစဉ်အချိန်ကာလကပင် အချို့သော ဟေလသလူတို့သည် ယေရှုယူဆောင်လာသော သွန်သင်မှုအသစ်တွင် စိတ်ပါဝင်စားမှုရှိနေကြသည်( ယော ၁၂:၂၀)။ တမန်တေ်များခေတ်၌ နေရာအနှံ့ရှိ ဟေလသလူတို့သည် တမတ်တော်များ၏ ဟောပြောမှုအပေါ် လက်ခံတုန့်ပန်မှု ရှိခဲ့ကြပြီး( တမန် ၁၄:၁၊ ၁၇:၄ ၊၁၂:၃၄၊ ၁၈:၄)။ ဟေလသလူတို့၏ တိုင်းပြည်ဖြစ်သော မာကေဒေါနိပြည်နှင့် အခါယပြာ်တို့တွင် အသင်းတော်များ တည်ထောင်လာခဲ့ကြသည်( တမန် ၁၆:၁၂၊ ၁၇:၁-၄၊ ၁၀-၁၂၊ ၁၈:၁-၄)။ ဟေလသဟူသောအမည်ကို ယေဘုယျအားဖြင့် တစ်ခါတစ်ရံ တစ်ပါးအမျိုးသားတို့အား ခေါ်သော အမည်ဖြစ်သည်( မာ ၇:၂၆၊ တမန် ၁၉:၁၇၊ ရောမ ၁:၁၆၊ ၁၀:၁၂၊ ဂလာ ၃:၂၈)။
May God Bless You All.
သမ္မာကျမ်းစာ၏ အမွေအနှစ်မျာား
Reshare #9Dan Unicode & Zawgyi
၁။ နိဒါန်း
သမ္မာကျမ်းစာတွင် ဟေလသပြည်အား အမည်ဖော်ပြ၍သုံးခဲ့သော်လည်း ထိုပြည်၏နယ်မြေများကို ကြိမ်ဖန်များစွာ အသုံးပြုခဲ့ပေသည်။ ဥပမာ- ရှေးဟောင်းယာဝန်၏ပြည်နယ်သည် ဟေလသပြည်၏ တစ်စိတ်တစ်ဒေသဖြစ်သည်(က ၁၀:၄၊ ဟေရှာယ ၆၆:၁၉၊ ယေဇ ၂၇:၁၃)။ အရပ်သုံးစကားအားဖြင့် Greece သည် Hellas ဖြစ်ပြီး ဂရိ(Greek) လူမျိုးသည် Hellenes ဖြစ်သည်။ ဓမ္မသစ်အချိန်တ်ငိ ဟေလသတို့၏ ဩဇာလွှမ်းမိုးမှုဖြစ်ပေ်လာရခြင်းမှာ ဘီစီ လေးရာစုနှစ်တွင် မဟာအလကိဇန္ဒြား၏ အောင်မြင်မှုများကြောင့်ဖြစ်သည်။ သို့သော် ဟေလသအင်ပါယာရှိလင့်ကစား တရားဝင် ဟေလသနိုင်ငံမရှိခဲ့ပေ။ ယခု ဟေလသပြည်ဟု လူသိရှိသောပြည်သည် ထိုအချိန်က သီးခြားပြည်နယ်ကလေးများဖြင့် ဖွဲ့စည်းထားခြင်းဖြစ်သည်။ ထိုအထဲတွင် အရေးပါ အစာရောက်ဆုံးပြည်မှာ မာကေဒေါနိပြည်ဖြစ်ပြီး၊ ဟေလသအင်ပါယာ၏ ဗဟိုအချက်အချာဌာနဖြစ်သည်(တမန် ၁၆:၁၂၊ ၂ကော ၈:၁)။ ဓမ္မသစ်အချိန်တွင် ဟေလသနိုင်ငံကို ရည်ညွန်းခေါ်ဝေါ်သော မရပ်ဒေသသည် ဟေလသပြာ်၏ကျွန်းဆွယ်ဖြစ်သော အခါယပြည်ဖြစ်သည်( တမန် ၁၉:၂၁၊၂၀:၁-၂)။
၂။ ဟေလသအင်ပါယာ
ပေရသိတိုင်ပြည်၏ အုပ်ချုပ်မှုအာဏာ ယိုယွင်းအားနည်းလာသည်နှင့်အမျှ ဒံယေလ၏ ရူပါရုံ၌ ကြိုတင်မြင်တွ့သည့်အလျှောက် ဟေလသအင်ပါယာ အင်အားကြီးမားလာခြင်းသည် လျင်မြန်ပြီး အံ့ဩဖွယ်ကောင်းလှသည်။ မာကေဒေါနိပြည်တွင် (၃၃၆)ဘီစီ၌ မဟာအလက်ဇန္ဒြား အာဏာရလာပြီး ပေရသိအင်ပါယာကို လွှမ်းမိုးလျှက် နှစ်အနည်းငယ်အတွင်း ဟေလသပြည်မှ အိန္ဒိယပြည်အထိ ကျယ်ပြန့်လာခဲ့သည်(ဒံ ၈:၅-၇၊၂၀:-၂၁၊၁၁:၂-၃)။ ဟေလသလူတို့သည် မည်သညိ့နေရာရောက်ရောက် မိမိတို့၏ များပြားလှသော ယဉ်ကျေးမှုကိုတည်ဆောက်ခဲ့ကြသည်။ ဟေလသဘာသာစကားကို အင်ပါယာအတွင်း ကျယ်ပြန့်စွာ ပြောဆိုခဲ့ကြသည်သာမက၊ ဟေလသဗေသုကာအားဖြင့် ခံ့ညားသောမြို့များ တည်ဆောက်ခဲ့ကြခြင်းလည်ကောင်း၊ ဟေလသအတွေးအခေါ်သည် လူတို့၏အတွေးအခေါ်ကို နေရာအနှံ့ပြောင်းလဲစေခဲ့ကြသည်( ၁ကော ၁:၂၀-၂၂)။ ဟေလသလူတို့သည် မိမိတို့အုပ်ချုပ်ရသညိ့ဒေသတိုင်းတွင် တိုးတက်မှုများရရှိစေခဲ့ပြီး၊ ထိုဒေသတွင် ယခင်က မခံစားဖူးသေးသည့် ပညာရေးအဆင့်အတန်း၊ဖျော်ဖြေမှု၊အားကစားနှင့် လူမှုဖူလုံရေးတို့ကို ရရှိစေကြသည်။ ဟေလသယဉ်ကျေးမှုကို လက်ခံသူတို့အား အရိုင်းအစိုင်းများဟု သတ်မှတ်ကြသည်(ရောမ ၁:၁၄)။
(၃၂၃) ဘီစီတွင် အာဏာအထွတ်အထိတ်သို့ရောက်နေချိန်အတွင်း မဟာအလက်ဇန္ဒြာကွယ်လွန်ခဲ့ပြီး အချိန်အနည်းငယ်အတွင်းမှာပင် အင်ပါယာကြီးအား ဗိုလ်ချုပ်ကြီးများက ခွဲယူခဲ့ကြသည်(ဒံ ၈:၈၊၂၂၊၁၁:၄။(၃၀၁)ဘီစီရောက်ချိန်တွငိ အဓိကသုံးပိုင်းခွဲခြမ်းခဲ့ရာ အနောက်ပိုင်တွငိ ဟေလသပြည်၌ အခြေခံပြီး၊ အရှေ့ပိုင်း နှစ်ခြမ်းမှာ မြောက်ပိုင်း၌ ပေရသိပြည်ဖြစ်ပြီး၊ တောင်ပိုင်းတ်င် အဲဂုတ္တုပြည်တို့ဖြစ်သည်။ အစကနဦးတွင် က္ကသရေလပြည်သည် အဲဂုတ္တုပြည်အပိုင်းတွင်ပါရှိပြီး ငြိမ်းချမ်းမှုကို အချိန်အတန်ကြာ ခံစားခဲ့ကြရသည်။ ထျုအချိန်အတွင်း ဂျူးပညာရှင် ခုနှစ်ဆယ်တို့သည် ဟေဗြဲသမ္မာကျမ်းစာကို ဟေလသဘာသာသို့ ဘာသာပြနိဆိုခဲ့ကြသည်။ ဤဘာသာပြန်ဆိုခြင်းကို " Septuagint " ဟု လူသိများပြီး " LXX " ဟူသော လက္ခဏာအားဖြင့်ရည်ညွန်းကြသည်။ ဓမ္မသစ်ခေတ်တွင် ဂျူးနှင့် ခရစ်ယာန် နှစ်ဦးလုံးပင် Septuagint နှင့် ဟေဗြဲဘာသာဖြင့်ရေးထားသော ဓမ္မဟောင်းကျမ်းကို အသုံးပြုခဲ့ကြသည်။
အဲဂုတ္တုအပိုင်းရှိ ဟေလသခေါင်ဆောင်များသည် မိမိတို့ကိုယ်မိမိတို့ ပတိုလမီ( Ptolemy) ဟု ခေါ်ဆိုကြသည်။ နောက်တက်လာသော ( Ptolemies) ခေါ် ခေါင်းဆောင်များသည် ဂျူးတို့အပေါ် ရန်မူလာကြကာ ရှုရိအပိုင်းမှ ဟေလသတို့သည် အဲဂုတ္တုပြည်အား သိမ်းပိုက်ပြီး၊ က္ကသရေလပြည်ကို မိမိတို့ အုပ်ချုပ်မှုအောက် ရောက်စေခြင်းဖြင့် အခြေအနေကို ပိုမိုဆိုးဝါးစေခဲ့သည်( ၁၉၈ ဘီစီ။ ဒံ ၁၁:၁၄-၁၆)။ ရှုရိပြည်အပိုင်းမှ ဟေလသခေါင်းဆောင်များကို စီလူးစစ်(Seleucids) ဟု လူအသိများကြသည်။ ၎င်း အမည်မှာ တည်ထောင်ခဲ့သော မင်းဆက်ကို အမှီပြု၍ ခေါ်ဆိုခြင်းဖြစ်သည်။ ထိုပြည်များ၏ ဘုရင်အများမှာ ( Seleucid) တိုင်းပြည်အား (၃၀၀)ဘီစီတွင် ထိုမင်းဆက်၏မြို့တော် အန္တိအုတ်ကို အမှီပြု၍ Antiochus ဟု အမည်ပေခဲ့ကြသည်( တမန် ၁၁:၂၀၊၁၃)။
၃။ က္ကသရေလပြည်အတွင် ဩဇာသင်ရောက်မှု
နှစ်ပေါင်းတစ်ရာမျှ ဟေလသတို့၏ အုပ်ချုပ်မှုအောက်တွင်ကျရောက်ပြီးနောက် က္ကသရေလလူတို့သည် ဟေလသလူတို့၏ ဓလေ့ထုံးစံနှငိ့ လူနေမှုစနှစ်တို့က မိမိတို့၏ မိရိုးဖလာဓလေ့ထုံးစံများအပေါ် ဩဇလွှမ်းမိုးပြီး၊ ဖိစီးလာခြင်းကို အပြင်းထန်ခံစားကြရသည်။ က္ကသရေလလူတို့အကြားကွဲပြားမှုများ ဖြစ်ပေါ်လာခဲ့ရသည်။ အချို့ဂျူးတို့အနေဖြင့် ဟေလသတို့၏ ဩဇလွှမ်းမိုးမှုကို ကြိုဆိုခဲ့ကြသည်။ အကြောင်းမှာ မိမိတို့အတွက် ဘာသာရေးဆိုင်ရာ ရာထူးများရရှိနိုင်ရန်ဖြစ်သည်။ အချို့ဂျူးကမူ ဟေလသတို့၏ ဩဇာလွှမ်းမိုးမှုအားလုံးကို အခိုင်အမာ ဆန့်ကျင်ခဲ့ကြသည်။ အထူးသဖြင့် ဂျူးတို့၏ ဘာသာရေးဆိုင်ရာ ကိစ္စများအတွက်ဖြစ်သည်။
ယေရုရှလင်မြို့တွင် ဂျူးအုပ်စုနှစ်ခုအကြား တိုက်ခိုက်မှုများပေါ်ပေါက်လာသောအခါ ( Seleucid) ဘုရင် ( Antiochus IV Epiphanes) သည် ဂျူးတို့အား ကိုင်တွယိရန် အခွင့်ကောင်းရခဲ့သည်။ သူသည် ယေရုရှလင်မြို့ကို ဝင်ရောက်တိုက်ခိုက်ကာ မိမိအားဆန့်ကျင်သော ဂျုးတို့အား သတိဖြတ်ပြီး ကျန်ဂျူးတို့အား ကျွန်သပေါက်ပြုလျှက် ဂျူးတို့၏ ကျမ်းစာကို မီးရှို့ပစ်၍ ဂျူးဘာသာအရ တားမြစ်ထားသော အစားအစာများကို အတင်းအဓမ္မစားစေပြီး၊ ဥပုသ်နေ့တွင်လည်း အလုပ်လုပ်ရန် စေလိုင်းခဲ့သည်။ အဆိုးဝါးဆုံးမှာ ဂျူးတို့၏ ဗိမာန်တေ်အတွင်း ဟေလသယဇ်ပလ္လင်ကိုတည်ဆောက်ကာ ဂျူးတို့မသန့်ရှင်းဟု ယူဆသော တိရိစ္ဆာန်များအား ဟေလသဘုရားများကို ယဇ်ပူဇော်ခဲ့ကြသည်။ ထိုသို့ပြုခြင်းသည် ဂျူးတို့အဖို့ " လွန်စွာကြောက်မက်ဖွယ်ဖြစ်ပြီး အလွန်စက်ဆုပ်ရွံရှာဖွယ်ဖြစ်သည့်အရာ ဖြစ်သည်(ယေဇ ၈:၁-၈၊ ဒံ၁၁:၃၁)။ သို့သော် မိမိတို့၏ ဘာသာကို ဖျက်ဆီးပစ်မည်ကို ဂျူးတို့အနေဖြင့် ငြိမ်ခံနေမည် မဟုတ်ကြောင်းကိုမူ Antiochus က သတိမမူမိခဲ့ချေ။
၄။ ဟေလသတို့၏ အုပ်ချုပ်မှုကို တွန်းလှန်ခြင်း
ဘာသာရေးလွတ်လပ်မှု ရရှိရန်အတွက် Mattathias အနည်ရှိ အသက်ကြီးသည့် ယဇ်ပုရောဟိတိကြီး၏ စိတ်အားထက်သန်မှု့ကြောင့် ဂျူးတို့ စတင်တိုက်ခိုက်ခဲ့ခြင်းဖြစ်သည်။ သူနှင့် သူ၏သား ငါးယောက်တို့သည် ယေရုရှလင်မြို့မှ လွတ်မြောက်လာကြပြီး တပ်ဖွဲ့ငယ်ကို ပြင်ဆင်၍ သုံးနှစ်ကြာပြီးနောက် ဂရိဘက်တော်သားတို့ကို ထောက်ခံသော ယဇ်ပုရောဟိတ်တို့ကို တွန်းလှန်ခဲ့ကြသည်။ ထို့နောက် ၎င်းတို့သည် ဗိမာန်တော်အား ဆေးကြောသန့်စင်ပြီး၊ ဘုရားသခင်အားပြန်လည် ဆက်ကပ်သော ဂျူးလူမျိုးတို့ သမားရိုးကျ ဝတ်ပြုကိုးကွယ်မှုကို ပြုလုပ်နိုင်ရန် ဆောင်ရွက်ခဲ့ကြသည်(၁၆၅ ဘီစီ)။ ထိုအချိန်မှစ၍ ဂျူးလူမျိုးတို့သည် ထိုကြီးကျယ်သောအဖြစ်အပျက်၏ အထိမ်းအမှတ်အဖြစ် အင်္ကနိပွဲတော်ကို ဆင်နွှဲခဲ့ကြသည်( ယော ၁၀:၂၂)။
ဤကဲ့သို့ အံ့ဩဖွယ်ကောင်းသော အောင်မြင်မှုကြောင့် မက္ကဘီတို့ကို အားတတ်စေခဲ့သော နိုင်ငံရေးလွတ်လပ်ခွင့်ရသည့်အထိ ဆက်လက်တိုက်ခိုက်စေခဲ့သည်(မိသားစု အမည်ကိုလိုက်၍ ၎င်းတိုဘအား Hasmoneans ဟုလည်း လူသိများကြသည်)။ သို့သော် ဘာသာရေး ကိုင်းရှိုင်းလှသည့် ဂျူးများသည် ဂျူးဘာသာအတွင်း ဟေလသတို့၏ နိုင်ငံရေးစွက်ဖက်မှုကို ဆန့်ကျင်ခဲ့သည့်နည်းတူ၊ မက္ကဘီတို့၏ နိုင်ငံရေးအာဏာရရှိရနိ ကိုးစားမှုကိုလည်း ဆန့်ကျင်ခဲ့ကြသည်။ ထိုသို့ဖြစ်လာခြင်းကြောင့် ဆန့်ကျင်ဘက် ရှုထောင့်နှစ်ခုသည် ဂျူးလူမျိုးတို့အတွင်း အုပ်စုနှစ်ခုကွဲသွားစေခဲ့သည်။ တစ်ခုမှာ ဇဒ္ဒုကဲ နှင့် ဖာရိရှဲတို့ဖြစ်သည်။ ဇဒ္ဒုကဲတို့အနေဖြင့် နိုင်ငံရေးအာဏာရရှိလိုပြီး၊ ဖာရိရှဲတို့အနေနှင့် ဘာသာရေးလွတ်လပ်ခွင့်ရခြင်းကိုပင် ရောင့်ရဲတင်းတိမ်မှုရှိကြသည်။
ဤကဲ့သို့ ဆန့်ကျင်မှုများရှိစေကာမူ မက္ကဘီတို့သည် စစ်ကို ဆက်လက်တိုက်ခိုက်ခဲ့ကြရာ အနှစ်နှစ်ဆယ်ကြာကြီးနောက် နိုင်ငံရေးလွတ်လပ်ခွင့်ရခဲ့ကြသည်( ၁၃၄ ဘီစီ)။ မည်သို့ပင်ဖြစ်စေ ဂျူးတို့အတွင်း ကွဲပြားမှုများ တိတိကျကျဖြစ်လာခဲ့သည်။ တစ်ဖက်တွင် နိုင်ငံရေးဆနိသည့် ချမ်းသာပြီး အာဏာရှိကာ Hasmonesns အုပ်ချုပ်သူများ၏ ပစားပေးခံရသော ယဇ်ပုရောဟိတ်များနှင့် ခေါင်ဆောင်များရှိကြသည်။ အခြားတစ်ဘက်တွင် ဆင်းရဲပြီး အာဏာမဲ့သော်လည်း သာမန်လူများက ထောက်ခံ အားပေးသော နိုင်ငံရေးကို ဆန့်ကျင်သည့် သမားရိုးကျထုံးတမ်းစဉ်လာကို လိုက်လိုသူများပဝင်ကြသည်။ ဂျူးတို့သည် ဟေလသတို့၏ အုပ်ချုပ်မှုအောက်မှ လွတ်လပ်ခဲ့သော်လည်း မိမိတို့အထဲတွင် ကွဲပြားမှုများကြောင့် အင်အားဆုတ်ယုတ်လာကာ နှစ်ပေါင်း ရှစ်ဆယိအတွင်း ရောမတို့၏ လက်အောက်သို့ ကျရောက်ခဲ့ကြပြန်သည်။
၄။ ဓမ္မသစ်ကာလာ
ထိုဒေသအတွင်း ဟေလသတိူ့အုပ်ချုပ်ပြီးနောက် အုပ်ချုပ်သူအဖြစ် ရောမတို့ဆက်ခံကြသော်လည်း ဟေလသဘာသာစကားကို ဆက်လက်၍ ကျယ်ကျယ်ပြန့်ပြန့် ပြောဆိုလေ့ရှိသည်။ ဟေဘသအင်ပါယာ အချိန်က ကဲ့သို့ပင် ရောမအင်ပါယာအတွင်း၌လည်း လူအများအပြားပြောဆိုသော ဘာသာစကားဖြစ်သည်( ယော ၁၉:၂၀၊တမန် ၂၁:၃၇၊ ဗျာ ၉:၁၁)။ ဘာသာစကားတစ်မျိုးတည်းကို နေရာတိုင်း၌ ပြောဆိုခြင်းကြောင့် ခရစ်ယာန်ဘာသာ လျှင်မြန်စွာ ပြန့်နှံ့နိုင်ခဲ့သည်(တမန် ၁၄:၁၊၁၉:၁၀)။ ဟေလသဘာသာစကားတွင် ဝေါဟာရကြွယ်ဝခြင်းကြောင့် အတွေးအခေါ်နှင့် အဓိပကာယ်ကိုလည်း အသေးစိတ်ဖော်ပြနိုင်သည်။ ဓမ္မသစ်ကျမ်း၏ ဘာသာစကားနှင့် လိုက်ဖက်ညီကာ၊ ၎င်းဘာသာစကားအားဖြင့် ခရစ်ယာန်တို့၏ ဧဝံဂေလိ သွန်သင်မှုများကို ဖော်ပြကာ ဘုရားသခင်က ထိန်းသိမ်းစောင့်ရှောက်သည်။
ဓမ္မသစ်ကျမ်း၏ မူရင်းမှတ်တမ်းများအရ ဟေလသလူမျိုးအတေ်များများသည် ယေရှုအား ယုံကြည်သူများဖြစ်လာကြပြီး အမှုတော်ဆောင်ခြင်းတွင်လည်း တက်ကြွစွာ ပါဝင်လုပ်ဆောင်သူများဖြစ်ကြသည်။ သခင်ယေရှုသက်တော်ထင်ရှားရှိစဉ်အချိန်ကာလကပင် အချို့သော ဟေလသလူတို့သည် ယေရှုယူဆောင်လာသော သွန်သင်မှုအသစ်တွင် စိတ်ပါဝင်စားမှုရှိနေကြသည်( ယော ၁၂:၂၀)။ တမန်တေ်များခေတ်၌ နေရာအနှံ့ရှိ ဟေလသလူတို့သည် တမတ်တော်များ၏ ဟောပြောမှုအပေါ် လက်ခံတုန့်ပန်မှု ရှိခဲ့ကြပြီး( တမန် ၁၄:၁၊ ၁၇:၄ ၊၁၂:၃၄၊ ၁၈:၄)။ ဟေလသလူတို့၏ တိုင်းပြည်ဖြစ်သော မာကေဒေါနိပြည်နှင့် အခါယပြာ်တို့တွင် အသင်းတော်များ တည်ထောင်လာခဲ့ကြသည်( တမန် ၁၆:၁၂၊ ၁၇:၁-၄၊ ၁၀-၁၂၊ ၁၈:၁-၄)။ ဟေလသဟူသောအမည်ကို ယေဘုယျအားဖြင့် တစ်ခါတစ်ရံ တစ်ပါးအမျိုးသားတို့အား ခေါ်သော အမည်ဖြစ်သည်( မာ ၇:၂၆၊ တမန် ၁၉:၁၇၊ ရောမ ၁:၁၆၊ ၁၀:၁၂၊ ဂလာ ၃:၂၈)။
May God Bless You All.
သမ္မာကျမ်းစာ၏ အမွေအနှစ်မျာား
ဟေလသအင်ပါယာ( Greece )
Reshare #9Dan Unicode & Zawgyi
၁။ နိဒါန်း
သမ္မာကျမ်းစာတွင် ဟေလသပြည်အား အမည်ဖော်ပြ၍သုံးခဲ့သော်လည်း ထိုပြည်၏နယ်မြေများကို ကြိမ်ဖန်များစွာ အသုံးပြုခဲ့ပေသည်။ ဥပမာ- ရှေးဟောင်းယာဝန်၏ပြည်နယ်သည် ဟေလသပြည်၏ တစ်စိတ်တစ်ဒေသဖြစ်သည်(က ၁၀:၄၊ ဟေရှာယ ၆၆:၁၉၊ ယေဇ ၂၇:၁၃)။ အရပ်သုံးစကားအားဖြင့် Greece သည် Hellas ဖြစ်ပြီး ဂရိ(Greek) လူမျိုးသည် Hellenes ဖြစ်သည်။ ဓမ္မသစ်အချိန်တ်ငိ ဟေလသတို့၏ ဩဇာလွှမ်းမိုးမှုဖြစ်ပေ်လာရခြင်းမှာ ဘီစီ လေးရာစုနှစ်တွင် မဟာအလကိဇန္ဒြား၏ အောင်မြင်မှုများကြောင့်ဖြစ်သည်။ သို့သော် ဟေလသအင်ပါယာရှိလင့်ကစား တရားဝင် ဟေလသနိုင်ငံမရှိခဲ့ပေ။ ယခု ဟေလသပြည်ဟု လူသိရှိသောပြည်သည် ထိုအချိန်က သီးခြားပြည်နယ်ကလေးများဖြင့် ဖွဲ့စည်းထားခြင်းဖြစ်သည်။ ထိုအထဲတွင် အရေးပါ အစာရောက်ဆုံးပြည်မှာ မာကေဒေါနိပြည်ဖြစ်ပြီး၊ ဟေလသအင်ပါယာ၏ ဗဟိုအချက်အချာဌာနဖြစ်သည်(တမန် ၁၆:၁၂၊ ၂ကော ၈:၁)။ ဓမ္မသစ်အချိန်တွင် ဟေလသနိုင်ငံကို ရည်ညွန်းခေါ်ဝေါ်သော မရပ်ဒေသသည် ဟေလသပြာ်၏ကျွန်းဆွယ်ဖြစ်သော အခါယပြည်ဖြစ်သည်( တမန် ၁၉:၂၁၊၂၀:၁-၂)။
၂။ ဟေလသအင်ပါယာ
ပေရသိတိုင်ပြည်၏ အုပ်ချုပ်မှုအာဏာ ယိုယွင်းအားနည်းလာသည်နှင့်အမျှ ဒံယေလ၏ ရူပါရုံ၌ ကြိုတင်မြင်တွ့သည့်အလျှောက် ဟေလသအင်ပါယာ အင်အားကြီးမားလာခြင်းသည် လျင်မြန်ပြီး အံ့ဩဖွယ်ကောင်းလှသည်။ မာကေဒေါနိပြည်တွင် (၃၃၆)ဘီစီ၌ မဟာအလက်ဇန္ဒြား အာဏာရလာပြီး ပေရသိအင်ပါယာကို လွှမ်းမိုးလျှက် နှစ်အနည်းငယ်အတွင်း ဟေလသပြည်မှ အိန္ဒိယပြည်အထိ ကျယ်ပြန့်လာခဲ့သည်(ဒံ ၈:၅-၇၊၂၀:-၂၁၊၁၁:၂-၃)။ ဟေလသလူတို့သည် မည်သညိ့နေရာရောက်ရောက် မိမိတို့၏ များပြားလှသော ယဉ်ကျေးမှုကိုတည်ဆောက်ခဲ့ကြသည်။ ဟေလသဘာသာစကားကို အင်ပါယာအတွင်း ကျယ်ပြန့်စွာ ပြောဆိုခဲ့ကြသည်သာမက၊ ဟေလသဗေသုကာအားဖြင့် ခံ့ညားသောမြို့များ တည်ဆောက်ခဲ့ကြခြင်းလည်ကောင်း၊ ဟေလသအတွေးအခေါ်သည် လူတို့၏အတွေးအခေါ်ကို နေရာအနှံ့ပြောင်းလဲစေခဲ့ကြသည်( ၁ကော ၁:၂၀-၂၂)။ ဟေလသလူတို့သည် မိမိတို့အုပ်ချုပ်ရသညိ့ဒေသတိုင်းတွင် တိုးတက်မှုများရရှိစေခဲ့ပြီး၊ ထိုဒေသတွင် ယခင်က မခံစားဖူးသေးသည့် ပညာရေးအဆင့်အတန်း၊ဖျော်ဖြေမှု၊အားကစားနှင့် လူမှုဖူလုံရေးတို့ကို ရရှိစေကြသည်။ ဟေလသယဉ်ကျေးမှုကို လက်ခံသူတို့အား အရိုင်းအစိုင်းများဟု သတ်မှတ်ကြသည်(ရောမ ၁:၁၄)။
(၃၂၃) ဘီစီတွင် အာဏာအထွတ်အထိတ်သို့ရောက်နေချိန်အတွင်း မဟာအလက်ဇန္ဒြာကွယ်လွန်ခဲ့ပြီး အချိန်အနည်းငယ်အတွင်းမှာပင် အင်ပါယာကြီးအား ဗိုလ်ချုပ်ကြီးများက ခွဲယူခဲ့ကြသည်(ဒံ ၈:၈၊၂၂၊၁၁:၄။(၃၀၁)ဘီစီရောက်ချိန်တွငိ အဓိကသုံးပိုင်းခွဲခြမ်းခဲ့ရာ အနောက်ပိုင်တွငိ ဟေလသပြည်၌ အခြေခံပြီး၊ အရှေ့ပိုင်း နှစ်ခြမ်းမှာ မြောက်ပိုင်း၌ ပေရသိပြည်ဖြစ်ပြီး၊ တောင်ပိုင်းတ်င် အဲဂုတ္တုပြည်တို့ဖြစ်သည်။ အစကနဦးတွင် က္ကသရေလပြည်သည် အဲဂုတ္တုပြည်အပိုင်းတွင်ပါရှိပြီး ငြိမ်းချမ်းမှုကို အချိန်အတန်ကြာ ခံစားခဲ့ကြရသည်။ ထျုအချိန်အတွင်း ဂျူးပညာရှင် ခုနှစ်ဆယ်တို့သည် ဟေဗြဲသမ္မာကျမ်းစာကို ဟေလသဘာသာသို့ ဘာသာပြနိဆိုခဲ့ကြသည်။ ဤဘာသာပြန်ဆိုခြင်းကို " Septuagint " ဟု လူသိများပြီး " LXX " ဟူသော လက္ခဏာအားဖြင့်ရည်ညွန်းကြသည်။ ဓမ္မသစ်ခေတ်တွင် ဂျူးနှင့် ခရစ်ယာန် နှစ်ဦးလုံးပင် Septuagint နှင့် ဟေဗြဲဘာသာဖြင့်ရေးထားသော ဓမ္မဟောင်းကျမ်းကို အသုံးပြုခဲ့ကြသည်။
အဲဂုတ္တုအပိုင်းရှိ ဟေလသခေါင်ဆောင်များသည် မိမိတို့ကိုယ်မိမိတို့ ပတိုလမီ( Ptolemy) ဟု ခေါ်ဆိုကြသည်။ နောက်တက်လာသော ( Ptolemies) ခေါ် ခေါင်းဆောင်များသည် ဂျူးတို့အပေါ် ရန်မူလာကြကာ ရှုရိအပိုင်းမှ ဟေလသတို့သည် အဲဂုတ္တုပြည်အား သိမ်းပိုက်ပြီး၊ က္ကသရေလပြည်ကို မိမိတို့ အုပ်ချုပ်မှုအောက် ရောက်စေခြင်းဖြင့် အခြေအနေကို ပိုမိုဆိုးဝါးစေခဲ့သည်( ၁၉၈ ဘီစီ။ ဒံ ၁၁:၁၄-၁၆)။ ရှုရိပြည်အပိုင်းမှ ဟေလသခေါင်းဆောင်များကို စီလူးစစ်(Seleucids) ဟု လူအသိများကြသည်။ ၎င်း အမည်မှာ တည်ထောင်ခဲ့သော မင်းဆက်ကို အမှီပြု၍ ခေါ်ဆိုခြင်းဖြစ်သည်။ ထိုပြည်များ၏ ဘုရင်အများမှာ ( Seleucid) တိုင်းပြည်အား (၃၀၀)ဘီစီတွင် ထိုမင်းဆက်၏မြို့တော် အန္တိအုတ်ကို အမှီပြု၍ Antiochus ဟု အမည်ပေခဲ့ကြသည်( တမန် ၁၁:၂၀၊၁၃)။
၃။ က္ကသရေလပြည်အတွင် ဩဇာသင်ရောက်မှု
နှစ်ပေါင်းတစ်ရာမျှ ဟေလသတို့၏ အုပ်ချုပ်မှုအောက်တွင်ကျရောက်ပြီးနောက် က္ကသရေလလူတို့သည် ဟေလသလူတို့၏ ဓလေ့ထုံးစံနှငိ့ လူနေမှုစနှစ်တို့က မိမိတို့၏ မိရိုးဖလာဓလေ့ထုံးစံများအပေါ် ဩဇလွှမ်းမိုးပြီး၊ ဖိစီးလာခြင်းကို အပြင်းထန်ခံစားကြရသည်။ က္ကသရေလလူတို့အကြားကွဲပြားမှုများ ဖြစ်ပေါ်လာခဲ့ရသည်။ အချို့ဂျူးတို့အနေဖြင့် ဟေလသတို့၏ ဩဇလွှမ်းမိုးမှုကို ကြိုဆိုခဲ့ကြသည်။ အကြောင်းမှာ မိမိတို့အတွက် ဘာသာရေးဆိုင်ရာ ရာထူးများရရှိနိုင်ရန်ဖြစ်သည်။ အချို့ဂျူးကမူ ဟေလသတို့၏ ဩဇာလွှမ်းမိုးမှုအားလုံးကို အခိုင်အမာ ဆန့်ကျင်ခဲ့ကြသည်။ အထူးသဖြင့် ဂျူးတို့၏ ဘာသာရေးဆိုင်ရာ ကိစ္စများအတွက်ဖြစ်သည်။
ယေရုရှလင်မြို့တွင် ဂျူးအုပ်စုနှစ်ခုအကြား တိုက်ခိုက်မှုများပေါ်ပေါက်လာသောအခါ ( Seleucid) ဘုရင် ( Antiochus IV Epiphanes) သည် ဂျူးတို့အား ကိုင်တွယိရန် အခွင့်ကောင်းရခဲ့သည်။ သူသည် ယေရုရှလင်မြို့ကို ဝင်ရောက်တိုက်ခိုက်ကာ မိမိအားဆန့်ကျင်သော ဂျုးတို့အား သတိဖြတ်ပြီး ကျန်ဂျူးတို့အား ကျွန်သပေါက်ပြုလျှက် ဂျူးတို့၏ ကျမ်းစာကို မီးရှို့ပစ်၍ ဂျူးဘာသာအရ တားမြစ်ထားသော အစားအစာများကို အတင်းအဓမ္မစားစေပြီး၊ ဥပုသ်နေ့တွင်လည်း အလုပ်လုပ်ရန် စေလိုင်းခဲ့သည်။ အဆိုးဝါးဆုံးမှာ ဂျူးတို့၏ ဗိမာန်တေ်အတွင်း ဟေလသယဇ်ပလ္လင်ကိုတည်ဆောက်ကာ ဂျူးတို့မသန့်ရှင်းဟု ယူဆသော တိရိစ္ဆာန်များအား ဟေလသဘုရားများကို ယဇ်ပူဇော်ခဲ့ကြသည်။ ထိုသို့ပြုခြင်းသည် ဂျူးတို့အဖို့ " လွန်စွာကြောက်မက်ဖွယ်ဖြစ်ပြီး အလွန်စက်ဆုပ်ရွံရှာဖွယ်ဖြစ်သည့်အရာ ဖြစ်သည်(ယေဇ ၈:၁-၈၊ ဒံ၁၁:၃၁)။ သို့သော် မိမိတို့၏ ဘာသာကို ဖျက်ဆီးပစ်မည်ကို ဂျူးတို့အနေဖြင့် ငြိမ်ခံနေမည် မဟုတ်ကြောင်းကိုမူ Antiochus က သတိမမူမိခဲ့ချေ။
၄။ ဟေလသတို့၏ အုပ်ချုပ်မှုကို တွန်းလှန်ခြင်း
ဘာသာရေးလွတ်လပ်မှု ရရှိရန်အတွက် Mattathias အနည်ရှိ အသက်ကြီးသည့် ယဇ်ပုရောဟိတိကြီး၏ စိတ်အားထက်သန်မှု့ကြောင့် ဂျူးတို့ စတင်တိုက်ခိုက်ခဲ့ခြင်းဖြစ်သည်။ သူနှင့် သူ၏သား ငါးယောက်တို့သည် ယေရုရှလင်မြို့မှ လွတ်မြောက်လာကြပြီး တပ်ဖွဲ့ငယ်ကို ပြင်ဆင်၍ သုံးနှစ်ကြာပြီးနောက် ဂရိဘက်တော်သားတို့ကို ထောက်ခံသော ယဇ်ပုရောဟိတ်တို့ကို တွန်းလှန်ခဲ့ကြသည်။ ထို့နောက် ၎င်းတို့သည် ဗိမာန်တော်အား ဆေးကြောသန့်စင်ပြီး၊ ဘုရားသခင်အားပြန်လည် ဆက်ကပ်သော ဂျူးလူမျိုးတို့ သမားရိုးကျ ဝတ်ပြုကိုးကွယ်မှုကို ပြုလုပ်နိုင်ရန် ဆောင်ရွက်ခဲ့ကြသည်(၁၆၅ ဘီစီ)။ ထိုအချိန်မှစ၍ ဂျူးလူမျိုးတို့သည် ထိုကြီးကျယ်သောအဖြစ်အပျက်၏ အထိမ်းအမှတ်အဖြစ် အင်္ကနိပွဲတော်ကို ဆင်နွှဲခဲ့ကြသည်( ယော ၁၀:၂၂)။
ဤကဲ့သို့ အံ့ဩဖွယ်ကောင်းသော အောင်မြင်မှုကြောင့် မက္ကဘီတို့ကို အားတတ်စေခဲ့သော နိုင်ငံရေးလွတ်လပ်ခွင့်ရသည့်အထိ ဆက်လက်တိုက်ခိုက်စေခဲ့သည်(မိသားစု အမည်ကိုလိုက်၍ ၎င်းတိုဘအား Hasmoneans ဟုလည်း လူသိများကြသည်)။ သို့သော် ဘာသာရေး ကိုင်းရှိုင်းလှသည့် ဂျူးများသည် ဂျူးဘာသာအတွင်း ဟေလသတို့၏ နိုင်ငံရေးစွက်ဖက်မှုကို ဆန့်ကျင်ခဲ့သည့်နည်းတူ၊ မက္ကဘီတို့၏ နိုင်ငံရေးအာဏာရရှိရနိ ကိုးစားမှုကိုလည်း ဆန့်ကျင်ခဲ့ကြသည်။ ထိုသို့ဖြစ်လာခြင်းကြောင့် ဆန့်ကျင်ဘက် ရှုထောင့်နှစ်ခုသည် ဂျူးလူမျိုးတို့အတွင်း အုပ်စုနှစ်ခုကွဲသွားစေခဲ့သည်။ တစ်ခုမှာ ဇဒ္ဒုကဲ နှင့် ဖာရိရှဲတို့ဖြစ်သည်။ ဇဒ္ဒုကဲတို့အနေဖြင့် နိုင်ငံရေးအာဏာရရှိလိုပြီး၊ ဖာရိရှဲတို့အနေနှင့် ဘာသာရေးလွတ်လပ်ခွင့်ရခြင်းကိုပင် ရောင့်ရဲတင်းတိမ်မှုရှိကြသည်။
ဤကဲ့သို့ ဆန့်ကျင်မှုများရှိစေကာမူ မက္ကဘီတို့သည် စစ်ကို ဆက်လက်တိုက်ခိုက်ခဲ့ကြရာ အနှစ်နှစ်ဆယ်ကြာကြီးနောက် နိုင်ငံရေးလွတ်လပ်ခွင့်ရခဲ့ကြသည်( ၁၃၄ ဘီစီ)။ မည်သို့ပင်ဖြစ်စေ ဂျူးတို့အတွင်း ကွဲပြားမှုများ တိတိကျကျဖြစ်လာခဲ့သည်။ တစ်ဖက်တွင် နိုင်ငံရေးဆနိသည့် ချမ်းသာပြီး အာဏာရှိကာ Hasmonesns အုပ်ချုပ်သူများ၏ ပစားပေးခံရသော ယဇ်ပုရောဟိတ်များနှင့် ခေါင်ဆောင်များရှိကြသည်။ အခြားတစ်ဘက်တွင် ဆင်းရဲပြီး အာဏာမဲ့သော်လည်း သာမန်လူများက ထောက်ခံ အားပေးသော နိုင်ငံရေးကို ဆန့်ကျင်သည့် သမားရိုးကျထုံးတမ်းစဉ်လာကို လိုက်လိုသူများပဝင်ကြသည်။ ဂျူးတို့သည် ဟေလသတို့၏ အုပ်ချုပ်မှုအောက်မှ လွတ်လပ်ခဲ့သော်လည်း မိမိတို့အထဲတွင် ကွဲပြားမှုများကြောင့် အင်အားဆုတ်ယုတ်လာကာ နှစ်ပေါင်း ရှစ်ဆယိအတွင်း ရောမတို့၏ လက်အောက်သို့ ကျရောက်ခဲ့ကြပြန်သည်။
၄။ ဓမ္မသစ်ကာလာ
ထိုဒေသအတွင်း ဟေလသတိူ့အုပ်ချုပ်ပြီးနောက် အုပ်ချုပ်သူအဖြစ် ရောမတို့ဆက်ခံကြသော်လည်း ဟေလသဘာသာစကားကို ဆက်လက်၍ ကျယ်ကျယ်ပြန့်ပြန့် ပြောဆိုလေ့ရှိသည်။ ဟေဘသအင်ပါယာ အချိန်က ကဲ့သို့ပင် ရောမအင်ပါယာအတွင်း၌လည်း လူအများအပြားပြောဆိုသော ဘာသာစကားဖြစ်သည်( ယော ၁၉:၂၀၊တမန် ၂၁:၃၇၊ ဗျာ ၉:၁၁)။ ဘာသာစကားတစ်မျိုးတည်းကို နေရာတိုင်း၌ ပြောဆိုခြင်းကြောင့် ခရစ်ယာန်ဘာသာ လျှင်မြန်စွာ ပြန့်နှံ့နိုင်ခဲ့သည်(တမန် ၁၄:၁၊၁၉:၁၀)။ ဟေလသဘာသာစကားတွင် ဝေါဟာရကြွယ်ဝခြင်းကြောင့် အတွေးအခေါ်နှင့် အဓိပကာယ်ကိုလည်း အသေးစိတ်ဖော်ပြနိုင်သည်။ ဓမ္မသစ်ကျမ်း၏ ဘာသာစကားနှင့် လိုက်ဖက်ညီကာ၊ ၎င်းဘာသာစကားအားဖြင့် ခရစ်ယာန်တို့၏ ဧဝံဂေလိ သွန်သင်မှုများကို ဖော်ပြကာ ဘုရားသခင်က ထိန်းသိမ်းစောင့်ရှောက်သည်။
ဓမ္မသစ်ကျမ်း၏ မူရင်းမှတ်တမ်းများအရ ဟေလသလူမျိုးအတေ်များများသည် ယေရှုအား ယုံကြည်သူများဖြစ်လာကြပြီး အမှုတော်ဆောင်ခြင်းတွင်လည်း တက်ကြွစွာ ပါဝင်လုပ်ဆောင်သူများဖြစ်ကြသည်။ သခင်ယေရှုသက်တော်ထင်ရှားရှိစဉ်အချိန်ကာလကပင် အချို့သော ဟေလသလူတို့သည် ယေရှုယူဆောင်လာသော သွန်သင်မှုအသစ်တွင် စိတ်ပါဝင်စားမှုရှိနေကြသည်( ယော ၁၂:၂၀)။ တမန်တေ်များခေတ်၌ နေရာအနှံ့ရှိ ဟေလသလူတို့သည် တမတ်တော်များ၏ ဟောပြောမှုအပေါ် လက်ခံတုန့်ပန်မှု ရှိခဲ့ကြပြီး( တမန် ၁၄:၁၊ ၁၇:၄ ၊၁၂:၃၄၊ ၁၈:၄)။ ဟေလသလူတို့၏ တိုင်းပြည်ဖြစ်သော မာကေဒေါနိပြည်နှင့် အခါယပြာ်တို့တွင် အသင်းတော်များ တည်ထောင်လာခဲ့ကြသည်( တမန် ၁၆:၁၂၊ ၁၇:၁-၄၊ ၁၀-၁၂၊ ၁၈:၁-၄)။ ဟေလသဟူသောအမည်ကို ယေဘုယျအားဖြင့် တစ်ခါတစ်ရံ တစ်ပါးအမျိုးသားတို့အား ခေါ်သော အမည်ဖြစ်သည်( မာ ၇:၂၆၊ တမန် ၁၉:၁၇၊ ရောမ ၁:၁၆၊ ၁၀:၁၂၊ ဂလာ ၃:၂၈)။
May God Bless You All.
သမ္မာကျမ်းစာ၏ အမွေအနှစ်မျာား
Posted by
0 comments:
Post a Comment