သမ္မာကျမ်းကိုအခြေခံ၍ ဣသရေလပြည်၏
သမိုင်းအကျဉ်း- ISRAEL
Reshare #9Dan Unicode & Zawgyi
၁။ နိဒန်း
အာဗြဟံံအားဖြင့် တိုင်းနိုင်ငံကြီးတစ်နိုင်ငံပေါ်ထွန်းစေမည်။ ခါနာန်ပြည်ကိုလည်း ထိုတိုင်းနိုင်ငံ၏မြေနေရာ အဖြစ်ပေးတော်မူမည်။ ထိုနိုင်ငံအားဖြင့် ကမ္ဘာတစ်ဝန်လုံးရှိ လူတို့အား ကောင်းချီးမင်္ဂၤလာသက်ရောက်စေမည်ဟု ဘုရားသခင်ကတိတော်ရှိ၏ (က၊ ၁၂း၁-၃၊ ၁၃း၁၄-၁၇၊ ၁၅း၁၈-၂၁၊ ၂၂း၁၇-၁၈)။ ထိုတိုင်းနိုင်ငံသည် ဣသရေလဟု လူသိများပြီး အာဗြဟံ၏မြေး (မူလက ယာကုပ်ဟု အမည်တွင်သူ) “ဣသရေလ”၏ အအမည်နာမဖြင့်် မှည့််ခေါ်ခဲ့သည်။။ ယာကုပ်၏ သားတစ်ဆယ့်နှစ်ယောက်တို့ပက ဣသရေလူမျိုးတစ်ဆယ့်နှစ်မျိုး၏ ဖခင်များဖြစ်ကြသည် (က-၃၂း၂၈၊ ၃၅း၂၂-၂၆၊ ၄၉း၁၊ ၂၈။ ၅ရာ-၁း၃၄၊ ၂း၁-၂။
၂။ ဣသရေလတို့၏ အမျိုးသားရေးအစပြုခြင်း
ခါနာန်ပြည်ထကက် အဲဂုတ္တုပြည်၌အခြေအနေများ ကောင်းမွန်သောအခါ ယာကုပ်နှင့််သူ၏မိသားစု (လူခုနှစ်ဆယ်ခန့်) သည် အဲဂုတ္တုပြည်သို့ပြောင်းရွှေ့နေထိုင်ကြသည် (ဘီစီ ၁၈ ရာစုနှစ်၊ က-၄၆း၂၆-၂၇)။ အဲဂုတ္တုပြည်တွင် နှစ်ပေါင်းလေလးရာကျော်နေထိုင်ပြီးနောက် လူဦးရေတိုးပွားလာရာ နိုင်ငံတစ်နိုင်ငံတည်ထောင်နိုင်မည့် အနေအထားဖြစ်လာ၏။ အဲဂုတ္တုပြည်မှ ခါနာန်ပြည်သို့ခေါ်ထုတ်ရာတွင် ဦးဆောင်သူအဖြစ် မောရှေကို အသုံးပြုရန် ရည်ရွယ်သည် (ထွက်-၁၂း၄၀-၄၁)။ အဲဂုတ္တုပြည်မှထွက်ခွာလာပြီး သုံးလအကြာတွင် သိနာတောင်သို့ ရောက်ကြသည်။ ထိုနေရာတွင် နောက်တစ်နှစ်ခန့်နေထိုင်ခဲ့ကြသည်။ ထိုအချိန်ကာလအတွင်း အမျိုးသားရေး လူစုလူဝေးအဖြစ် ဖွဲ့စည်းကာ ဘုရားသခင်၏နည်းလမ်းတော်များ သင်ကြားပေးပြီး ဘုရားသခင်၏ လူများအဖြစ် ပဋ္ဋိညာဉ်ဖွဲ့သည့်် အခမ်းအနားကို မောရှေက တရားဝင်ပြုလုပ်ခဲ့သည် (ထွက်-၁၉း၁-၆၊ ၂၄း၃-၈၊ တော-၁၀း၁၁-၁၂)။
ဘုရားသခင်အား နာခံပါမည်ဟု ကတိထားခဲ့သော်လည်း ဘုရားသခင်အား ပုန်ကန်ကြသောကြောင့်် ခါနာန်ပြည်သို့ဝင်ရန် နှစ်ပေါင်း (၄၀) ခန့် ကြန့်ကြာခဲ့ရပါသည်။ ထိုနှစ်များအတွင်း အသက်ကြီးသူများ သေဆုံးသွားကြပြီး မျိုးဆက်သစ်များက ယောရှု၏ခေါင်းဆောင်မှုဖြင့် ခါနာန်ပြည်ထဲသို့ ဝင်ကြသည် (တော-၁၄း၃၂-၃၄၊ ယောရှု-၁း၁-၅၊ ဟေဗြဲ၊၃း၁၆-၁၇)
၃။ ခါနန်ပြည်နိုင်ငံသစ်ထူထောင်ခြင်း
ခါနန်ပြည်ကိုသာ ဣသရေလလူတို့ အောင်မြင်ခဲ့သည်မဟုတ်ဘဲ (ထိုပြည်သည် ယော်ဒန်မြစ်နှင့် မြေထဲပင်လယ် အကြားတွင်ရှိသည်) ယော်ဒန်မြစ်အရှေ့ဘက်နယ်မြေလည်း ပါဝင်သည်။ ဤပေါင်းစည်းနယ်မြေကို မျိုူးနွယ်စု တစ်ဆယ့်နှစ်စုအကြား ခွဲဝေခဲ့ရာ မျိုးနွယ်စုကိုးစုနှင့်် တစ်ဝက်က ခါနာန်ပြည်တွင် အခြေချပြီး ကျန်မျိုးနွယ်စုနှစ်စုနှင့် တစ်ဝက်က အရှေ့ယော်ဒန်နယ်မြေတွင် အခြေချနေထိုင်သည် (ယောရှု-၁၃း၇-၈)။
ခါနာန်ပြည်သားမများကို မောင်းထုတ်ပြီး သူတို့၏ဘာသာရေးနှင့််ဆိုင်သော အရာအားလုံးဖယ်ရှားရန် ဣသရေလလူတို့အား ဘုရားသခင်ညွှန်ကြားသော်လည်း သူတို့ပျက်ကွက်ခဲ့သည်။ ရလဒ်ကား နယ်မြေတွင် ကျန်ကြွင်းသော ခါနန်များအားဖြင့် ဣသရေလတို့အတွကက် ပြဿနာအရင်းအမြစ်ဖြစ်ပြီး သူတို့၏ ဘုရားများကလည်း ဣသရေလလူတိုပပအား ရုပ်တုဆင်းတုကို ကိုးကွယ်စေခဲ့သည် (သူကြီး-၂း၁-၃)။ ဘုရားသခင်အား ဣသရေလလူတို့ ကျောခိုင်းကြသောအခါ သူတို့အား ပြစ်ဒဏ်ခတ်ရန်၊ ရန်သူများကို ဘုရားသခင်အသုံးပြုတော်မူသည်။ ဘုရားသခင်ထံ ပြန်လာပြီး သနားဂရုဏာပြရန် တောင်းပန်သောအအခါ သူတို့အထဲမှ ကယ်နှုတ်မည့်သူများ (တရားသူကြီး) ကို ဘုရားသခင်က ပေါ်ထွက်လာစေ၍ ရန်သူများကို တွန်းလှန်ပြီး ဘုရားသခင်ထံံသို့ ပြန်လာရန်နှင့် ဦးဆောင်ခေါ်ယူစေခဲ့သည် (သူကြီး-၂း၁၁-၁၉)။
ဤအချိန်ကာလအတွင်း ဣသရေလလူတို့အထဲတွင် စည်းလုံးမှုအနည်းငယ်သာရှိသည်။ မိမိတို့၏ ကိုယ်ပိုင်အရေး ကိစ္စများကိုသာ မျိုးနွယ်စုတစ်စုစီကက အာရုံစိုက်ပြီး အခြားသူများအပေါ် အရေးယူမှုနည်းပါးကြသသည် (သူကြီး-၂း၁-၂၅)။
ဣသရေလလူမျိုးတို့အကြား စည်းလုံးစေရန်ဆောင်ကြဉ်းပေးသည့်် တစ်ဦးတည်းသော ခေါင်းဆောင်မှာ ရှမွေလ ဖြစ်သည်။ ရှမွေလအစား ဘုရင်ခန့်အပ်ရန်လူတို့က တောင်းဆိုကြသည်။ ဤနည်းအားဖြင့်် တိုင်းပြည်တည်ငြိမ်လိမ့်မည်ဟု လူတို့ယံုံကြည်ကြသည်။ ရှမွေလက ဆန့်ကျင်ခဲ့သည်။ ဘုရားသခင်အား ကိုးကွယ်ခိုလံှုံခြင်းသာလျှင် တိုင်းပြည် တည်ငြိမ်မှု၏ အရင်းခံဖြစ်ကြောင်း ညွှန်ပြခဲ့သည်။ သူ၏စကားကိုလူတို့နားမထောင်သောအခါ ရှမွေလ ခွင့််ပြုခဲ့သည် (၁၀၅၀ ဘီစီ။ ၁ရာ-၈း၄-၉)
၄။ ဣသရေလနိုင်ငံံတော် အစဦးပိုင်း
ဣသရေလပြည်၏ ပထမဆုံး ဘုရင်ရှောလုမှာ စစ်သည်ကောင်းတစ်ဦးဖြစ်သော်လည်း အမျိုးသားရေးနှင့်် ဝိညာဉ်ရေးဆိုင်ရာ ခေါင်းဆောင်အဖြစ် မအောင်မြင်ခဲ့ပေ။ သူ့နေရာဆက်ခံသူမှာ ဒါဝိဒ်ဖြစ်ပြီး ဣသရေလပြည်၏ အကြီးမြတ်ဆံုံးသော ဘုရင်တစ်ပါးဖြစ်သည်။ ယေရှုရှလင်မြို့ကို ဒါဝိဒ်တိုက်ခိုက်အောင်မြင်ခဲ့ပြီး (ထိုအချိန်အထိ ယေရှုရှလင်မြို့မှာ ခါနာန်လူတို့လက်ထဲတွင်ရှိသည်) တိုင်းပြည်၏ နိုင်ငံရေးနှင့် ဘာသာရေးဆိုင်ရာဗဟိုဌာနဖြစ်လာ စေရန် စတင်ဆောင်ရွက်သည် (၁၀၀၃ ဘီစီ၊ ၂ရာ-၅း၁-၁၀)။ ဣသရေလ၏ အုပ်ချုပ်မှုကို မြောက်ဘက် ဥဖရတ်မြစ်အထိ လည်းကောင်း၊ အရှေ့ဘက် မောဘနှင့်အာမောရိနယ်မြေအထိလည်းကောင်း၊ တောင်ဘက်တွင် ပင်လယ်နီနှင့်် အဲဂုတ္တုပြည် တိုင်အောင်လည်းကောင်း ဒါဝိဒ် ချဲ့ထွင်ခဲ့သည် (၂ရာ-၈း၁-၄၊ ၁၁-၁၄)။
ဒါဝိဒ်မင်း၏ထီးနန်းဆက်ခံသူ ရှောလမုန်မင်းက နိုင်ငံ၏ မြို့တော် ယေရှုှုရှလင်အား နှိုင်းဆ၍မမှီနိုင်လောက်အောင် ကြီးကျယ်ခမ်းနားသာယာလှပစေရန် ကိုယ်တိုင်အားစိုက်တည်ဆောက်သည်။ သို့သော် သူသည် ခက်ထန်ကြမ်းကြုတ်သည့်် ဘုရင်ဖြစ်သည်။ လုပ်အားအတင်းအကြပ်စေခိုင်းခြင်းနှင့်် အခွန်အတုတ်ကောက်ခံ မှုများကြောင့် လူထုက မုန်းတီးကြသည်။ ထိုမင်းနတ်ရွာစံံသည်နှင့် အခွင့်အရေးရယူကာ ပုန်ကန်ခဲ့ကြသည်။ ဘုရင်၏ မျိုးနွယ်စုဖြစ်သော ယုဒနှင့် အိမ်နီးချင်း ဗင်္ယာမိန်မျိုးနွယ်စုသာ ဒါဝိဒ်မင်းမျိုးကကို ထောက်ခံအားပေးသည်။ အခြားသော မျိုးနွယ်စုများ ခွဲထွက်ကြပြီး၊ ဧဖရိမ်မျိုးနွယ်စုမှ ခေါင်းဆောင်တစ်ဦးဖြစ်သူ ယေရောဗောင်အား မင်းမြှောကက်ကြသည် (၉၃၀ ဘီစီ၊ ၃ရာ-၁၁း၁၁-၁၃၊ ၂၉-၃၂၊ ၁၂း၂၀)။
ထိုအချိန်မှစ၍ တောင်ပိုင်းနိုင်ငံနှင့် မြောက်ပိုင်းနိုင်ငံအဖြစ်နှစ်ခြမ်းကွဲခဲ့သည်။ မြောက်ပိုင်းနိုင်ငံတွင် မျိုးနွယ်စု ဆယ်စုပါဝင်ပြီး ဣသရေလနိုင်ငံံဟုခေါ်ကြသည် (တစ်ခါတစ်ရံ ခေါင်းဆောင်မျိုးနွယ်စုအမည် ဧဖရိမ်ဟုလည်း ခေါ်သည်)။ တောင်ပိုင်းနိုင်ငံတွင် မျိုးနွယ်စု နှစ်စုပါဝင်ပြီး ယုဒနိုင်ငံဟုခေါ်တွင်သည်။
၄။ ခွဲထွက်သွားသော မြောက်ပိုင်းနိုင်ငံ
ယေရောဗောင်သည် ရှေခင်မြို့ကို မြောက်ပိုင်းနိုင်ငံ၏မြို့တော်အဖြစ် သုံးခဲ့သည် (၃ ရာ-၁၂း၂၅) (ထို့နောက် မြို့တော်ကို တိရဇမြို့သို့ ပြောင်းရွှေ့ပြီး၊ နောက်တစ်ဖန် ရှမာရိမြို့သို့ ပြောင်းရွှေ့ပြန်ရာ တိုင်းနိုင်ငံဆုံးခန်းတိုင်အထိ ရှမာရိ၌ထားခဲ့သည် (၃ ရာ-၁၅း၂၁၊ ၃၃၊ ၁၆း၂၃-၂၄)။ ယေရှုရှလင်မြို့သည် တောင်ပိုင်းနိုင်ငံ၏မြို့တော်ဖြစ်ပြီး ဒါဝိဒ်မင်းဆက်များ ဆက်လက်အုပ်ချုပ်သည် (၃ရာ-၁၂း၁၇၊၂၁ ၊ ၂၂း-၄၁-၄၂)။ ယေရှုရှလင်မြို့မှာ ဗိမာန်တော် တည်ရာဌာနလည်းဖြစ်သည်။ ထို့ကြောင့်် မြောက်ပိုင်းသားတို့၏ လိုအပ်ချက်ကို ဖြည့်စွက်သည့််အနေဖြင့် ဝတ်ပြုရာအရပ်ကို မြောက်ဘက်နယ်စပ် ဒန်မြို့၌လည်းကောင်း၊ တောင်ဘက်အရပ်တွင် ဗေသလမြို့၌လည်းကောင်း၊ ယေရောဗောင်တည်ဆောက်ခဲ့ရာ ထိုနေရာတစ်ခုစီအတွက် ယဇ်ပုရောဟိတ်များ ၊ ယဇ်ပူဇော်ရာများနှင့် ပွဲတော်များ အကုန်အစင် ပါဝင်သည်။ ယေရောဗောင်၏ ဘာသာရေးဆိုင်ရာလုပ်ငန်းလုပ်ထုံးများမှာ ခါနာန်လူမျိးများနှင့် ဣသရေလ လူတို့ကျင့်သုံးသည့်် အစဉ်အလာနှစ်ခုကို ပေါင်းစပ်ထားသည်။ ထိုသို့ဖြင့် ကိုယ်ကျင့်တရားနှင့် ဘာသာရေး ပျက်စီးယိုယွင်းမှုသို့ ဦးတည်လာသည်။ ထိုရလဒ်များအနေဖြင့် ဣသရေလနိုင်ငံအား ဘုရားသခင်ဖျက်စီးမည့် အခြေအနေသို့ ဆိုက်ရောက်ခဲ့သည် (၃ရာ-၁၂း၂၆-၃၃၊ ၁၆း၁၉၊ ၂၆၊ ၄ ရာ-၁ရး၇-၁၈)။
တိုတောင်းသောကာလတစ်ခုအတွင်း ဣသရေလပြည်အား မှားယွင်းသည့််ဘာသာအယူဝါဒတစ်မျိုးက ဒုက္ခပေးခြင်း၌ ကျရှုံးသည်။ ယေရောဗောင်တင်သွင်းလာသော အယူဝါဒနှစ်ခုရောနှောကျင့်သုံးသည့််ဘာသာရေးထက် ပို၍ဆိုးရွားသော ဘာသာရေးတစ်မျိုးကို တိုင်းပြည်၏ တရားဝင်ဘာသာအဖြစ်ပြုရန် ဘုရင်အာဟပ်မင်းနှင့်် ဖိနိတ်သူ မိဖုရား ယေဇဗေလတို့ ကြိုးစားခဲ့သော ဗာလဘုရားကိုးကွယ်မှုဖြစ်သည် (၃ ရာ-၁၆း၂၉-၃၄)။ မိဖုရား ယေဇဗေလသည် တစ်ပါး အမျိုးသားဖြစ်ပြီး မိမိရိုးရာ ယံုံကြည်ကိုးကွယ်မှုဘာသာကို ဣသရေလလူမျိုးများ ကျင့်သုံးလိုက်နာကြရန် အထက်အာဏာဖြင့်် ကြိုးစားသိမ်းသွင်းခဲ့သည်။ ထိုသို့ဖြင့် သူမ၏ဗာလဘုရားကိုးကွယ်မှုကို ခုခံံတားဆီးရန် ပရောဖက် နှစ်ပါးဖြစ်သော ဧလိယနှင့် ဧလိရှဲတို့ကိုပေါ်ပေါက်စေခဲ့သည်။ ဣသရေလပြည်မှ သစ္စာရှိသော ယုံကြည်သူ လူအနည်းစု တို့အား ပရောဖက်တို့က ကူညီထိန်းသိမ်းခြင်းဖြင့် ဣသရေလတို့၏ရှေးကျသောဘာသာကို ပျောက်ကွယ်မသွားရန် ကာကွယ်နိုင်ခဲ့သည်။
ဣသရေလပြည်အပေါ် ကျရောက်ခဲ့သည့်် ပြစ်ဒဏ်တစ်ခု၏ရလဒ်မှာ ရှုရိလူမျိုးတို့၏ ဝင်ရောက်တိုက်ခိုက်ဖျက်ဆီးမှုကို နှစ်အတန်ကြာအောင် ခံရခြင်းဖြစ်သည် (၃ရာ-၁၉း၁၃-၁၈၊ ၄ရာ-၈း၁၂-၁၃ ၊ ၁၀း၃၂-၃၃ ၊ ၁၃း၃-၈)
ရှုရိတို့၏ ဖိနှိပ်ချုပ်ချယ်မှုအောက်မှ ဣသရေလတို့ နောက်ဆုံးလွတ်မြောက်လာသောအခါ ဣသရေလပြည် အသစ်တစ်ဖန် ကြီးပွားတိုးတက်လာသည်။ အထူးသဖြင့် ဒုတိယယေရောဗောင်မင်းလက်ထက်၌ဖြစ်သည် (၇၉၃-၇၅၂ ဘီစီ၊ ၄ရာ-၁၄း၂၃-၂၅)။ ထိုသို့ ကြီးပွားတိုးတက်လာသည်နှင့််အမျှ ဘုရားတရား၌စောင့််ရန် ပို၍ပျက်ကွက်ခြင်း၊ တရားမျှတမှုမရှိခြင်း၊ မတော်မတရားပြုခြင်း၊ ဘာသာရေးယိုယွင်းပျက်ဆီးမှုရလဒ်များ ဖြစ်ပေါ်လာခဲ့သည်။ ထို့ကြောင့် ပရောဖက်အာမုတ်နှင့် ဟောရှေတို့က အပြစ်များသော နိုင်ငံအပေါ် ဘုရားသခင်၏စီရင်ခြင်းကျရောက်မည်ဟု ကြေငြာသည် (အာ-ရး၈-၁၁)။ ထိုစီရင်ချက်မှာ မြောက်ပိုင်းနိုင်ငံအား အာရှိရိတို့ ဝင်ရောက်တိုူက်ခိုက်သိမ်းပိုက်ပြီး လူတို့အား အာရှရိပြည်သို့ ချုပ်နှောင်ခေါ်သွားခြင်းဖြစ်သည် (၇၂၂ ဘီစီ၊ ၄ရာ-၁ရး၅-၆)။ မြောက်ပိုင်းနိုင်ငံ၏ အဆုံးသတ်ခြင်းပင်ဖြစ်သည်။ ဣသရေလဘုရင် တစ်ဆယ့်ကိုးဦးသည် မင်းဆက် ကိုးဆက်ကြာ အုပ်ချုပ်ခဲ့ကြသည်။
ထို့နောက် အခြားနယ်များမှ လူတို့ကို မြောက်ပိုင်းနိုင်ငံအတွင်း အာရှရိတို့ နေရာချခဲ့ကြသည်။ အထူးသဖြင့် ရှမာရိမြို့ အလယ်ပိုင်းဒေသတွင်ဖြစ်သည်။ ထိုသူတို့သည် ဣသရေလပြည်တွင် ကျန်ရစ်သူများနှင့်် အိမ်ထောင်ပြုကြပြီး၊ သူတို့၏ဘာသာနှင့်် ဣသရေလဘာသာ ရောစပ်သွားကြသည်။ ထိုလူမျိုးသစ်မှာ သွေးနှော၊ ဘာသာနှော၊ ရှမာရိလူမျိုးဟု သိရသည်။ စစ်မှန်သော ဣသရေလတို့က သူတို့အား စက်ဆုပ်ကြသည် (၄ရာ-၁ရး၂၄-၃၃)။
ထိုအချိန်အတွင်းမှာပင် မိမိတို့ လွတ်လပ်ရေးကို ထိန်းသိမ်းထားနိုင်ရန် ယုဒနိုင်ငံကက ရုန်းကန်နေကြရသည်။ နောက်ဆုံး ဗာဗုလုန်တို့ လက်အောက်သို့ ဣသရေလနိုင်ငံကျရောက်ပြီး ယုဒလူတို့အား ဗာဗုလုန်ပြည်သို့ ဖမ်းဆီးခေါ်ဆောင်သွားခြင်းခံရကကာ ၊ ယေရုရှလင်မြို့လည်း ဖျက်ဆီးခြင်းခံခဲ့ရသည် (၅၇၈ ဘီစီ၊ ၄ရာ-၂၅း၁-၁၂)။ ဣသရေလများ ဗာဗုလုန်ပြည်၌ ချုပ်နှောင်ခံနေရချိန်အတွင်း သူတို့၏အမျိုးသားရေးရာနှင့်် ဘာသာရေးဆိုင်ရာ သီးခြား ရပ်တည်မှုကို တောင်ပိုင်းသား ဣသရေလလူတို့ ဆက်လက်ထိန်းသိမ်းထားနိုင်ခဲ့သည်။ မြောက်ပိုင်းသားတို့မှာမူ ထိုကဲသို့မဟုတ်ပဲ နေရာအနှံ့အပြားတွင် ကွဲလွှင့််သွားကြပြီး ဒေသခံလူများအတွင်း ရောနှောကျင့်သုံးနေထိုင်သွားကြတော့သည်။
၅။ ပြန်လည်တည်ဆောက်သောနိုင်ငံ
(၅၉၃) ဘီစီတွင် ဗာဗုလုန်တို့အား ပေရသတိတို့က တိုက်ခိုက်အောင်မြင်ပြီးနောက် ဗာဗုလုန်တို့၏ ဖမ်းဆီးချုပ်နှောင်ခံနေရသူတို့အား မိမိတို့တိုင်းပြည်သို့ပြန်ခွင့်ပြုခဲ့သည်။ ထိုအချိန်တွင် ဣသရေလ လူအမြောက်အများလည်း ပါလတိနပြည် (ဌာနေ) သို့ ပြန်လာကြပြီး ဇေရုဗဗေလနှင့်် ယဇ်ပရောဟိတ်မင်း ယောရှု ဦးဆောင်မှုအောက်တွင် တိုင်းပြည်ကို ပြန်လည်စတင်တည်ထောင်ကြသည်။ (၅၁၅) ဘီစီတွင် ဗိမာန်တော် ပြန်လည် တည်ဆောက်မှုပြီးစီးသည် (ဧဇ-၁း၁-၄၊ ၅း၁-၂၊ ၆း၁၄-၁၅)။
ဣသရေလလူတို့သည် မိမိတို့တိုင်းပြည်သို့ ပြန်လည်ရောက်ရှိနေကြသော်လည်း ပေရသတို့၏ အုပ်ချုပ်မှုအောက်တွင် ဆက်လက်တည်ရှိနေကြဆဲဖြစ်သည်။ သို့ဖြင့် သူတို့ပေါင်းစည်းညီညွတ်ကြသည်။ မြောက်ပိုင်းသားနှင့်် တောင်ပိုင်းသားဟူ၍ ခွဲခြားမှုမျိုးမထားရှိကြတော့ပေ။ ပြန်လည်တည်ဆောက်သော နိုင်ငံအား ယုဒ (သို့မဟုတ်) ဣသရေလပြည်ဟု ခေါ်နိုင်သည်။ အကြောင်းမှာ ယခင် ဣသရေလပြည်ကြီး၏အဆက်ဖြစ်ခြင်းကြောင့်် ဖြစ်သည်။ လူအများစုမှာ ယုဒလလူမျိုးများဖြစ်ကြသည်။ ထို့ကြောင့်် ဣသရေလလူတို့အား “ဂျူး” များဟု အများသိကြသည်။ ဂျူးဟူသောအမည်မှာ ယုဒလူအတိုကောက်ဖြစ်သည်။
ဣသရေလပြည် မြို့ရိုးတည်ဆောက်ရာတွင် အရှေ့ပိုင်း၌ စိတ်အားထက်သန်မှုများရှိခဲ့သော်လည်း နောက်ပိုင်းတွင် ဒေသခံပတ်ဝန်းကျင်တို့၏ ဟန့််တား မနာလိုခြင်းတို့ကြောင့်် စိတ်ဓါတ်များ ယုတ်လျော့လာသည်။ ထိုနည်းတူ လူတို့၏ ဝိညာဉ်ရေးအသက်တာ၌လည်း အားနည်းလာကြသည်။ သူတို့၏စိတ်အားငယ်မှု၊ ဝိညာဉ်အသက်တာ အားနည်းခြင်းများကို ပြုပြင်တိုက်တွန်း ခွန်အားပေး လှုံ့ဆော်ရန် ၄၅၈ ဘီစီတွင် ပေရသိတို့၏ အမိန့့်အာဏာဖြင့် ယဇ်ပုရောဟိတ်နှင့်် ဆရာဖြစ်သူ ဧဇရ ယေရှုရှလင်မြို့သို့ ရောက်လာသည် (ဧဇရ-ရး၁-၁၀)။ ဧဇရ၏ အားထုတ်ဦးဆောင်ခြင်းကြောင့်် အောင်မြင်မှုအနည်းငယ်ရခဲ့သည်။ ထို့နောက် တစ်ဆယ့််သုံးနှစ်အကြာတွင် နေဟမိ လာရောက်ပူးပေါင်းဆောင်ရွက်ခဲ့ရာ ယေရှုရှလင်မြို့၌ ကြီးမားသော ပြောင်းလဲမှု ဖြစ်လာသည်။ နေဟမိအား ယေရှုရှလင်မြို့၏ မြို့တော်ဝန်အဖြစ် ပေရသိမှ အာဏာပိုင်တို့က ခန့်အပ်၍ ဧဇရနှင့််အတူ ပူးပေါင်းလုပ်ဆောင်ခြင်းဖြင့်် ဣသရေလပြည်အတွက် ပြောင်းလဲမှုများ ရရှိခဲ့သည် (နေ-၂း၁-၈၊ ၈း၁-၄၊ ၈ ၊ ၉း၁-၃)။
ဧဇရနှင့် နေဟမိတို့၏ ဦးဆောင်ခြင်းဖြင့် ထိုပြုပြင်ပြောင်းလဲမှုများမှ နောင်လာမည့််နှစ်များအတွင်း တိုးတက်ဖြစ်ထွန်းမှုများစွာ ပေါ်ပေါက်လာသည်။ ထိုအထဲတွင် သင်ကြားရန်နှင့်် ဝတ်ပြုကိုးကွယ်ရန် တရားဇရပ်များ၊ ကျမ်းစာရေးသားပြုစုသူ ကျမ်းတတ်ဆရာများ ဂျူးရေးရာများကို စီရင်ဆုံးဖြတ်သည့်် ဂျူးလွှတ်တော်ကိုတည်ထောင်သည်။
၆။ ဟေလသနှင့်် ရောမခေတ်များ
ထိုဒေသအတွင်း မိမိ၏တန်ခိုးအာဏာကို ဟေလသအောင်နိုင်သူ မဟာ အလက်ဇန္ဒြားက ဖြန့်ချီလိုက်သောအခါ (၃၃၄-၃၃၁ ဘီစီ) ဟေလသလက်အောက်သို့ ဣသရေလပြည် ကျရောက်ခဲ့သည်။ မကြာမီ အလက်ဇန္ဒြား၏ အင်ပါယာကြီးမှာ နယ်ပယ်များ ခွဲခြမ်းရရာ၊ ပထမပိုင်းတွင် ဣသရေလပြည်မှာ အဲဂုတ္တုနယ်အတွင်း ကျရောက်ခဲ့ပြီး နောက်ပိုင်းတွင် ရှှုရိအပိုင်းသို့ ကျရောက်သွားသည်။ (၁၉၈ ဘီစီ) ထိုအချိန်၌ ဂျူးတို့အပေါ် ဟေလသတို့၏ ဓလေ့ထုံးစံနှင့်် အတွေးအခေါ်များက သြဇာညောင်းလာပြီဖြစ်သောကြောင့်် ဂျူးအချင်းချင်းလည်း ကွဲပြားစပြုလေသည်။ ဟေလသတို့၏ လွှမ်းမိုးမှုကို အချို့က အားပေးပြီး အချို့ကမူဆန့်ကျင်ကြသည်။ ဤသို့ဖြင့် ဂျူးတို့တွင် ဖာရိရှဲနှင့်် ဇဒ္ဒုကဲဟူသော အုပ်စုနှစ်စု စတင်ပေါ်ပေါက်လာသည်။ ယေရှုရှလင်မြို့တွင် ထိုအုပ်စုနှစ်ခုအကြား ခိုက်ရန်ဖြစ်ပွားလာသည့််အခါ ရှုရိပြည်၌ရှိသော ဟေလသအုပ်ချုပ်သူများက ဂျူးတို့အပေါ် မုန်းတီးသည့်် စိတ်ဖြင့် ဂျူးလူမျိုးနှင့်် ဂျူးဘာသာကို ဖျက်ဆီးပစ်ရန်ကြိုးစားခဲ့ကြသည်။ သို့သော်လည်း ဂျူးတို့က ပြင်းထန်စွာ ပြန်လည်တိုက်ခိုက်၍ (၁၆၅ ဘီစီတွင် ဗိမာန်တော်ကို ပြန်လည်သိမ်းပိုက်နိုင်သည်) (၁၄၃ ဘီစီတွင်လည်း နိုင်ငံရေးလွှတ်လပ်မှုအပြည့့််အ၀ ပြန်ရရှိခဲ့သည်။) ဂျူးလူမျိုးများသည် ဗာဗုလုန်၊ ပေရသိနှင့် ဟေလသတို့၏လက်အောက်တွင် နှစ်ပေါင်း ၄၆၀ ကြာပြီးနောက် ဂျူးတို့ တစ်ဖန် လွတ်လပ်ခဲ့ခြင်းဖြစ်သည်။
အခြားတိုင်းတစ်ပါး၏ အုပ်ချုပ်မှုအောက်မှ လွှတ်မြောက်လာကြသော်လည်း ဂျူးအချင်းချင်း ဆက်လက်တိုက်ခိုက်လျက်ရှိကြသသည်။ ထို့ကြောင့် တိုင်းပြည်အင်အား ကြီးထွားသင့်သည့််အလျောက် မကြီးထွားပဲ အားအင်လျော့နည်းလာခြင်းကြောင့်် ရောမတို့၏ တန်ခိုးအာဏာကို ခုခံနိုင်စွမ်းမရှိပဲ သူတို့၏ အုပ်ချုပ်မှုအောက်သို့ ကျရောက်ခဲ့သည်။ ထိုသို့ဖြင့် ၆၄ ဘီစီတွင် ဂျူးတို့၏ လွှတ်လပ်ရေးမှာ ဆုံးခန်းတိုင်ခဲ့သည်။
ထိုဒေသအတွင်း နိုင်ငံရေးအခြေအနေ ဆက်လက်ရှုပ်ထွေးလျက်ရှိရာ ၃၇ ဘီစီတွင် ဂျူးသွေးတစ်ဝက်ပါသူ ဟေရုဒ်အား ဂျူးတို့ကို အုပ်ချုပ်ရန် မင်းမြောက်ခဲ့သော်လည်း ရောမကပင် အုပ်ချုပ်ဆဲဖြစ်သည်။ ဟေရုဒ်သေဆုံးပြီးနောက် ရောမဘုရင်ခံများဖြင့်် ရောမ၏ တိုက်ရိုက်အုပ်ချုပ်မှုအောက်သို့ ယုဒပြည်ကျရောက်ခဲ့ပြန်သည် (အေဒီ ၆)။
ဂျူးတို့အထဲတွင် ဇေလုပ်ဟုခေါ်သော ရောမကိုဆန့်ကျင်သည့် အစွန်းရောက်ဝါဒီများရှိပြီး ရောမတို့အား တိုက်ခိုက်ရန် အခွင့််အရေးကို အမြဲတမ်းရှာနေသူများဖြစ်သည်။ အေဒီ (၆၆) ခန့်တွင် ပုန်ကန်မှုဖြစ်ပွားသည်။ ထိုပုန်ကန်မှု၏ ရလဒ်မှာ ရောမတို့၏ တိုက်ခိုက်အောင်မြင်မှုကိုခံရပြီး အေဒီ (၇၀) တွင် ယေရှုရှလင်မြို့ ဖျက်ဆီးခြင်း ခံရကာ ဣသရေလလူတို့၏ အမျိုးသားရေးအသက်တာရပ်တန့်သွားသည်။ သို့သော် (အေဒီ ၁၉၄၈) ၌ ဣသရေလပြည်ါ် ပြန်လည်ဖြစ်ပေါ်လာသည်။
သမ္မာကျမ်းစာ၏ အမွေအနှစ်များ
May God Bless You
သမၼာက်မ္းကိုအေျခခံ၍ ဣသေရလျပည္၏
သမိုင္းအက်ဥ္း- ISRAEL
Reshare #9Dan Unicode & Zawgyi
၁။ နိဒန္း
အာျဗဟံံအားျဖင့္ တိုင္္းႏိုင္ငံၾကီးတစ္ႏိုင္္ငံေပၚထြန္းေစမည္။ ခါနာန္ျပည္္ကိုလည္း ထိုတိုင္္းႏိုင္္ငံ၏ေျမေနရာ အျဖစ္္ေပးေတာ္္မူမည္။ ထိုႏို္င္ငံအားျဖင့္ ကမၻာတစ္၀န္လံုးရွိ လူတို႔အား ေကာင္းခ်ီးမဂၤၤလာသက္္ေရာက္ေစမည္ဟု ဘုရားသခင္ကတိေတာ္္ရွိ၏ (က၊ ၁၂း၁-၃၊ ၁၃း၁၄-၁၇၊ ၁၅း၁၈-၂၁၊ ၂၂း၁၇-၁၈)။ ထိုတိုင္္းႏိုင္္ငံသည္္ ဣသေရလဟု လူသိမ်ားၿပီး အာျဗဟံ၏ေျမး (မူလက ယာကုပ္္ဟု အမည္္တြင္သူ) “ဣသေရလ”၏ အအမည္နာမျဖင့္္ မွည့္္ေခၚခဲ့သည္။။ ယာကုပ္္၏ သားတစ္ဆယ့္ႏွစ္ေယာက္္တို႔ပက ဣသေရလူမ်ိဳးတစ္ဆယ့့္ႏွစ္္မ်ိဳး၏ ဖခင္္မ်ားျဖစ္္ၾကသည္ (က-၃၂း၂၈၊ ၃၅း၂၂-၂၆၊ ၄၉း၁၊ ၂၈။ ၅ရာ-၁း၃၄၊ ၂း၁-၂။
၂။ ဣသေရလတို႔၏ အမ်ိဳးသားေရးအစျပဳျခင္း
ခါနာန္ျပည္္ထကက္္ အဲဂုတၱဳျပည္၌အေျခအေနမ်ား ေကာင္္းမြန္ေသာအခါ ယာကုပ္္ႏွင့္္သူ၏မိသားစု (လူခုႏွစ္္ဆယ္ခန္႔) သည္ အဲဂုတၱဳျပည္္သို႔ေျပာင္္းေရႊ႕ေနထိုင္္ၾကသည္္ (ဘီစီ ၁၈ ရာစုႏွစ္္၊ က-၄၆း၂၆-၂၇)။ အဲဂုတၱဳျပည္္တြင္္ ႏွစ္္ေပါင္းေလလးရာေက်ာ္္ေနထိုင္္ၿပီးေနာက္္ လူဦးေရတိုးပြားလာရာ ႏိုင္္ငံတစ္ႏိုင္္ငံတည္္ေထာင္္ႏိုင္္မည့္ အေနအထားျဖစ္္လာ၏။ အဲဂုတၱဳျပည္္မွ ခါနာန္ျပည္္သို႔ေခၚထုတ္ရာတြြင္ ဦးေဆာင္သူအျဖစ္ ေမာေရွကို အသံုးျပဳရန္ ရည္္ရြယ္္သည္္ (ထြက္္-၁၂း၄၀-၄၁)။ အဲဂုတၱဳျပည္္မွထြြက္ခြာလာၿပီး သံုးလအၾကာတြင္္ သိနာေတာင္သို႔ ေရာက္ၾကသည္္။ ထိုေနရာတြင္ ေနာက္္တစ္ႏွစ္္ခန္႔ေနထိုင္ခဲ့ၾကသည္္။ ထိုအခ်ိန္ကာလအတြင္း အမ်ိဳးသားေရး လူစုလူေ၀းအျဖစ္္ ဖြဲ႔စည္းကာ ဘုရားသခင္၏နည္္းလမ္းေတာ္မ်ား သင္္ၾကားေပးၿပီး ဘုရားသခင္၏ လူမ်ားအျဖစ္္ ပ႗ိညာဥ္္ဖြြဲဲ႔သည့္္ အခမ္းအနားကို ေမာေရွက တရား၀င္္ျပဳလုပ္္ခဲ့သည္္ (ထြက္-၁၉း၁-၆၊ ၂၄း၃-၈၊ ေတာ-၁၀း၁၁-၁၂)။
ဘုရားသခင္အား နာခံပါမည္ဟု ကတိထားခဲ့ေသာ္္လည္း ဘုရားသခင္အား ပုန္ကန္ၾကေသာေၾကာင့့္္ ခါနာန္ျပည္္သို႔၀င္္ရန္ ႏွစ္္ေပါင္း (၄၀) ခန္႔ ၾကန္႔ၾကာခဲ့ရပါသည္္။ ထိုႏွစ္္မ်ားအတြင္း အသက္ၾကီးသူမ်ား ေသဆံုးသြားၾကၿပီး မ်ိဳးဆက္သစ္မ်ားက ေယာရႈ၏ေခါင္းေဆာင္မႈျဖင့္ ခါနာန္ျပည္္ထဲသို႔ ၀င္ၾကသည္ (ေတာ-၁၄း၃၂-၃၄၊ ေယာရႈ-၁း၁-၅၊ ေဟျဗဲဲ၊၃း၁၆-၁၇)
၃။ ခါနန္ျပည္္ႏိုင္ငံသစ္္ထူေထာင္္ျခင္း
ခါနန္ျပည္္ကိုသာ ဣသေရလလူတို႔ ေအာင္္ျမင္ခဲ့သည္မဟုတ္ဘဲ (ထိုျပည္သည္ ေယာ္ဒန္ျမစ္ႏွင့္ ေျမထဲပင္္လယ္္ အၾကားတြင္ရွိသည္) ေယာ္ဒန္ျမစ္အေရွ႕ဘက္္နယ္ေျမလည္း ပါ၀င္္သည္။ ဤေပါင္းစည္းနယ္ေျမကို မ်ိဳဴးႏြယ္စု တစ္ဆယ့္ႏွစ္စုအၾကား ခြဲေ၀ခဲ့ရာ မ်ိဳးႏြယ္စုကိုးစုႏွင့္္ တစ္၀က္္က ခါနာန္ျပည္တြင္္ အေျခခ်ၿပီး က်န္မ်ိဳးႏြယ္္စုႏွစ္္စုႏွင့္ တစ္၀က္္က အေရွ႕ေယာ္ဒန္နယ္ေျမတြင္ အေျခခ်ေနထိုင္သည္္ (ေယာရႈ-၁၃း၇-၈)။
ခါနာန္ျပည္္သားမမ်ားကို ေမာင္းထုတ္ၿပီး သူတို႔၏ဘာသာေရးႏွင့္္ဆိုင္ေသာ အရာအားလံုးဖယ္္ရွားရန္ ဣသေရလလူတို႔အား ဘုရားသခင္ညႊန္္ၾကားေသာ္္လည္း သူတို႔ပ်က္ကြက္ခဲ့သည္။ ရလဒ္္ကား နယ္ေျမတြင္္ က်န္ၾကြင္းေသာ ခါနန္္မ်ားအားျဖင့္ ဣသေရလတုိ႔အတြကက္္ ျပႆနာအရင္္းအျမစ္ျဖစ္ၿပီး သူတို႔၏ ဘုရားမ်ားကလည္း ဣသေရလလူတိုပပအား ရုပ္တုဆင္းတုကို ကိုးကြြယ္္ေစခဲ့သည္ (သူၾကီး-၂း၁-၃)။ ဘုရားသခင္အား ဣသေရလလူတို႔ ေက်ာခိုင္းၾကေသာအခါ သူတို႔႔အား ျပစ္ဒဏ္ခတ္ရန္၊ ရန္သူမ်ားကိို ဘုရားသခင္အသံုးျပဳေတာ္မူသည္္။ ဘုရားသခင္ထံ ျပန္လာၿပီး သနားဂရုဏာျပရန္ ေတာင္းပန္ေသာအအခါ သူတို႔႔အထဲမွ ကယ္္ႏႈတ္မည့္သူမ်ား (တရားသူၾကီး) ကို ဘုရားသခင္က ေပၚထြက္လာေစ၍ ရန္သူမ်ားကို တြန္းလွန္ၿပီး ဘုရားသခင္ထံံသို႔ ျပန္လာရန္ႏွင့္ ဦးေဆာင္ေခၚယူေစခဲ့သည္္ (သူၾကီး-၂း၁၁-၁၉)။
ဤအခ်ိန္ကာလအတြင္း ဣသေရလလူတို႔အထဲတြင္ စည္းလံုးမႈအနည္းငယ္သာရွိသည္္။ မိမိတို႔၏ ကိုယ္္ပိုင္အေရး ကိစၥမ်ားကိုသာ မ်ိဳးႏြယ္စုတစ္စုစီကက အာရံုစိုက္္ၿပီး အျခားသူမ်ားအေပၚ အေရးယူမႈနည္းပါးၾကသသည္ (သူၾကီး-၂း၁-၂၅)။
ဣသေရလလူမ်ိဳးတို႔အၾကား စည္္းလံုးေစရန္ေဆာင္္ၾကဥ္းေပးသည့္္ တစ္္ဦးတည္္းေသာ ေခါင္းေဆာင္္မွာ ရွေမြလ ျဖစ္သည္္။ ရွေမြလအစား ဘုရင္္ခန္႔အပ္ရန္လူတို႔က ေတာင္္းဆိုၾကသည္္။ ဤနည္းအားျဖင့္္ တိုင္္းျပည္္တည္္ၿငိမ္လိမ့္မည္ဟု လူတို႔ယံံုၾကည္ၾကသည္္။ ရွေမြလက ဆန္႔က်င္ခဲ့သည္္။ ဘုရားသခင္အား ကိုးကြယ္ခိုလံံႈျခင္းသာလွ်င္ တုိင္းျပည္္ တည္္ၿငိမ္မႈ၏ အရင္းခံျဖစ္ေၾကာင္္း ညႊန္ျပခဲ့သည္္။ သူ၏စကားကိုလူတို႔နားမေထာင္ေသာအခါ ရွေမြလ ခြင့္္ျပဳခဲ့သည္ (၁၀၅၀ ဘီစီ။ ၁ရာ-၈း၄-၉)
၄။ ဣသေရလႏိုင္္ငံံေတာ္ အစဦးပိုင္္း
ဣသေရလျပည္္၏ ပထမဆံုး ဘုရင္္ေရွာလုမွာ စစ္္သည္္ေကာင္္းတစ္ဦးျဖစ္ေသာ္္လည္း အမ်ိဳးသားေရးႏွင့္္ ၀ိညာဥ္ေရးဆိုင္ရာ ေခါင္းေဆာင္အျဖစ္ မေအာင္ျမင္ခဲ့ေပ။ သူ႔ေနရာဆက္ခံသူမွာ ဒါ၀ိဒ္္ျဖစ္္ၿပီး ဣသေရလျပည္္၏ အၾကီးျမတ္ဆံံုးေသာ ဘုရင္တစ္္ပါးျဖစ္္သည္္။ ေယရႈရွလင္ၿမိဳ႕ကို ဒါ၀ိဒ္တိုက္္ခိုက္္ေအာင္္ျမင္ခဲ့ၿပီး (ထိုအခ်ိန္အထိ ေယရႈရွလင္ၿမိဳ႕မွာ ခါနာန္လူတို႔လက္ထဲတြင္ရွိသည္္) တိုင္းျပည္္၏ ႏိုင္္ငံေရးႏွင့္ ဘာသာေရးဆိုုင္ရာဗဟိုဌာနျဖစ္္လာ ေစရန္ စတင္ေဆာင္္ရြက္သည္္ (၁၀၀၃ ဘီစီ၊ ၂ရာ-၅း၁-၁၀)။ ဣသေရလ၏ အုပ္္ခ်ဳပ္္မႈကို ေျမာက္ဘက္ ဥဖရတ္ျမစ္အထိ လည္္းေကာင္္း၊ အေရွ႕ဘက္ ေမာဘႏွင့္အာေမာရိနယ္ေျမအထိလည္းေကာင္း၊ ေတာင္္ဘက္္တြင္္ ပင္လယ္္နီႏွင့္္ အဲဂုတၱဳျပည္္ တုိင္္ေအာင္လည္းေကာင္း ဒါ၀ိဒ္္ ခ်ဲ႔ထြင္ခဲ့သည္္ (၂ရာ-၈း၁-၄၊ ၁၁-၁၄)။
ဒါ၀ိဒ္္မင္း၏ထီးနန္္းဆက္ခံသူ ေရွာလမုန္မင္းက ႏိုင္္ငံ၏ ၿမိဳ႕ေတာ္ ေယရႈႈရွွလင္္အား ႏိႈင္္းဆ၍မမွီႏိုင္္ေလာက္ေအာင္ ၾကီးက်ယ္ခမ္းနားသာယာလွပေစရန္ ကိုယ္္တိုင္္အားစိုက္္တည္ေဆာက္သည္္။ သို႔ေသာ္ သူသည္္ ခက္ထန္ၾကမ္းၾကဳတ္သည့္္ ဘုရင္္ျဖစ္သည္။ လုပ္္အားအတင္္းအၾကပ္္ေစခိုုင္္းျခင္းႏွင့္္ အခြန္အတုတ္ေကာက္္ခံ မႈမ်ားေၾကာင့္ လူထုက မုန္္္းတီးၾကသည္္။ ထိုမင္းနတ္ရြာစံံသည္္ႏွင့္ အခြင့္အေရးရယူကာ ပုန္္ကန္ခဲ့ၾကသည္္။ ဘုရင္၏ မ်ိဳးႏြယ္စုျဖစ္္ေသာ ယုဒႏွင့္ အိမ္နီးခ်င္္း ဗယၤာမိန္မ်ိဳးႏြယ္စုသာ ဒါ၀ိဒ္္မင္းမ်ိဳးကကို ေထာက္္ခံအားေပးသည္္။ အျခားေသာ မ်ိဳးႏြယ္္စုမ်ား ခြဲထြက္္ၾကၿပီး၊ ဧဖရိမ္မ်ိဳးႏြယ္စုမွ ေခါင္းေဆာင္္တစ္ဦးျဖစ္သူ ေယေရာေဗာင္္အား မင္္းေျမွာကက္္ၾကသည္္ (၉၃၀ ဘီစီ၊ ၃ရာ-၁၁း၁၁-၁၃၊ ၂၉-၃၂၊ ၁၂း၂၀)။
ထိုအခ်ိန္မွစ၍ ေတာင္္ပိုင္္းႏိုင္္ငံႏွင့္ ေျမာက္္ပိုင္္းႏိုင္္ငံအျဖစ္ႏွစ္ျခမ္းကြဲခဲ့သည္္။ ေျမာက္္ပိုင္္းႏိုင္္ငံတြင္ မ်ိဳးႏြယ္စု ဆယ္စုပါ၀င္ၿပီး ဣသေရလႏိုင္ငံံဟုေခၚၾကသည္္ (တစ္ခါတစ္္ရံ ေခါင္းေဆာင္္မ်ိဳးႏြယ္္စုအမည္ ဧဖရိမ္ဟုလည္း ေခၚသည္္)။ ေတာင္္ပိုင္္းႏိုင္ငံတြင္ မ်ိုးႏြယ္စု ႏွစ္္စုပါ၀င္္ၿပီး ယုဒႏိုင္ငံဟုေခၚတြင္သည္္။
၄။ ခြဲထြက္္သြားေသာ ေျမာက္္ပိုင္္းႏိုင္္ငံ
ေယေရာေဗာင္္သည္္ ေရွခင္ၿမိဳ႕ကို ေျမာက္္ပိုင္္းႏိုင္္ငံ၏ၿမိဳ႕ေတာ္္အျဖစ္ သံုးခဲ့သည္ (၃ ရာ-၁၂း၂၅) (ထို႔ေနာက္္ ၿမိဳ႕ေတာ္ကို တိရဇၿမိဳ႕သုိ႔႔ ေျပာင္းေရႊ႕ၿပီး၊ ေနာက္္တစ္ဖန္္ ရွမာရိၿမိဳ႕သို႔႔ ေျပာင္္းေရႊ႕ျပန္္ရာ တုိင္းႏိုင္ငံဆံုးခန္းတိုင္္အထိ ရွမာရိ၌ထားခဲ့သည္ (၃ ရာ-၁၅း၂၁၊ ၃၃၊ ၁၆း၂၃-၂၄)။ ေယရႈရွလင္္ၿမိဳ႕သည္ ေတာင္ပိုင္းႏိုင္ငံ၏ၿမိဳ႕ေတာ္ျဖစ္္ၿပီး ဒါ၀ိဒ္္မင္းဆက္္မ်ား ဆက္လက္အုပ္္ခ်ဳပ္္သည္္ (၃ရာ-၁၂း၁၇၊၂၁ ၊ ၂၂း-၄၁-၄၂)။ ေယရႈရွလင္္ၿမိဳ႕မွာ ဗိမာန္္ေတာ္ တည္ရာဌာနလည္းျဖစ္္သည္္။ ထို႔ေၾကာင့္္ ေျမာက္္ပိုင္္းသားတို႔၏ လိုအပ္ခ်က္ကို ျဖည့္စြက္သည့္္အေနျဖင့္ ၀တ္ျပဳရာအရပ္ကို ေျမာက္္ဘက္နယ္စပ္ ဒန္ၿမိဳ႕၌လည္းေကာင္္း၊ ေတာင္္ဘက္အရပ္္တြင္္ ေဗသလၿမိဳ႕၌လည္းေကာင္း၊ ေယေရာေဗာင္တည္ေဆာက္ခဲ့ရာ ထိုေနရာတစ္္ခုစီအတြက္္ ယဇ္ပုေရာဟိတ္မ်ား ၊ ယဇ္္ပူေဇာ္္ရာမ်ားႏွင့္ ပြဲေတာ္္မ်ား အကုန္အစင္ ပါ၀င္္သည္္။ ေယေရာေဗာင္၏ ဘာသာေရးဆိုင္္ရာလုပ္္ငန္းလုပ္္ထံုးမ်ားမွာ ခါနာန္လူမ်ိးမ်ားႏွင့္ ဣသေရလ လူတို႔က်င့္သံုးသည့္္ အစဥ္္အလာႏွစ္္ခုကို ေပါင္းစပ္္ထားသည္္။ ထိုသို႔ျဖင့္ ကိုယ္္က်င့္္တရားႏွင့္ ဘာသာေရး ပ်က္စီးယိုယြင္္းမႈသို႔႔ ဦးတည္္လာသည္္။ ထိုရလဒ္္မ်ားအေနျဖင့္ ဣသေရလႏိုင္ငံအား ဘုရားသခင္ဖ်က္္စီးမည့္ အေျခအေနသို႔ ဆိုက္္ေရာက္္ခဲ့သည္္ (၃ရာ-၁၂း၂၆-၃၃၊ ၁၆း၁၉၊ ၂၆၊ ၄ ရာ-၁၇း၇-၁၈)။
တိုေတာင္္းေသာကာလတစ္္ခုအတြြင္း ဣသေရလျပည္္အား မွားယြင္းသည့္္ဘာသာအယူ၀ါဒတစ္မ်ိဳးက ဒုကၡေပးျခင္း၌ က်ရံႈးသည္္။ ေယေရာေဗာင္တင္သြင္းလာေသာ အယူ၀ါဒႏွစ္္ခုေရာေႏွာက်င့့္သံုးသည့္္ဘာသာေရးထက္ ပို၍ဆိုးရြားေသာ ဘာသာေရးတစ္မ်ိဳးကို တိုင္းျပည္၏ တရား၀င္္ဘာသာအျဖစ္ျပဳရန္ ဘုရင္အာဟပ္္မင္းႏွင့္္ ဖိနိတ္သူ မိဖုရား ေယဇေဗလတို႔ ၾကိဳးစားခဲ့ေသာ ဗာလဘုရားကိုးကြယ္္မႈျဖစ္သည္္ (၃ ရာ-၁၆း၂၉-၃၄)။ မိဖုရား ေယဇေဗလသည္္ တစ္ပါး အမ်ိဳးသားျဖစ္ၿပီး မိမိရိုးရာ ယံံုၾကည္္ကိုးကြယ္္မႈဘာသာကို ဣသေရလလူမ်ိဳးမ်ား က်င့့္သံုးလိုက္္နာၾကရန္ အထက္္အာဏာျဖင့္္ ၾကိဳးစားသိမ္းသြင္္းခဲ့သည္္။ ထိုသို႔႔ျဖင့္ သူမ၏ဗာလဘုရားကိုးကြယ္္မႈကို ခုခံံတားဆီးရန္ ပေရာဖက္္ ႏွစ္္ပါးျဖစ္္ေသာ ဧလိယႏွင့္ ဧလိရွဲတို႔ကိုေပၚေပါက္ေစခဲ့သည္္။ ဣသေရလျပည္္မွ သစၥာရွိေသာ ယံုၾကည္္သူ လူအနည္္းစု တို႔႔အား ပေရာဖက္္တို႔က ကူညီထိန္္္းသိမ္းျခင္းျဖင့္ ဣသေရလတို႔၏ေရွးက်ေသာဘာသာကို ေပ်ာက္္ကြယ္္မသြားရန္ ကာကြယ္္ႏိုင္္ခဲ့သည္။
ဣသေရလျပည္္အေပၚ က်ေရာက္္ခဲ့သည့္္ ျပစ္္ဒဏ္္တစ္္ခု၏ရလဒ္္မွာ ရႈရိလူမ်ိဳးတို႔၏ ၀င္္ေရာက္္တိုက္္ခိုက္္ဖ်က္ဆီးမႈကို ႏွစ္္အတန္ၾကာေအာင္္ ခံရျခင္းျဖစ္္သည္္ (၃ရာ-၁၉း၁၃-၁၈၊ ၄ရာ-၈း၁၂-၁၃ ၊ ၁၀း၃၂-၃၃ ၊ ၁၃း၃-၈)
ရႈရိတို႔၏ ဖိႏွိပ္္ခ်ဳပ္္ခ်ယ္္မႈေအာက္္မွ ဣသေရလတို႔႔ ေနာက္ဆံုးလြတ္ေျမာက္လာေသာအခါ ဣသေရလျပည္္ အသစ္တစ္္ဖန္ ၾကီးပြားတိုးတက္လာသည္္။ အထူးသျဖင့္ ဒုတိယေယေရာေဗာင္္မင္းလက္ထက္္၌ျဖစ္သည္္ (၇၉၃-၇၅၂ ဘီစီ၊ ၄ရာ-၁၄း၂၃-၂၅)။ ထိုသို႔ ၾကီးပြားတိုးတက္လာသည္္ႏွင့္္အမွ် ဘုရားတရား၌ေစာင့္္ရန္ ပို၍ပ်က္္ကြက္္ျခင္း၊ တရားမွ်တမႈမရွိျခင္း၊ မေတာ္္မတရားျပဳျခင္း၊ ဘာသာေရးယိုယြင္္းပ်က္္ဆီးမႈရလဒ္္မ်ား ျဖစ္္ေပၚလာခဲ့သည္္။ ထို႕ေၾကာင့္ ပေရာဖက္္အာမုတ္ႏွင့္ ေဟာေရွတို႔က အျပစ္္မ်ားေသာ ႏိုင္ငံအေပၚ ဘုရားသခင္၏စီရင္္ျခင္းက်ေရာက္မည္ဟု ေၾကျငာသည္္ (အာ-၇း၈-၁၁)။ ထိုစီရင္ခ်က္မွာ ေျမာက္္ပိုင္္းႏိုင္္ငံအား အာရွိရိတို႔ ၀င္ေရာက္္တိုူက္ခိုက္္သိမ္းပိုက္ၿပီး လူတို႔အား အာရွရိျပည္္သို႔ ခ်ဳပ္ေႏွာင္ေခၚသြားျခင္းျဖစ္သည္္ (၇၂၂ ဘီစီ၊ ၄ရာ-၁၇း၅-၆)။ ေျမာက္္ပိုင္းႏိုင္္ငံ၏ အဆံုးသတ္ျခင္းပင္္ျဖစ္သည္။ ဣသေရလဘုရင္္ တစ္္ဆယ့့္ကိုးဦးသည္္ မင္းဆက္ ကိုးဆက္ၾကာ အုပ္ခ်ဳပ္ခဲ့ၾကသည္္။
ထို႔ေနာက္္ အျခားနယ္္မ်ားမွ လူတို႔ကို ေျမာက္္ပိုင္္းႏို္င္ငံအတြင္္း အာရွရိတို႔ ေနရာခ်ခဲ့ၾကသည္္။ အထူးသျဖင့္ ရွမာရိၿမိဳ႕ အလယ္ပိုင္္းေဒသတြင္္ျဖစ္သည္္။ ထိုသူတိုု႔သည္္ ဣသေရလျပည္္တြင္္ က်န္ရစ္္သူမ်ားႏွင့္္ အိမ္ေထာင္္ျပဳၾကၿပီး၊ သူတို႔၏ဘာသာႏွင့္္ ဣသေရလဘာသာ ေရာစပ္္သြားၾကသည္္။ ထိုလူမ်ိဳးသစ္္မွာ ေသြးေႏွာ၊ ဘာသာေႏွာ၊ ရွွမာရိလူမ်ိဳးဟု သိရသည္္။ စစ္္မွန္ေသာ ဣသေရလတို႔က သူတို႔႔အား စက္္ဆုပ္ၾကသည္္ (၄ရာ-၁၇း၂၄-၃၃)။
ထိုအခ်ိန္အတြင္းမွာပင္္ မိမိတို႔ လြတ္လပ္ေရးကို ထိန္းသိမ္းထားႏိုင္ရန္ ယုဒႏိုင္ငံကက ရုန္းကန္ေနၾကရသည္္။ ေနာက္္ဆံုး ဗာဗုလုန္တို႔ လက္ေအာက္္သို႔႔ ဣသေရလႏိုင္ငံက်ေရာက္္ၿပီး ယုဒလူတို႔အား ဗာဗုလုန္ျပည္္သို႔႔ ဖမ္္းဆီးေခၚေဆာင္သြားျခင္းခံရကကာ ၊ ေယရုရွလင္ၿမိဳ႕လည္္း ဖ်က္္ဆီးျခင္းခံခဲ့ရသည္္ (၅၇၈ ဘီစီ၊ ၄ရာ-၂၅း၁-၁၂)။ ဣသေရလမ်ား ဗာဗုလုန္ျပည္္၌ ခ်ဳပ္္ေႏွာင္္ခံေနရခ်ိန္အတြင္း သူတို႔၏အမ်ိဳးသားေရးရာႏွင့္္ ဘာသာေရးဆိုင္္ရာ သီးျခား ရပ္္တည္မႈကို ေတာင္္ပိုင္္းသား ဣသေရလလူတို႔ ဆက္လက္ထိန္းသိမ္းထားႏိုင္ခဲ့သည္္။ ေျမာက္္ပိုင္္းသားတို႔မွာမူ ထိုကဲသို႔မဟုတ္ပဲ ေနရာအႏွံ႕အျပားတြင္ ကြဲလႊင့္္သြားၾကၿပီး ေဒသခံလူမ်ားအတြြင္္း ေရာေႏွာက်င့္သံုးေနထိုင္္သြားၾကေတာ့သည္္။
၅။ ျပန္လည္တည္္ေဆာက္ေသာႏိုင္္ငံ
(၅၉၃) ဘီစီတြင္ ဗာဗုလုန္တိ္ု႔႔အား ေပရသတိတို႔က တိုက္ခိုက္ေအာင္္ျမင္ၿပီးေနာက္္ ဗာဗုလုန္တို႔႔၏ ဖမ္းဆီးခ်ဳပ္္ေႏွာင္္ခံေနရသူတို႔အား မိမိတို႔တိုင္္းျပည္္သို႔ျပန္ခြင့္ျပဳခဲ့သည္္။ ထိုအခ်ိန္္တြင္္ ဣသေရလ လူအေျမာက္အမ်ားလည္္း ပါလတိနျပည္္ (ဌာေန) သို႔ ျပန္လာၾကၿပီး ေဇရုဗေဗလႏွင့္္ ယဇ္ပေရာဟိတ္မင္း ေယာရႈ ဦးေဆာင္္မႈေအာက္တြင္ တိုင္းျပည္္ကို ျပန္္လည္စတင္္တည္ေထာင္္ၾကသည္္။ (၅၁၅) ဘီစီတြင္ ဗိမာန္္ေတာ္ ျပန္လည္ တည္္ေဆာက္္မႈၿပီးစီးသည္္ (ဧဇ-၁း၁-၄၊ ၅း၁-၂၊ ၆း၁၄-၁၅)။
ဣသေရလလူတို႔သည္္ မိမိတိုု႔တုိင္းျပည္္သို႔ ျပန္လည္ေရာက္္ရွိေနၾကေသာ္္လည္း ေပရသတို႔၏ အုပ္ခ်ဳပ္္မႈေအာက္တြင္ ဆက္လက္တည္ရွိေနၾကဆဲျဖစ္သည္။ သို႔ျဖင့္ သူတို႔ေပါင္းစည္္းညီညြတ္ၾကသည္္။ ေျမာက္္ပိုင္္းသားႏွင့္္ ေတာင္္ပိုင္္းသားဟူ၍ ခြဲျခားမႈမ်ိဳးမထားရိွၾကေတာ့ေပ။ ျပန္လည္တည္ေဆာက္ေသာ ႏိုင္ငံအား ယုဒ (သို႔မဟုတ္) ဣသေရလျပည္္ဟု ေခၚႏိုင္္သည္။ အေၾကာင္္းမွာ ယခင္ ဣသေရလျပည္္ၾကီး၏အဆက္္ျဖစ္ျခင္းေၾကာင့္္ ျဖစ္္သည္္။ လူအမ်ားစုမွာ ယုဒလလူမ်ိဳးမ်ားျဖစ္ၾကသည္္။ ထို႔ေၾကာင့္္ ဣသေရလလူတို႔႔အား “ဂ်ဴး” မ်ားဟု အမ်ားသိၾကသည္္။ ဂ်ဴးဟူေသာအမည္မွာ ယုဒလူအတိုေကာက္္ျဖစ္္သည္္။
ဣသေရလျပည္္ ၿမိဳ႕ရိုးတည္္ေဆာက္ရာတြင္္ အေရွ႕ပိုင္း၌ စိတ္အားထက္္သန္မႈမ်ားရွိခဲ့ေသာ္္လည္း ေနာက္ပိုင္္းတြြင္္ ေဒသခံပတ္၀န္္းက်င္္တို႔၏ ဟန္္႔တား မနာလိုျခင္းတို႔ေၾကာင့္္ စိတ္ဓါတ္မ်ား ယုတ္ေလ်ာ့့လာသည္္။ ထိုနည္းတူ လူတို႔၏ ၀ိညာဥ္ေရးအသက္္တာ၌လည္္း အားနည္္းလာၾကသည္္။ သူတို႔၏စိတ္အားငယ္္မႈ၊ ၀ိညာဥ္္အသက္္တာ အားနည္္းျခင္းမ်ားကို ျပဳျပင္္တိုုက္္တြန္း ခြန္အားေပး လံႈ႔ေဆာ္ရန္ ၄၅၈ ဘီစီတြင္္ ေပရသိတို႔၏ အမိန္႔႔အာဏာျဖင့္ ယဇ္္ပုေရာဟိတ္ႏွင့္္ ဆရာျဖစ္္သူ ဧဇရ ေယရႈရွလင္္ၿမိဳ႕သို႔ ေရာက္လာသည္ (ဧဇရ-၇း၁-၁၀)။ ဧဇရ၏ အားထုတ္ဦးေဆာင္္ျခင္းေၾကာင့္္ ေအာင္္ျမင္မႈအနည္းငယ္္ရခဲ့သည္္။ ထို႔ေနာက္္ တစ္ဆယ့္္သံုးႏွစ္အၾကာတြင္ ေနဟမိ လာေရာက္္ပူးေပါင္းေဆာင္ရြက္ခဲ့ရာ ေယရႈရွလင္ၿမိဳ႕၌ ၾကီးမားေသာ ေျပာင္္းလဲဲမႈ ျဖစ္လာသည္။ ေနဟမိအား ေယရႈရွလင္္ၿမဳိ႕၏ ၿမိဳ႕ေတာ္္၀န္္အျဖစ္္ ေပရသိမွ အာဏာပိုင္္တို႔က ခန္႔အပ္၍ ဧဇရႏွင့္္အတူ ပူးေပါင္းလုပ္ေဆာင္ျခင္းျဖင့္္ ဣသေရလျပည္္အတြြက္ ေျပာင္္းလဲဲမႈမ်ား ရရွိခဲ့သည္္ (ေန-၂း၁-၈၊ ၈း၁-၄၊ ၈ ၊ ၉း၁-၃)။
ဧဇရႏွင့္ ေနဟမိတုိ႔၏ ဦးေဆာင္ျခင္းျဖင့္ ထိုျပဳျပင္္ေျပာင္္းလဲမႈမ်ားမွ ေနာင္္လာမည့္္ႏွစ္္မ်ားအတြင္း တိုးတက္္ျဖစ္္ထြန္းမႈမ်ားစြာ ေပၚေပါက္လာသည္္။ ထိုအထဲတြင္ သင္ၾကားရန္ႏွင့္္ ၀တ္ျပဳကုိးကြယ္္ရန္ တရားဇရပ္္မ်ား၊ က်မ္းစာေရးသားျပဳစုသူ က်မ္းတတ္ဆရာမ်ား ဂ်ဴးေရးရာမ်ားကို စီရင္္ဆံုးျဖတ္သည့္္ ဂ်ဴးလြႊတ္ေတာ္ကိုတည္္ေထာင္္သည္္။
၆။ ေဟလသႏွင့္္ ေရာမေခတ္မ်ား
ထိုေဒသအတြင္း မိမိ၏တန္ခိုးအာဏာကို ေဟလသေအာင္ႏိုင္သူ မဟာ အလက္ဇျႏၵားက ျဖန္႔ခ်ီလိုက္္ေသာအခါ (၃၃၄-၃၃၁ ဘီစီ) ေဟလသလက္ေအာက္သို႔ ဣသေရလျပည္္ က်ေရာက္္ခဲ့သည္္။ မၾကာမီ အလက္ဇျႏၵား၏ အင္ပါယာၾကီးမွာ နယ္ပယ္္မ်ား ခြဲျခမ္းရရာ၊ ပထမပိုင္္းတြင္ ဣသေရလျပည္မွာ အဲဂုတၱဳနယ္အတြင္း က်ေရာက္္ခဲ့ၿပီး ေနာက္္ပိုင္္းတြင္ ရွႈရိအပိုင္္းသို႔႔ က်ေရာက္္သြားသည္။ (၁၉၈ ဘီစီ) ထိုအခ်ိန္၌ ဂ်ဴးတို႔အေပၚ ေဟလသတို႔၏ ဓေလ့ထံုးစံႏွင့္္ အေတြးအေခၚမ်ားက ၾသဇာေညာင္းလာျပီျဖစ္္ေသာေၾကာင့္္ ဂ်ဴးအခ်င္းခ်င္းလည္း ကြဲျပားစျပဳေလသည္္။ ေဟလသတို႔၏ လႊမ္းမိုးမႈကို အခ်ိဳ႕က အားေပးၿပီး အခ်ိဳ႕ကမူဆန္႔က်င္ၾကသည္။ ဤသို႔႔ျဖင့္ ဂ်ဴးတို႔တြင္္ ဖာရိရွဲဲႏွင့္္ ဇဒၵဳကဲဟူေသာ အုပ္္စုႏွစ္္စု စတင္္ေပၚေပါက္လာသည္္။ ေယရႈရွလင္္ၿမိဳ႕တြင္္ ထိုအုပ္္စုႏွစ္္ခုအၾကား ခိုက္္ရန္္ျဖစ္ပြားလာသည့္္အခါ ရႈရိျပည္၌ရွိေသာ ေဟလသအုပ္္ခ်ဳပ္္သူမ်ားက ဂ်ဴးတို႔အေပၚ မုန္္းတီးသည့္္ စိတ္ျဖင့္ ဂ်ဴးလူမ်ိဳးႏွင့္္ ဂ်ဴးဘာသာကို ဖ်က္္ဆီးပစ္္ရန္ၾကိဳးစားခဲ့ၾကသည္္။ သို႔ေသာ္္လည္း ဂ်ဴးတို႔က ျပင္္းထန္စြာ ျပန္လည္တိုက္ခိုက္္၍ (၁၆၅ ဘီစီတြင္ ဗိမာန္ေတာ္္ကို ျပန္လည္သိမ္းပိုက္္ႏိုင္သည္) (၁၄၃ ဘီစီတြြင္လည္္း ႏိုင္ငံေရးလႊတ္လပ္္မႈအျပည့့္္အ၀ ျပန္ရရွိခဲ့သည္။) ဂ်ဴးလူမ်ိဳးမ်ားသည္္ ဗာဗုလုန္၊ ေပရသိႏွင့္ ေဟလသတို႔၏လက္ေအာက္တြင္ ႏွစ္္ေပါင္း ၄၆၀ ၾကာၿပီးေနာက္ ဂ်ဴးတို႔ တစ္္ဖန္္ လြတ္လပ္ခဲ့ျခင္းျဖစ္္သည္။
အျခားတိုင္းတစ္္ပါး၏ အုပ္္ခ်ဳပ္္မႈေအာက္မွ လႊတ္ေျမာက္္လာၾကေသာ္္လည္း ဂ်ဴးအခ်င္းခ်င္း ဆက္္လက္တိုက္္ခိုက္္လ်က္ရွိၾကသသည္။ ထို႔ေၾကာင့္ တုိင္းျပည္္အင္အား ၾကီးထြားသင့့္သည့္္အေလ်ာက္္ မၾကီးထြားပဲ အားအင္ေလ်ာ့နည္းလာျခင္းေၾကာင့္္ ေရာမတို႔၏ တန္ခိုးအာဏာကို ခုခံႏိုင္္စြမ္းမရွိပဲ သူတို႔၏ အုပ္္ခ်ဳပ္္မႈေအာက္္သို႔ က်ေရာက္္ခဲ့သည္္။ ထိုသို႔ျဖင့္ ၆၄ ဘီစီတြင္္ ဂ်ဴးတို႔၏ လႊတ္လပ္ေရးမွာ ဆံုးခန္းတိုင္ခဲ့သည္္။
ထိုေဒသအတြင္္း ႏိုင္္ငံေရးအေျခအေန ဆက္လက္ရႈပ္္ေထြးလ်က္ရွိရာ ၃၇ ဘီစီတြင္ ဂ်ဴးေသြးတစ္္၀က္္ပါသူ ေဟရုဒ္အား ဂ်ဴးတို႔ကို အုပ္ခ်ဳပ္္ရန္ မင္းေျမာက္ခဲ့ေသာ္လည္း ေရာမကပင္္ အုပ္္ခ်ဳပ္ဆဲျဖစ္သည္။ ေဟရုဒ္္ေသဆံုးၿပီးေနာက္္ ေရာမဘုရင္္ခံမ်ားျဖင့္္ ေရာမ၏ တိုက္္ရိုက္္အုပ္္ခ်ဳပ္္မႈေအာက္္သို႔႔ ယုဒျပည္္က်ေရာက္္ခဲ့ျပန္သည္္ (ေအဒီ ၆)။
ဂ်ဴးတို႔အထဲတြင္ ေဇလုပ္္ဟုေခၚေသာ ေရာမကိုဆန္႔က်င္သည့္ အစြန္္းေရာက္္၀ါဒီမ်ားရွိၿပီး ေရာမတို႔အား တိိုက္္ခိုက္္ရန္ အခြင့္္အေရးကို အၿမဲတမ္းရွာေနသူမ်ားျဖစ္္သည္။ ေအဒီ (၆၆) ခန္႔တြင္္ ပုန္ကန္မႈျဖစ္ပြားသည္္။ ထိုပုန္ကန္မႈ၏ ရလဒ္မွာ ေရာမတို႔၏ တိုက္ခိုက္ေအာင္ျမင္မႈကိုခံရၿပီး ေအဒီ (၇၀) တြင္ ေယရႈရွလင္္ၿမိဳ႕ ဖ်က္ဆီးျခင္း ခံရကာ ဣသေရလလူတို႔၏ အမ်ိဳးသားေရးအသက္္တာရပ္္တန္႔သြားသည္္။ သို႔ေသာ္္ (ေအဒီ ၁၉၄၈) ၌ ဣသေရလျပည္ါ္ ျပန္လည္ျဖစ္ေပၚလာသည္္။
သမၼာက်မ္းစာ၏ အေမြအႏွစ္မ်ား
May God Bless You
သမိုင်းအကျဉ်း- ISRAEL
Reshare #9Dan Unicode & Zawgyi
၁။ နိဒန်း
အာဗြဟံံအားဖြင့် တိုင်းနိုင်ငံကြီးတစ်နိုင်ငံပေါ်ထွန်းစေမည်။ ခါနာန်ပြည်ကိုလည်း ထိုတိုင်းနိုင်ငံ၏မြေနေရာ အဖြစ်ပေးတော်မူမည်။ ထိုနိုင်ငံအားဖြင့် ကမ္ဘာတစ်ဝန်လုံးရှိ လူတို့အား ကောင်းချီးမင်္ဂၤလာသက်ရောက်စေမည်ဟု ဘုရားသခင်ကတိတော်ရှိ၏ (က၊ ၁၂း၁-၃၊ ၁၃း၁၄-၁၇၊ ၁၅း၁၈-၂၁၊ ၂၂း၁၇-၁၈)။ ထိုတိုင်းနိုင်ငံသည် ဣသရေလဟု လူသိများပြီး အာဗြဟံ၏မြေး (မူလက ယာကုပ်ဟု အမည်တွင်သူ) “ဣသရေလ”၏ အအမည်နာမဖြင့်် မှည့််ခေါ်ခဲ့သည်။။ ယာကုပ်၏ သားတစ်ဆယ့်နှစ်ယောက်တို့ပက ဣသရေလူမျိုးတစ်ဆယ့်နှစ်မျိုး၏ ဖခင်များဖြစ်ကြသည် (က-၃၂း၂၈၊ ၃၅း၂၂-၂၆၊ ၄၉း၁၊ ၂၈။ ၅ရာ-၁း၃၄၊ ၂း၁-၂။
၂။ ဣသရေလတို့၏ အမျိုးသားရေးအစပြုခြင်း
ခါနာန်ပြည်ထကက် အဲဂုတ္တုပြည်၌အခြေအနေများ ကောင်းမွန်သောအခါ ယာကုပ်နှင့််သူ၏မိသားစု (လူခုနှစ်ဆယ်ခန့်) သည် အဲဂုတ္တုပြည်သို့ပြောင်းရွှေ့နေထိုင်ကြသည် (ဘီစီ ၁၈ ရာစုနှစ်၊ က-၄၆း၂၆-၂၇)။ အဲဂုတ္တုပြည်တွင် နှစ်ပေါင်းလေလးရာကျော်နေထိုင်ပြီးနောက် လူဦးရေတိုးပွားလာရာ နိုင်ငံတစ်နိုင်ငံတည်ထောင်နိုင်မည့် အနေအထားဖြစ်လာ၏။ အဲဂုတ္တုပြည်မှ ခါနာန်ပြည်သို့ခေါ်ထုတ်ရာတွင် ဦးဆောင်သူအဖြစ် မောရှေကို အသုံးပြုရန် ရည်ရွယ်သည် (ထွက်-၁၂း၄၀-၄၁)။ အဲဂုတ္တုပြည်မှထွက်ခွာလာပြီး သုံးလအကြာတွင် သိနာတောင်သို့ ရောက်ကြသည်။ ထိုနေရာတွင် နောက်တစ်နှစ်ခန့်နေထိုင်ခဲ့ကြသည်။ ထိုအချိန်ကာလအတွင်း အမျိုးသားရေး လူစုလူဝေးအဖြစ် ဖွဲ့စည်းကာ ဘုရားသခင်၏နည်းလမ်းတော်များ သင်ကြားပေးပြီး ဘုရားသခင်၏ လူများအဖြစ် ပဋ္ဋိညာဉ်ဖွဲ့သည့်် အခမ်းအနားကို မောရှေက တရားဝင်ပြုလုပ်ခဲ့သည် (ထွက်-၁၉း၁-၆၊ ၂၄း၃-၈၊ တော-၁၀း၁၁-၁၂)။
ဘုရားသခင်အား နာခံပါမည်ဟု ကတိထားခဲ့သော်လည်း ဘုရားသခင်အား ပုန်ကန်ကြသောကြောင့်် ခါနာန်ပြည်သို့ဝင်ရန် နှစ်ပေါင်း (၄၀) ခန့် ကြန့်ကြာခဲ့ရပါသည်။ ထိုနှစ်များအတွင်း အသက်ကြီးသူများ သေဆုံးသွားကြပြီး မျိုးဆက်သစ်များက ယောရှု၏ခေါင်းဆောင်မှုဖြင့် ခါနာန်ပြည်ထဲသို့ ဝင်ကြသည် (တော-၁၄း၃၂-၃၄၊ ယောရှု-၁း၁-၅၊ ဟေဗြဲ၊၃း၁၆-၁၇)
၃။ ခါနန်ပြည်နိုင်ငံသစ်ထူထောင်ခြင်း
ခါနန်ပြည်ကိုသာ ဣသရေလလူတို့ အောင်မြင်ခဲ့သည်မဟုတ်ဘဲ (ထိုပြည်သည် ယော်ဒန်မြစ်နှင့် မြေထဲပင်လယ် အကြားတွင်ရှိသည်) ယော်ဒန်မြစ်အရှေ့ဘက်နယ်မြေလည်း ပါဝင်သည်။ ဤပေါင်းစည်းနယ်မြေကို မျိုူးနွယ်စု တစ်ဆယ့်နှစ်စုအကြား ခွဲဝေခဲ့ရာ မျိုးနွယ်စုကိုးစုနှင့်် တစ်ဝက်က ခါနာန်ပြည်တွင် အခြေချပြီး ကျန်မျိုးနွယ်စုနှစ်စုနှင့် တစ်ဝက်က အရှေ့ယော်ဒန်နယ်မြေတွင် အခြေချနေထိုင်သည် (ယောရှု-၁၃း၇-၈)။
ခါနာန်ပြည်သားမများကို မောင်းထုတ်ပြီး သူတို့၏ဘာသာရေးနှင့််ဆိုင်သော အရာအားလုံးဖယ်ရှားရန် ဣသရေလလူတို့အား ဘုရားသခင်ညွှန်ကြားသော်လည်း သူတို့ပျက်ကွက်ခဲ့သည်။ ရလဒ်ကား နယ်မြေတွင် ကျန်ကြွင်းသော ခါနန်များအားဖြင့် ဣသရေလတို့အတွကက် ပြဿနာအရင်းအမြစ်ဖြစ်ပြီး သူတို့၏ ဘုရားများကလည်း ဣသရေလလူတိုပပအား ရုပ်တုဆင်းတုကို ကိုးကွယ်စေခဲ့သည် (သူကြီး-၂း၁-၃)။ ဘုရားသခင်အား ဣသရေလလူတို့ ကျောခိုင်းကြသောအခါ သူတို့အား ပြစ်ဒဏ်ခတ်ရန်၊ ရန်သူများကို ဘုရားသခင်အသုံးပြုတော်မူသည်။ ဘုရားသခင်ထံ ပြန်လာပြီး သနားဂရုဏာပြရန် တောင်းပန်သောအအခါ သူတို့အထဲမှ ကယ်နှုတ်မည့်သူများ (တရားသူကြီး) ကို ဘုရားသခင်က ပေါ်ထွက်လာစေ၍ ရန်သူများကို တွန်းလှန်ပြီး ဘုရားသခင်ထံံသို့ ပြန်လာရန်နှင့် ဦးဆောင်ခေါ်ယူစေခဲ့သည် (သူကြီး-၂း၁၁-၁၉)။
ဤအချိန်ကာလအတွင်း ဣသရေလလူတို့အထဲတွင် စည်းလုံးမှုအနည်းငယ်သာရှိသည်။ မိမိတို့၏ ကိုယ်ပိုင်အရေး ကိစ္စများကိုသာ မျိုးနွယ်စုတစ်စုစီကက အာရုံစိုက်ပြီး အခြားသူများအပေါ် အရေးယူမှုနည်းပါးကြသသည် (သူကြီး-၂း၁-၂၅)။
ဣသရေလလူမျိုးတို့အကြား စည်းလုံးစေရန်ဆောင်ကြဉ်းပေးသည့်် တစ်ဦးတည်းသော ခေါင်းဆောင်မှာ ရှမွေလ ဖြစ်သည်။ ရှမွေလအစား ဘုရင်ခန့်အပ်ရန်လူတို့က တောင်းဆိုကြသည်။ ဤနည်းအားဖြင့်် တိုင်းပြည်တည်ငြိမ်လိမ့်မည်ဟု လူတို့ယံုံကြည်ကြသည်။ ရှမွေလက ဆန့်ကျင်ခဲ့သည်။ ဘုရားသခင်အား ကိုးကွယ်ခိုလံှုံခြင်းသာလျှင် တိုင်းပြည် တည်ငြိမ်မှု၏ အရင်းခံဖြစ်ကြောင်း ညွှန်ပြခဲ့သည်။ သူ၏စကားကိုလူတို့နားမထောင်သောအခါ ရှမွေလ ခွင့််ပြုခဲ့သည် (၁၀၅၀ ဘီစီ။ ၁ရာ-၈း၄-၉)
၄။ ဣသရေလနိုင်ငံံတော် အစဦးပိုင်း
ဣသရေလပြည်၏ ပထမဆုံး ဘုရင်ရှောလုမှာ စစ်သည်ကောင်းတစ်ဦးဖြစ်သော်လည်း အမျိုးသားရေးနှင့်် ဝိညာဉ်ရေးဆိုင်ရာ ခေါင်းဆောင်အဖြစ် မအောင်မြင်ခဲ့ပေ။ သူ့နေရာဆက်ခံသူမှာ ဒါဝိဒ်ဖြစ်ပြီး ဣသရေလပြည်၏ အကြီးမြတ်ဆံုံးသော ဘုရင်တစ်ပါးဖြစ်သည်။ ယေရှုရှလင်မြို့ကို ဒါဝိဒ်တိုက်ခိုက်အောင်မြင်ခဲ့ပြီး (ထိုအချိန်အထိ ယေရှုရှလင်မြို့မှာ ခါနာန်လူတို့လက်ထဲတွင်ရှိသည်) တိုင်းပြည်၏ နိုင်ငံရေးနှင့် ဘာသာရေးဆိုင်ရာဗဟိုဌာနဖြစ်လာ စေရန် စတင်ဆောင်ရွက်သည် (၁၀၀၃ ဘီစီ၊ ၂ရာ-၅း၁-၁၀)။ ဣသရေလ၏ အုပ်ချုပ်မှုကို မြောက်ဘက် ဥဖရတ်မြစ်အထိ လည်းကောင်း၊ အရှေ့ဘက် မောဘနှင့်အာမောရိနယ်မြေအထိလည်းကောင်း၊ တောင်ဘက်တွင် ပင်လယ်နီနှင့်် အဲဂုတ္တုပြည် တိုင်အောင်လည်းကောင်း ဒါဝိဒ် ချဲ့ထွင်ခဲ့သည် (၂ရာ-၈း၁-၄၊ ၁၁-၁၄)။
ဒါဝိဒ်မင်း၏ထီးနန်းဆက်ခံသူ ရှောလမုန်မင်းက နိုင်ငံ၏ မြို့တော် ယေရှုှုရှလင်အား နှိုင်းဆ၍မမှီနိုင်လောက်အောင် ကြီးကျယ်ခမ်းနားသာယာလှပစေရန် ကိုယ်တိုင်အားစိုက်တည်ဆောက်သည်။ သို့သော် သူသည် ခက်ထန်ကြမ်းကြုတ်သည့်် ဘုရင်ဖြစ်သည်။ လုပ်အားအတင်းအကြပ်စေခိုင်းခြင်းနှင့်် အခွန်အတုတ်ကောက်ခံ မှုများကြောင့် လူထုက မုန်းတီးကြသည်။ ထိုမင်းနတ်ရွာစံံသည်နှင့် အခွင့်အရေးရယူကာ ပုန်ကန်ခဲ့ကြသည်။ ဘုရင်၏ မျိုးနွယ်စုဖြစ်သော ယုဒနှင့် အိမ်နီးချင်း ဗင်္ယာမိန်မျိုးနွယ်စုသာ ဒါဝိဒ်မင်းမျိုးကကို ထောက်ခံအားပေးသည်။ အခြားသော မျိုးနွယ်စုများ ခွဲထွက်ကြပြီး၊ ဧဖရိမ်မျိုးနွယ်စုမှ ခေါင်းဆောင်တစ်ဦးဖြစ်သူ ယေရောဗောင်အား မင်းမြှောကက်ကြသည် (၉၃၀ ဘီစီ၊ ၃ရာ-၁၁း၁၁-၁၃၊ ၂၉-၃၂၊ ၁၂း၂၀)။
ထိုအချိန်မှစ၍ တောင်ပိုင်းနိုင်ငံနှင့် မြောက်ပိုင်းနိုင်ငံအဖြစ်နှစ်ခြမ်းကွဲခဲ့သည်။ မြောက်ပိုင်းနိုင်ငံတွင် မျိုးနွယ်စု ဆယ်စုပါဝင်ပြီး ဣသရေလနိုင်ငံံဟုခေါ်ကြသည် (တစ်ခါတစ်ရံ ခေါင်းဆောင်မျိုးနွယ်စုအမည် ဧဖရိမ်ဟုလည်း ခေါ်သည်)။ တောင်ပိုင်းနိုင်ငံတွင် မျိုးနွယ်စု နှစ်စုပါဝင်ပြီး ယုဒနိုင်ငံဟုခေါ်တွင်သည်။
၄။ ခွဲထွက်သွားသော မြောက်ပိုင်းနိုင်ငံ
ယေရောဗောင်သည် ရှေခင်မြို့ကို မြောက်ပိုင်းနိုင်ငံ၏မြို့တော်အဖြစ် သုံးခဲ့သည် (၃ ရာ-၁၂း၂၅) (ထို့နောက် မြို့တော်ကို တိရဇမြို့သို့ ပြောင်းရွှေ့ပြီး၊ နောက်တစ်ဖန် ရှမာရိမြို့သို့ ပြောင်းရွှေ့ပြန်ရာ တိုင်းနိုင်ငံဆုံးခန်းတိုင်အထိ ရှမာရိ၌ထားခဲ့သည် (၃ ရာ-၁၅း၂၁၊ ၃၃၊ ၁၆း၂၃-၂၄)။ ယေရှုရှလင်မြို့သည် တောင်ပိုင်းနိုင်ငံ၏မြို့တော်ဖြစ်ပြီး ဒါဝိဒ်မင်းဆက်များ ဆက်လက်အုပ်ချုပ်သည် (၃ရာ-၁၂း၁၇၊၂၁ ၊ ၂၂း-၄၁-၄၂)။ ယေရှုရှလင်မြို့မှာ ဗိမာန်တော် တည်ရာဌာနလည်းဖြစ်သည်။ ထို့ကြောင့်် မြောက်ပိုင်းသားတို့၏ လိုအပ်ချက်ကို ဖြည့်စွက်သည့််အနေဖြင့် ဝတ်ပြုရာအရပ်ကို မြောက်ဘက်နယ်စပ် ဒန်မြို့၌လည်းကောင်း၊ တောင်ဘက်အရပ်တွင် ဗေသလမြို့၌လည်းကောင်း၊ ယေရောဗောင်တည်ဆောက်ခဲ့ရာ ထိုနေရာတစ်ခုစီအတွက် ယဇ်ပုရောဟိတ်များ ၊ ယဇ်ပူဇော်ရာများနှင့် ပွဲတော်များ အကုန်အစင် ပါဝင်သည်။ ယေရောဗောင်၏ ဘာသာရေးဆိုင်ရာလုပ်ငန်းလုပ်ထုံးများမှာ ခါနာန်လူမျိးများနှင့် ဣသရေလ လူတို့ကျင့်သုံးသည့်် အစဉ်အလာနှစ်ခုကို ပေါင်းစပ်ထားသည်။ ထိုသို့ဖြင့် ကိုယ်ကျင့်တရားနှင့် ဘာသာရေး ပျက်စီးယိုယွင်းမှုသို့ ဦးတည်လာသည်။ ထိုရလဒ်များအနေဖြင့် ဣသရေလနိုင်ငံအား ဘုရားသခင်ဖျက်စီးမည့် အခြေအနေသို့ ဆိုက်ရောက်ခဲ့သည် (၃ရာ-၁၂း၂၆-၃၃၊ ၁၆း၁၉၊ ၂၆၊ ၄ ရာ-၁ရး၇-၁၈)။
တိုတောင်းသောကာလတစ်ခုအတွင်း ဣသရေလပြည်အား မှားယွင်းသည့််ဘာသာအယူဝါဒတစ်မျိုးက ဒုက္ခပေးခြင်း၌ ကျရှုံးသည်။ ယေရောဗောင်တင်သွင်းလာသော အယူဝါဒနှစ်ခုရောနှောကျင့်သုံးသည့််ဘာသာရေးထက် ပို၍ဆိုးရွားသော ဘာသာရေးတစ်မျိုးကို တိုင်းပြည်၏ တရားဝင်ဘာသာအဖြစ်ပြုရန် ဘုရင်အာဟပ်မင်းနှင့်် ဖိနိတ်သူ မိဖုရား ယေဇဗေလတို့ ကြိုးစားခဲ့သော ဗာလဘုရားကိုးကွယ်မှုဖြစ်သည် (၃ ရာ-၁၆း၂၉-၃၄)။ မိဖုရား ယေဇဗေလသည် တစ်ပါး အမျိုးသားဖြစ်ပြီး မိမိရိုးရာ ယံုံကြည်ကိုးကွယ်မှုဘာသာကို ဣသရေလလူမျိုးများ ကျင့်သုံးလိုက်နာကြရန် အထက်အာဏာဖြင့်် ကြိုးစားသိမ်းသွင်းခဲ့သည်။ ထိုသို့ဖြင့် သူမ၏ဗာလဘုရားကိုးကွယ်မှုကို ခုခံံတားဆီးရန် ပရောဖက် နှစ်ပါးဖြစ်သော ဧလိယနှင့် ဧလိရှဲတို့ကိုပေါ်ပေါက်စေခဲ့သည်။ ဣသရေလပြည်မှ သစ္စာရှိသော ယုံကြည်သူ လူအနည်းစု တို့အား ပရောဖက်တို့က ကူညီထိန်းသိမ်းခြင်းဖြင့် ဣသရေလတို့၏ရှေးကျသောဘာသာကို ပျောက်ကွယ်မသွားရန် ကာကွယ်နိုင်ခဲ့သည်။
ဣသရေလပြည်အပေါ် ကျရောက်ခဲ့သည့်် ပြစ်ဒဏ်တစ်ခု၏ရလဒ်မှာ ရှုရိလူမျိုးတို့၏ ဝင်ရောက်တိုက်ခိုက်ဖျက်ဆီးမှုကို နှစ်အတန်ကြာအောင် ခံရခြင်းဖြစ်သည် (၃ရာ-၁၉း၁၃-၁၈၊ ၄ရာ-၈း၁၂-၁၃ ၊ ၁၀း၃၂-၃၃ ၊ ၁၃း၃-၈)
ရှုရိတို့၏ ဖိနှိပ်ချုပ်ချယ်မှုအောက်မှ ဣသရေလတို့ နောက်ဆုံးလွတ်မြောက်လာသောအခါ ဣသရေလပြည် အသစ်တစ်ဖန် ကြီးပွားတိုးတက်လာသည်။ အထူးသဖြင့် ဒုတိယယေရောဗောင်မင်းလက်ထက်၌ဖြစ်သည် (၇၉၃-၇၅၂ ဘီစီ၊ ၄ရာ-၁၄း၂၃-၂၅)။ ထိုသို့ ကြီးပွားတိုးတက်လာသည်နှင့််အမျှ ဘုရားတရား၌စောင့််ရန် ပို၍ပျက်ကွက်ခြင်း၊ တရားမျှတမှုမရှိခြင်း၊ မတော်မတရားပြုခြင်း၊ ဘာသာရေးယိုယွင်းပျက်ဆီးမှုရလဒ်များ ဖြစ်ပေါ်လာခဲ့သည်။ ထို့ကြောင့် ပရောဖက်အာမုတ်နှင့် ဟောရှေတို့က အပြစ်များသော နိုင်ငံအပေါ် ဘုရားသခင်၏စီရင်ခြင်းကျရောက်မည်ဟု ကြေငြာသည် (အာ-ရး၈-၁၁)။ ထိုစီရင်ချက်မှာ မြောက်ပိုင်းနိုင်ငံအား အာရှိရိတို့ ဝင်ရောက်တိုူက်ခိုက်သိမ်းပိုက်ပြီး လူတို့အား အာရှရိပြည်သို့ ချုပ်နှောင်ခေါ်သွားခြင်းဖြစ်သည် (၇၂၂ ဘီစီ၊ ၄ရာ-၁ရး၅-၆)။ မြောက်ပိုင်းနိုင်ငံ၏ အဆုံးသတ်ခြင်းပင်ဖြစ်သည်။ ဣသရေလဘုရင် တစ်ဆယ့်ကိုးဦးသည် မင်းဆက် ကိုးဆက်ကြာ အုပ်ချုပ်ခဲ့ကြသည်။
ထို့နောက် အခြားနယ်များမှ လူတို့ကို မြောက်ပိုင်းနိုင်ငံအတွင်း အာရှရိတို့ နေရာချခဲ့ကြသည်။ အထူးသဖြင့် ရှမာရိမြို့ အလယ်ပိုင်းဒေသတွင်ဖြစ်သည်။ ထိုသူတို့သည် ဣသရေလပြည်တွင် ကျန်ရစ်သူများနှင့်် အိမ်ထောင်ပြုကြပြီး၊ သူတို့၏ဘာသာနှင့်် ဣသရေလဘာသာ ရောစပ်သွားကြသည်။ ထိုလူမျိုးသစ်မှာ သွေးနှော၊ ဘာသာနှော၊ ရှမာရိလူမျိုးဟု သိရသည်။ စစ်မှန်သော ဣသရေလတို့က သူတို့အား စက်ဆုပ်ကြသည် (၄ရာ-၁ရး၂၄-၃၃)။
ထိုအချိန်အတွင်းမှာပင် မိမိတို့ လွတ်လပ်ရေးကို ထိန်းသိမ်းထားနိုင်ရန် ယုဒနိုင်ငံကက ရုန်းကန်နေကြရသည်။ နောက်ဆုံး ဗာဗုလုန်တို့ လက်အောက်သို့ ဣသရေလနိုင်ငံကျရောက်ပြီး ယုဒလူတို့အား ဗာဗုလုန်ပြည်သို့ ဖမ်းဆီးခေါ်ဆောင်သွားခြင်းခံရကကာ ၊ ယေရုရှလင်မြို့လည်း ဖျက်ဆီးခြင်းခံခဲ့ရသည် (၅၇၈ ဘီစီ၊ ၄ရာ-၂၅း၁-၁၂)။ ဣသရေလများ ဗာဗုလုန်ပြည်၌ ချုပ်နှောင်ခံနေရချိန်အတွင်း သူတို့၏အမျိုးသားရေးရာနှင့်် ဘာသာရေးဆိုင်ရာ သီးခြား ရပ်တည်မှုကို တောင်ပိုင်းသား ဣသရေလလူတို့ ဆက်လက်ထိန်းသိမ်းထားနိုင်ခဲ့သည်။ မြောက်ပိုင်းသားတို့မှာမူ ထိုကဲသို့မဟုတ်ပဲ နေရာအနှံ့အပြားတွင် ကွဲလွှင့််သွားကြပြီး ဒေသခံလူများအတွင်း ရောနှောကျင့်သုံးနေထိုင်သွားကြတော့သည်။
၅။ ပြန်လည်တည်ဆောက်သောနိုင်ငံ
(၅၉၃) ဘီစီတွင် ဗာဗုလုန်တို့အား ပေရသတိတို့က တိုက်ခိုက်အောင်မြင်ပြီးနောက် ဗာဗုလုန်တို့၏ ဖမ်းဆီးချုပ်နှောင်ခံနေရသူတို့အား မိမိတို့တိုင်းပြည်သို့ပြန်ခွင့်ပြုခဲ့သည်။ ထိုအချိန်တွင် ဣသရေလ လူအမြောက်အများလည်း ပါလတိနပြည် (ဌာနေ) သို့ ပြန်လာကြပြီး ဇေရုဗဗေလနှင့်် ယဇ်ပရောဟိတ်မင်း ယောရှု ဦးဆောင်မှုအောက်တွင် တိုင်းပြည်ကို ပြန်လည်စတင်တည်ထောင်ကြသည်။ (၅၁၅) ဘီစီတွင် ဗိမာန်တော် ပြန်လည် တည်ဆောက်မှုပြီးစီးသည် (ဧဇ-၁း၁-၄၊ ၅း၁-၂၊ ၆း၁၄-၁၅)။
ဣသရေလလူတို့သည် မိမိတို့တိုင်းပြည်သို့ ပြန်လည်ရောက်ရှိနေကြသော်လည်း ပေရသတို့၏ အုပ်ချုပ်မှုအောက်တွင် ဆက်လက်တည်ရှိနေကြဆဲဖြစ်သည်။ သို့ဖြင့် သူတို့ပေါင်းစည်းညီညွတ်ကြသည်။ မြောက်ပိုင်းသားနှင့်် တောင်ပိုင်းသားဟူ၍ ခွဲခြားမှုမျိုးမထားရှိကြတော့ပေ။ ပြန်လည်တည်ဆောက်သော နိုင်ငံအား ယုဒ (သို့မဟုတ်) ဣသရေလပြည်ဟု ခေါ်နိုင်သည်။ အကြောင်းမှာ ယခင် ဣသရေလပြည်ကြီး၏အဆက်ဖြစ်ခြင်းကြောင့်် ဖြစ်သည်။ လူအများစုမှာ ယုဒလလူမျိုးများဖြစ်ကြသည်။ ထို့ကြောင့်် ဣသရေလလူတို့အား “ဂျူး” များဟု အများသိကြသည်။ ဂျူးဟူသောအမည်မှာ ယုဒလူအတိုကောက်ဖြစ်သည်။
ဣသရေလပြည် မြို့ရိုးတည်ဆောက်ရာတွင် အရှေ့ပိုင်း၌ စိတ်အားထက်သန်မှုများရှိခဲ့သော်လည်း နောက်ပိုင်းတွင် ဒေသခံပတ်ဝန်းကျင်တို့၏ ဟန့််တား မနာလိုခြင်းတို့ကြောင့်် စိတ်ဓါတ်များ ယုတ်လျော့လာသည်။ ထိုနည်းတူ လူတို့၏ ဝိညာဉ်ရေးအသက်တာ၌လည်း အားနည်းလာကြသည်။ သူတို့၏စိတ်အားငယ်မှု၊ ဝိညာဉ်အသက်တာ အားနည်းခြင်းများကို ပြုပြင်တိုက်တွန်း ခွန်အားပေး လှုံ့ဆော်ရန် ၄၅၈ ဘီစီတွင် ပေရသိတို့၏ အမိန့့်အာဏာဖြင့် ယဇ်ပုရောဟိတ်နှင့်် ဆရာဖြစ်သူ ဧဇရ ယေရှုရှလင်မြို့သို့ ရောက်လာသည် (ဧဇရ-ရး၁-၁၀)။ ဧဇရ၏ အားထုတ်ဦးဆောင်ခြင်းကြောင့်် အောင်မြင်မှုအနည်းငယ်ရခဲ့သည်။ ထို့နောက် တစ်ဆယ့််သုံးနှစ်အကြာတွင် နေဟမိ လာရောက်ပူးပေါင်းဆောင်ရွက်ခဲ့ရာ ယေရှုရှလင်မြို့၌ ကြီးမားသော ပြောင်းလဲမှု ဖြစ်လာသည်။ နေဟမိအား ယေရှုရှလင်မြို့၏ မြို့တော်ဝန်အဖြစ် ပေရသိမှ အာဏာပိုင်တို့က ခန့်အပ်၍ ဧဇရနှင့််အတူ ပူးပေါင်းလုပ်ဆောင်ခြင်းဖြင့်် ဣသရေလပြည်အတွက် ပြောင်းလဲမှုများ ရရှိခဲ့သည် (နေ-၂း၁-၈၊ ၈း၁-၄၊ ၈ ၊ ၉း၁-၃)။
ဧဇရနှင့် နေဟမိတို့၏ ဦးဆောင်ခြင်းဖြင့် ထိုပြုပြင်ပြောင်းလဲမှုများမှ နောင်လာမည့််နှစ်များအတွင်း တိုးတက်ဖြစ်ထွန်းမှုများစွာ ပေါ်ပေါက်လာသည်။ ထိုအထဲတွင် သင်ကြားရန်နှင့်် ဝတ်ပြုကိုးကွယ်ရန် တရားဇရပ်များ၊ ကျမ်းစာရေးသားပြုစုသူ ကျမ်းတတ်ဆရာများ ဂျူးရေးရာများကို စီရင်ဆုံးဖြတ်သည့်် ဂျူးလွှတ်တော်ကိုတည်ထောင်သည်။
၆။ ဟေလသနှင့်် ရောမခေတ်များ
ထိုဒေသအတွင်း မိမိ၏တန်ခိုးအာဏာကို ဟေလသအောင်နိုင်သူ မဟာ အလက်ဇန္ဒြားက ဖြန့်ချီလိုက်သောအခါ (၃၃၄-၃၃၁ ဘီစီ) ဟေလသလက်အောက်သို့ ဣသရေလပြည် ကျရောက်ခဲ့သည်။ မကြာမီ အလက်ဇန္ဒြား၏ အင်ပါယာကြီးမှာ နယ်ပယ်များ ခွဲခြမ်းရရာ၊ ပထမပိုင်းတွင် ဣသရေလပြည်မှာ အဲဂုတ္တုနယ်အတွင်း ကျရောက်ခဲ့ပြီး နောက်ပိုင်းတွင် ရှှုရိအပိုင်းသို့ ကျရောက်သွားသည်။ (၁၉၈ ဘီစီ) ထိုအချိန်၌ ဂျူးတို့အပေါ် ဟေလသတို့၏ ဓလေ့ထုံးစံနှင့်် အတွေးအခေါ်များက သြဇာညောင်းလာပြီဖြစ်သောကြောင့်် ဂျူးအချင်းချင်းလည်း ကွဲပြားစပြုလေသည်။ ဟေလသတို့၏ လွှမ်းမိုးမှုကို အချို့က အားပေးပြီး အချို့ကမူဆန့်ကျင်ကြသည်။ ဤသို့ဖြင့် ဂျူးတို့တွင် ဖာရိရှဲနှင့်် ဇဒ္ဒုကဲဟူသော အုပ်စုနှစ်စု စတင်ပေါ်ပေါက်လာသည်။ ယေရှုရှလင်မြို့တွင် ထိုအုပ်စုနှစ်ခုအကြား ခိုက်ရန်ဖြစ်ပွားလာသည့််အခါ ရှုရိပြည်၌ရှိသော ဟေလသအုပ်ချုပ်သူများက ဂျူးတို့အပေါ် မုန်းတီးသည့်် စိတ်ဖြင့် ဂျူးလူမျိုးနှင့်် ဂျူးဘာသာကို ဖျက်ဆီးပစ်ရန်ကြိုးစားခဲ့ကြသည်။ သို့သော်လည်း ဂျူးတို့က ပြင်းထန်စွာ ပြန်လည်တိုက်ခိုက်၍ (၁၆၅ ဘီစီတွင် ဗိမာန်တော်ကို ပြန်လည်သိမ်းပိုက်နိုင်သည်) (၁၄၃ ဘီစီတွင်လည်း နိုင်ငံရေးလွှတ်လပ်မှုအပြည့့််အ၀ ပြန်ရရှိခဲ့သည်။) ဂျူးလူမျိုးများသည် ဗာဗုလုန်၊ ပေရသိနှင့် ဟေလသတို့၏လက်အောက်တွင် နှစ်ပေါင်း ၄၆၀ ကြာပြီးနောက် ဂျူးတို့ တစ်ဖန် လွတ်လပ်ခဲ့ခြင်းဖြစ်သည်။
အခြားတိုင်းတစ်ပါး၏ အုပ်ချုပ်မှုအောက်မှ လွှတ်မြောက်လာကြသော်လည်း ဂျူးအချင်းချင်း ဆက်လက်တိုက်ခိုက်လျက်ရှိကြသသည်။ ထို့ကြောင့် တိုင်းပြည်အင်အား ကြီးထွားသင့်သည့််အလျောက် မကြီးထွားပဲ အားအင်လျော့နည်းလာခြင်းကြောင့်် ရောမတို့၏ တန်ခိုးအာဏာကို ခုခံနိုင်စွမ်းမရှိပဲ သူတို့၏ အုပ်ချုပ်မှုအောက်သို့ ကျရောက်ခဲ့သည်။ ထိုသို့ဖြင့် ၆၄ ဘီစီတွင် ဂျူးတို့၏ လွှတ်လပ်ရေးမှာ ဆုံးခန်းတိုင်ခဲ့သည်။
ထိုဒေသအတွင်း နိုင်ငံရေးအခြေအနေ ဆက်လက်ရှုပ်ထွေးလျက်ရှိရာ ၃၇ ဘီစီတွင် ဂျူးသွေးတစ်ဝက်ပါသူ ဟေရုဒ်အား ဂျူးတို့ကို အုပ်ချုပ်ရန် မင်းမြောက်ခဲ့သော်လည်း ရောမကပင် အုပ်ချုပ်ဆဲဖြစ်သည်။ ဟေရုဒ်သေဆုံးပြီးနောက် ရောမဘုရင်ခံများဖြင့်် ရောမ၏ တိုက်ရိုက်အုပ်ချုပ်မှုအောက်သို့ ယုဒပြည်ကျရောက်ခဲ့ပြန်သည် (အေဒီ ၆)။
ဂျူးတို့အထဲတွင် ဇေလုပ်ဟုခေါ်သော ရောမကိုဆန့်ကျင်သည့် အစွန်းရောက်ဝါဒီများရှိပြီး ရောမတို့အား တိုက်ခိုက်ရန် အခွင့််အရေးကို အမြဲတမ်းရှာနေသူများဖြစ်သည်။ အေဒီ (၆၆) ခန့်တွင် ပုန်ကန်မှုဖြစ်ပွားသည်။ ထိုပုန်ကန်မှု၏ ရလဒ်မှာ ရောမတို့၏ တိုက်ခိုက်အောင်မြင်မှုကိုခံရပြီး အေဒီ (၇၀) တွင် ယေရှုရှလင်မြို့ ဖျက်ဆီးခြင်း ခံရကာ ဣသရေလလူတို့၏ အမျိုးသားရေးအသက်တာရပ်တန့်သွားသည်။ သို့သော် (အေဒီ ၁၉၄၈) ၌ ဣသရေလပြည်ါ် ပြန်လည်ဖြစ်ပေါ်လာသည်။
သမ္မာကျမ်းစာ၏ အမွေအနှစ်များ
May God Bless You
သမၼာက်မ္းကိုအေျခခံ၍ ဣသေရလျပည္၏
သမိုင္းအက်ဥ္း- ISRAEL
Reshare #9Dan Unicode & Zawgyi
၁။ နိဒန္း
အာျဗဟံံအားျဖင့္ တိုင္္းႏိုင္ငံၾကီးတစ္ႏိုင္္ငံေပၚထြန္းေစမည္။ ခါနာန္ျပည္္ကိုလည္း ထိုတိုင္္းႏိုင္္ငံ၏ေျမေနရာ အျဖစ္္ေပးေတာ္္မူမည္။ ထိုႏို္င္ငံအားျဖင့္ ကမၻာတစ္၀န္လံုးရွိ လူတို႔အား ေကာင္းခ်ီးမဂၤၤလာသက္္ေရာက္ေစမည္ဟု ဘုရားသခင္ကတိေတာ္္ရွိ၏ (က၊ ၁၂း၁-၃၊ ၁၃း၁၄-၁၇၊ ၁၅း၁၈-၂၁၊ ၂၂း၁၇-၁၈)။ ထိုတိုင္္းႏိုင္္ငံသည္္ ဣသေရလဟု လူသိမ်ားၿပီး အာျဗဟံ၏ေျမး (မူလက ယာကုပ္္ဟု အမည္္တြင္သူ) “ဣသေရလ”၏ အအမည္နာမျဖင့္္ မွည့္္ေခၚခဲ့သည္။။ ယာကုပ္္၏ သားတစ္ဆယ့္ႏွစ္ေယာက္္တို႔ပက ဣသေရလူမ်ိဳးတစ္ဆယ့့္ႏွစ္္မ်ိဳး၏ ဖခင္္မ်ားျဖစ္္ၾကသည္ (က-၃၂း၂၈၊ ၃၅း၂၂-၂၆၊ ၄၉း၁၊ ၂၈။ ၅ရာ-၁း၃၄၊ ၂း၁-၂။
၂။ ဣသေရလတို႔၏ အမ်ိဳးသားေရးအစျပဳျခင္း
ခါနာန္ျပည္္ထကက္္ အဲဂုတၱဳျပည္၌အေျခအေနမ်ား ေကာင္္းမြန္ေသာအခါ ယာကုပ္္ႏွင့္္သူ၏မိသားစု (လူခုႏွစ္္ဆယ္ခန္႔) သည္ အဲဂုတၱဳျပည္္သို႔ေျပာင္္းေရႊ႕ေနထိုင္္ၾကသည္္ (ဘီစီ ၁၈ ရာစုႏွစ္္၊ က-၄၆း၂၆-၂၇)။ အဲဂုတၱဳျပည္္တြင္္ ႏွစ္္ေပါင္းေလလးရာေက်ာ္္ေနထိုင္္ၿပီးေနာက္္ လူဦးေရတိုးပြားလာရာ ႏိုင္္ငံတစ္ႏိုင္္ငံတည္္ေထာင္္ႏိုင္္မည့္ အေနအထားျဖစ္္လာ၏။ အဲဂုတၱဳျပည္္မွ ခါနာန္ျပည္္သို႔ေခၚထုတ္ရာတြြင္ ဦးေဆာင္သူအျဖစ္ ေမာေရွကို အသံုးျပဳရန္ ရည္္ရြယ္္သည္္ (ထြက္္-၁၂း၄၀-၄၁)။ အဲဂုတၱဳျပည္္မွထြြက္ခြာလာၿပီး သံုးလအၾကာတြင္္ သိနာေတာင္သို႔ ေရာက္ၾကသည္္။ ထိုေနရာတြင္ ေနာက္္တစ္ႏွစ္္ခန္႔ေနထိုင္ခဲ့ၾကသည္္။ ထိုအခ်ိန္ကာလအတြင္း အမ်ိဳးသားေရး လူစုလူေ၀းအျဖစ္္ ဖြဲ႔စည္းကာ ဘုရားသခင္၏နည္္းလမ္းေတာ္မ်ား သင္္ၾကားေပးၿပီး ဘုရားသခင္၏ လူမ်ားအျဖစ္္ ပ႗ိညာဥ္္ဖြြဲဲ႔သည့္္ အခမ္းအနားကို ေမာေရွက တရား၀င္္ျပဳလုပ္္ခဲ့သည္္ (ထြက္-၁၉း၁-၆၊ ၂၄း၃-၈၊ ေတာ-၁၀း၁၁-၁၂)။
ဘုရားသခင္အား နာခံပါမည္ဟု ကတိထားခဲ့ေသာ္္လည္း ဘုရားသခင္အား ပုန္ကန္ၾကေသာေၾကာင့့္္ ခါနာန္ျပည္္သို႔၀င္္ရန္ ႏွစ္္ေပါင္း (၄၀) ခန္႔ ၾကန္႔ၾကာခဲ့ရပါသည္္။ ထိုႏွစ္္မ်ားအတြင္း အသက္ၾကီးသူမ်ား ေသဆံုးသြားၾကၿပီး မ်ိဳးဆက္သစ္မ်ားက ေယာရႈ၏ေခါင္းေဆာင္မႈျဖင့္ ခါနာန္ျပည္္ထဲသို႔ ၀င္ၾကသည္ (ေတာ-၁၄း၃၂-၃၄၊ ေယာရႈ-၁း၁-၅၊ ေဟျဗဲဲ၊၃း၁၆-၁၇)
၃။ ခါနန္ျပည္္ႏိုင္ငံသစ္္ထူေထာင္္ျခင္း
ခါနန္ျပည္္ကိုသာ ဣသေရလလူတို႔ ေအာင္္ျမင္ခဲ့သည္မဟုတ္ဘဲ (ထိုျပည္သည္ ေယာ္ဒန္ျမစ္ႏွင့္ ေျမထဲပင္္လယ္္ အၾကားတြင္ရွိသည္) ေယာ္ဒန္ျမစ္အေရွ႕ဘက္္နယ္ေျမလည္း ပါ၀င္္သည္။ ဤေပါင္းစည္းနယ္ေျမကို မ်ိဳဴးႏြယ္စု တစ္ဆယ့္ႏွစ္စုအၾကား ခြဲေ၀ခဲ့ရာ မ်ိဳးႏြယ္စုကိုးစုႏွင့္္ တစ္၀က္္က ခါနာန္ျပည္တြင္္ အေျခခ်ၿပီး က်န္မ်ိဳးႏြယ္္စုႏွစ္္စုႏွင့္ တစ္၀က္္က အေရွ႕ေယာ္ဒန္နယ္ေျမတြင္ အေျခခ်ေနထိုင္သည္္ (ေယာရႈ-၁၃း၇-၈)။
ခါနာန္ျပည္္သားမမ်ားကို ေမာင္းထုတ္ၿပီး သူတို႔၏ဘာသာေရးႏွင့္္ဆိုင္ေသာ အရာအားလံုးဖယ္္ရွားရန္ ဣသေရလလူတို႔အား ဘုရားသခင္ညႊန္္ၾကားေသာ္္လည္း သူတို႔ပ်က္ကြက္ခဲ့သည္။ ရလဒ္္ကား နယ္ေျမတြင္္ က်န္ၾကြင္းေသာ ခါနန္္မ်ားအားျဖင့္ ဣသေရလတုိ႔အတြကက္္ ျပႆနာအရင္္းအျမစ္ျဖစ္ၿပီး သူတို႔၏ ဘုရားမ်ားကလည္း ဣသေရလလူတိုပပအား ရုပ္တုဆင္းတုကို ကိုးကြြယ္္ေစခဲ့သည္ (သူၾကီး-၂း၁-၃)။ ဘုရားသခင္အား ဣသေရလလူတို႔ ေက်ာခိုင္းၾကေသာအခါ သူတို႔႔အား ျပစ္ဒဏ္ခတ္ရန္၊ ရန္သူမ်ားကိို ဘုရားသခင္အသံုးျပဳေတာ္မူသည္္။ ဘုရားသခင္ထံ ျပန္လာၿပီး သနားဂရုဏာျပရန္ ေတာင္းပန္ေသာအအခါ သူတို႔႔အထဲမွ ကယ္္ႏႈတ္မည့္သူမ်ား (တရားသူၾကီး) ကို ဘုရားသခင္က ေပၚထြက္လာေစ၍ ရန္သူမ်ားကို တြန္းလွန္ၿပီး ဘုရားသခင္ထံံသို႔ ျပန္လာရန္ႏွင့္ ဦးေဆာင္ေခၚယူေစခဲ့သည္္ (သူၾကီး-၂း၁၁-၁၉)။
ဤအခ်ိန္ကာလအတြင္း ဣသေရလလူတို႔အထဲတြင္ စည္းလံုးမႈအနည္းငယ္သာရွိသည္္။ မိမိတို႔၏ ကိုယ္္ပိုင္အေရး ကိစၥမ်ားကိုသာ မ်ိဳးႏြယ္စုတစ္စုစီကက အာရံုစိုက္္ၿပီး အျခားသူမ်ားအေပၚ အေရးယူမႈနည္းပါးၾကသသည္ (သူၾကီး-၂း၁-၂၅)။
ဣသေရလလူမ်ိဳးတို႔အၾကား စည္္းလံုးေစရန္ေဆာင္္ၾကဥ္းေပးသည့္္ တစ္္ဦးတည္္းေသာ ေခါင္းေဆာင္္မွာ ရွေမြလ ျဖစ္သည္္။ ရွေမြလအစား ဘုရင္္ခန္႔အပ္ရန္လူတို႔က ေတာင္္းဆိုၾကသည္္။ ဤနည္းအားျဖင့္္ တိုင္္းျပည္္တည္္ၿငိမ္လိမ့္မည္ဟု လူတို႔ယံံုၾကည္ၾကသည္္။ ရွေမြလက ဆန္႔က်င္ခဲ့သည္္။ ဘုရားသခင္အား ကိုးကြယ္ခိုလံံႈျခင္းသာလွ်င္ တုိင္းျပည္္ တည္္ၿငိမ္မႈ၏ အရင္းခံျဖစ္ေၾကာင္္း ညႊန္ျပခဲ့သည္္။ သူ၏စကားကိုလူတို႔နားမေထာင္ေသာအခါ ရွေမြလ ခြင့္္ျပဳခဲ့သည္ (၁၀၅၀ ဘီစီ။ ၁ရာ-၈း၄-၉)
၄။ ဣသေရလႏိုင္္ငံံေတာ္ အစဦးပိုင္္း
ဣသေရလျပည္္၏ ပထမဆံုး ဘုရင္္ေရွာလုမွာ စစ္္သည္္ေကာင္္းတစ္ဦးျဖစ္ေသာ္္လည္း အမ်ိဳးသားေရးႏွင့္္ ၀ိညာဥ္ေရးဆိုင္ရာ ေခါင္းေဆာင္အျဖစ္ မေအာင္ျမင္ခဲ့ေပ။ သူ႔ေနရာဆက္ခံသူမွာ ဒါ၀ိဒ္္ျဖစ္္ၿပီး ဣသေရလျပည္္၏ အၾကီးျမတ္ဆံံုးေသာ ဘုရင္တစ္္ပါးျဖစ္္သည္္။ ေယရႈရွလင္ၿမိဳ႕ကို ဒါ၀ိဒ္တိုက္္ခိုက္္ေအာင္္ျမင္ခဲ့ၿပီး (ထိုအခ်ိန္အထိ ေယရႈရွလင္ၿမိဳ႕မွာ ခါနာန္လူတို႔လက္ထဲတြင္ရွိသည္္) တိုင္းျပည္္၏ ႏိုင္္ငံေရးႏွင့္ ဘာသာေရးဆိုုင္ရာဗဟိုဌာနျဖစ္္လာ ေစရန္ စတင္ေဆာင္္ရြက္သည္္ (၁၀၀၃ ဘီစီ၊ ၂ရာ-၅း၁-၁၀)။ ဣသေရလ၏ အုပ္္ခ်ဳပ္္မႈကို ေျမာက္ဘက္ ဥဖရတ္ျမစ္အထိ လည္္းေကာင္္း၊ အေရွ႕ဘက္ ေမာဘႏွင့္အာေမာရိနယ္ေျမအထိလည္းေကာင္း၊ ေတာင္္ဘက္္တြင္္ ပင္လယ္္နီႏွင့္္ အဲဂုတၱဳျပည္္ တုိင္္ေအာင္လည္းေကာင္း ဒါ၀ိဒ္္ ခ်ဲ႔ထြင္ခဲ့သည္္ (၂ရာ-၈း၁-၄၊ ၁၁-၁၄)။
ဒါ၀ိဒ္္မင္း၏ထီးနန္္းဆက္ခံသူ ေရွာလမုန္မင္းက ႏိုင္္ငံ၏ ၿမိဳ႕ေတာ္ ေယရႈႈရွွလင္္အား ႏိႈင္္းဆ၍မမွီႏိုင္္ေလာက္ေအာင္ ၾကီးက်ယ္ခမ္းနားသာယာလွပေစရန္ ကိုယ္္တိုင္္အားစိုက္္တည္ေဆာက္သည္္။ သို႔ေသာ္ သူသည္္ ခက္ထန္ၾကမ္းၾကဳတ္သည့္္ ဘုရင္္ျဖစ္သည္။ လုပ္္အားအတင္္းအၾကပ္္ေစခိုုင္္းျခင္းႏွင့္္ အခြန္အတုတ္ေကာက္္ခံ မႈမ်ားေၾကာင့္ လူထုက မုန္္္းတီးၾကသည္္။ ထိုမင္းနတ္ရြာစံံသည္္ႏွင့္ အခြင့္အေရးရယူကာ ပုန္္ကန္ခဲ့ၾကသည္္။ ဘုရင္၏ မ်ိဳးႏြယ္စုျဖစ္္ေသာ ယုဒႏွင့္ အိမ္နီးခ်င္္း ဗယၤာမိန္မ်ိဳးႏြယ္စုသာ ဒါ၀ိဒ္္မင္းမ်ိဳးကကို ေထာက္္ခံအားေပးသည္္။ အျခားေသာ မ်ိဳးႏြယ္္စုမ်ား ခြဲထြက္္ၾကၿပီး၊ ဧဖရိမ္မ်ိဳးႏြယ္စုမွ ေခါင္းေဆာင္္တစ္ဦးျဖစ္သူ ေယေရာေဗာင္္အား မင္္းေျမွာကက္္ၾကသည္္ (၉၃၀ ဘီစီ၊ ၃ရာ-၁၁း၁၁-၁၃၊ ၂၉-၃၂၊ ၁၂း၂၀)။
ထိုအခ်ိန္မွစ၍ ေတာင္္ပိုင္္းႏိုင္္ငံႏွင့္ ေျမာက္္ပိုင္္းႏိုင္္ငံအျဖစ္ႏွစ္ျခမ္းကြဲခဲ့သည္္။ ေျမာက္္ပိုင္္းႏိုင္္ငံတြင္ မ်ိဳးႏြယ္စု ဆယ္စုပါ၀င္ၿပီး ဣသေရလႏိုင္ငံံဟုေခၚၾကသည္္ (တစ္ခါတစ္္ရံ ေခါင္းေဆာင္္မ်ိဳးႏြယ္္စုအမည္ ဧဖရိမ္ဟုလည္း ေခၚသည္္)။ ေတာင္္ပိုင္္းႏိုင္ငံတြင္ မ်ိုးႏြယ္စု ႏွစ္္စုပါ၀င္္ၿပီး ယုဒႏိုင္ငံဟုေခၚတြင္သည္္။
၄။ ခြဲထြက္္သြားေသာ ေျမာက္္ပိုင္္းႏိုင္္ငံ
ေယေရာေဗာင္္သည္္ ေရွခင္ၿမိဳ႕ကို ေျမာက္္ပိုင္္းႏိုင္္ငံ၏ၿမိဳ႕ေတာ္္အျဖစ္ သံုးခဲ့သည္ (၃ ရာ-၁၂း၂၅) (ထို႔ေနာက္္ ၿမိဳ႕ေတာ္ကို တိရဇၿမိဳ႕သုိ႔႔ ေျပာင္းေရႊ႕ၿပီး၊ ေနာက္္တစ္ဖန္္ ရွမာရိၿမိဳ႕သို႔႔ ေျပာင္္းေရႊ႕ျပန္္ရာ တုိင္းႏိုင္ငံဆံုးခန္းတိုင္္အထိ ရွမာရိ၌ထားခဲ့သည္ (၃ ရာ-၁၅း၂၁၊ ၃၃၊ ၁၆း၂၃-၂၄)။ ေယရႈရွလင္္ၿမိဳ႕သည္ ေတာင္ပိုင္းႏိုင္ငံ၏ၿမိဳ႕ေတာ္ျဖစ္္ၿပီး ဒါ၀ိဒ္္မင္းဆက္္မ်ား ဆက္လက္အုပ္္ခ်ဳပ္္သည္္ (၃ရာ-၁၂း၁၇၊၂၁ ၊ ၂၂း-၄၁-၄၂)။ ေယရႈရွလင္္ၿမိဳ႕မွာ ဗိမာန္္ေတာ္ တည္ရာဌာနလည္းျဖစ္္သည္္။ ထို႔ေၾကာင့္္ ေျမာက္္ပိုင္္းသားတို႔၏ လိုအပ္ခ်က္ကို ျဖည့္စြက္သည့္္အေနျဖင့္ ၀တ္ျပဳရာအရပ္ကို ေျမာက္္ဘက္နယ္စပ္ ဒန္ၿမိဳ႕၌လည္းေကာင္္း၊ ေတာင္္ဘက္အရပ္္တြင္္ ေဗသလၿမိဳ႕၌လည္းေကာင္း၊ ေယေရာေဗာင္တည္ေဆာက္ခဲ့ရာ ထိုေနရာတစ္္ခုစီအတြက္္ ယဇ္ပုေရာဟိတ္မ်ား ၊ ယဇ္္ပူေဇာ္္ရာမ်ားႏွင့္ ပြဲေတာ္္မ်ား အကုန္အစင္ ပါ၀င္္သည္္။ ေယေရာေဗာင္၏ ဘာသာေရးဆိုင္္ရာလုပ္္ငန္းလုပ္္ထံုးမ်ားမွာ ခါနာန္လူမ်ိးမ်ားႏွင့္ ဣသေရလ လူတို႔က်င့္သံုးသည့္္ အစဥ္္အလာႏွစ္္ခုကို ေပါင္းစပ္္ထားသည္္။ ထိုသို႔ျဖင့္ ကိုယ္္က်င့္္တရားႏွင့္ ဘာသာေရး ပ်က္စီးယိုယြင္္းမႈသို႔႔ ဦးတည္္လာသည္္။ ထိုရလဒ္္မ်ားအေနျဖင့္ ဣသေရလႏိုင္ငံအား ဘုရားသခင္ဖ်က္္စီးမည့္ အေျခအေနသို႔ ဆိုက္္ေရာက္္ခဲ့သည္္ (၃ရာ-၁၂း၂၆-၃၃၊ ၁၆း၁၉၊ ၂၆၊ ၄ ရာ-၁၇း၇-၁၈)။
တိုေတာင္္းေသာကာလတစ္္ခုအတြြင္း ဣသေရလျပည္္အား မွားယြင္းသည့္္ဘာသာအယူ၀ါဒတစ္မ်ိဳးက ဒုကၡေပးျခင္း၌ က်ရံႈးသည္္။ ေယေရာေဗာင္တင္သြင္းလာေသာ အယူ၀ါဒႏွစ္္ခုေရာေႏွာက်င့့္သံုးသည့္္ဘာသာေရးထက္ ပို၍ဆိုးရြားေသာ ဘာသာေရးတစ္မ်ိဳးကို တိုင္းျပည္၏ တရား၀င္္ဘာသာအျဖစ္ျပဳရန္ ဘုရင္အာဟပ္္မင္းႏွင့္္ ဖိနိတ္သူ မိဖုရား ေယဇေဗလတို႔ ၾကိဳးစားခဲ့ေသာ ဗာလဘုရားကိုးကြယ္္မႈျဖစ္သည္္ (၃ ရာ-၁၆း၂၉-၃၄)။ မိဖုရား ေယဇေဗလသည္္ တစ္ပါး အမ်ိဳးသားျဖစ္ၿပီး မိမိရိုးရာ ယံံုၾကည္္ကိုးကြယ္္မႈဘာသာကို ဣသေရလလူမ်ိဳးမ်ား က်င့့္သံုးလိုက္္နာၾကရန္ အထက္္အာဏာျဖင့္္ ၾကိဳးစားသိမ္းသြင္္းခဲ့သည္္။ ထိုသို႔႔ျဖင့္ သူမ၏ဗာလဘုရားကိုးကြယ္္မႈကို ခုခံံတားဆီးရန္ ပေရာဖက္္ ႏွစ္္ပါးျဖစ္္ေသာ ဧလိယႏွင့္ ဧလိရွဲတို႔ကိုေပၚေပါက္ေစခဲ့သည္္။ ဣသေရလျပည္္မွ သစၥာရွိေသာ ယံုၾကည္္သူ လူအနည္္းစု တို႔႔အား ပေရာဖက္္တို႔က ကူညီထိန္္္းသိမ္းျခင္းျဖင့္ ဣသေရလတို႔၏ေရွးက်ေသာဘာသာကို ေပ်ာက္္ကြယ္္မသြားရန္ ကာကြယ္္ႏိုင္္ခဲ့သည္။
ဣသေရလျပည္္အေပၚ က်ေရာက္္ခဲ့သည့္္ ျပစ္္ဒဏ္္တစ္္ခု၏ရလဒ္္မွာ ရႈရိလူမ်ိဳးတို႔၏ ၀င္္ေရာက္္တိုက္္ခိုက္္ဖ်က္ဆီးမႈကို ႏွစ္္အတန္ၾကာေအာင္္ ခံရျခင္းျဖစ္္သည္္ (၃ရာ-၁၉း၁၃-၁၈၊ ၄ရာ-၈း၁၂-၁၃ ၊ ၁၀း၃၂-၃၃ ၊ ၁၃း၃-၈)
ရႈရိတို႔၏ ဖိႏွိပ္္ခ်ဳပ္္ခ်ယ္္မႈေအာက္္မွ ဣသေရလတို႔႔ ေနာက္ဆံုးလြတ္ေျမာက္လာေသာအခါ ဣသေရလျပည္္ အသစ္တစ္္ဖန္ ၾကီးပြားတိုးတက္လာသည္္။ အထူးသျဖင့္ ဒုတိယေယေရာေဗာင္္မင္းလက္ထက္္၌ျဖစ္သည္္ (၇၉၃-၇၅၂ ဘီစီ၊ ၄ရာ-၁၄း၂၃-၂၅)။ ထိုသို႔ ၾကီးပြားတိုးတက္လာသည္္ႏွင့္္အမွ် ဘုရားတရား၌ေစာင့္္ရန္ ပို၍ပ်က္္ကြက္္ျခင္း၊ တရားမွ်တမႈမရွိျခင္း၊ မေတာ္္မတရားျပဳျခင္း၊ ဘာသာေရးယိုယြင္္းပ်က္္ဆီးမႈရလဒ္္မ်ား ျဖစ္္ေပၚလာခဲ့သည္္။ ထို႕ေၾကာင့္ ပေရာဖက္္အာမုတ္ႏွင့္ ေဟာေရွတို႔က အျပစ္္မ်ားေသာ ႏိုင္ငံအေပၚ ဘုရားသခင္၏စီရင္္ျခင္းက်ေရာက္မည္ဟု ေၾကျငာသည္္ (အာ-၇း၈-၁၁)။ ထိုစီရင္ခ်က္မွာ ေျမာက္္ပိုင္္းႏိုင္္ငံအား အာရွိရိတို႔ ၀င္ေရာက္္တိုူက္ခိုက္္သိမ္းပိုက္ၿပီး လူတို႔အား အာရွရိျပည္္သို႔ ခ်ဳပ္ေႏွာင္ေခၚသြားျခင္းျဖစ္သည္္ (၇၂၂ ဘီစီ၊ ၄ရာ-၁၇း၅-၆)။ ေျမာက္္ပိုင္းႏိုင္္ငံ၏ အဆံုးသတ္ျခင္းပင္္ျဖစ္သည္။ ဣသေရလဘုရင္္ တစ္္ဆယ့့္ကိုးဦးသည္္ မင္းဆက္ ကိုးဆက္ၾကာ အုပ္ခ်ဳပ္ခဲ့ၾကသည္္။
ထို႔ေနာက္္ အျခားနယ္္မ်ားမွ လူတို႔ကို ေျမာက္္ပိုင္္းႏို္င္ငံအတြင္္း အာရွရိတို႔ ေနရာခ်ခဲ့ၾကသည္္။ အထူးသျဖင့္ ရွမာရိၿမိဳ႕ အလယ္ပိုင္္းေဒသတြင္္ျဖစ္သည္္။ ထိုသူတိုု႔သည္္ ဣသေရလျပည္္တြင္္ က်န္ရစ္္သူမ်ားႏွင့္္ အိမ္ေထာင္္ျပဳၾကၿပီး၊ သူတို႔၏ဘာသာႏွင့္္ ဣသေရလဘာသာ ေရာစပ္္သြားၾကသည္္။ ထိုလူမ်ိဳးသစ္္မွာ ေသြးေႏွာ၊ ဘာသာေႏွာ၊ ရွွမာရိလူမ်ိဳးဟု သိရသည္္။ စစ္္မွန္ေသာ ဣသေရလတို႔က သူတို႔႔အား စက္္ဆုပ္ၾကသည္္ (၄ရာ-၁၇း၂၄-၃၃)။
ထိုအခ်ိန္အတြင္းမွာပင္္ မိမိတို႔ လြတ္လပ္ေရးကို ထိန္းသိမ္းထားႏိုင္ရန္ ယုဒႏိုင္ငံကက ရုန္းကန္ေနၾကရသည္္။ ေနာက္္ဆံုး ဗာဗုလုန္တို႔ လက္ေအာက္္သို႔႔ ဣသေရလႏိုင္ငံက်ေရာက္္ၿပီး ယုဒလူတို႔အား ဗာဗုလုန္ျပည္္သို႔႔ ဖမ္္းဆီးေခၚေဆာင္သြားျခင္းခံရကကာ ၊ ေယရုရွလင္ၿမိဳ႕လည္္း ဖ်က္္ဆီးျခင္းခံခဲ့ရသည္္ (၅၇၈ ဘီစီ၊ ၄ရာ-၂၅း၁-၁၂)။ ဣသေရလမ်ား ဗာဗုလုန္ျပည္္၌ ခ်ဳပ္္ေႏွာင္္ခံေနရခ်ိန္အတြင္း သူတို႔၏အမ်ိဳးသားေရးရာႏွင့္္ ဘာသာေရးဆိုင္္ရာ သီးျခား ရပ္္တည္မႈကို ေတာင္္ပိုင္္းသား ဣသေရလလူတို႔ ဆက္လက္ထိန္းသိမ္းထားႏိုင္ခဲ့သည္္။ ေျမာက္္ပိုင္္းသားတို႔မွာမူ ထိုကဲသို႔မဟုတ္ပဲ ေနရာအႏွံ႕အျပားတြင္ ကြဲလႊင့္္သြားၾကၿပီး ေဒသခံလူမ်ားအတြြင္္း ေရာေႏွာက်င့္သံုးေနထိုင္္သြားၾကေတာ့သည္္။
၅။ ျပန္လည္တည္္ေဆာက္ေသာႏိုင္္ငံ
(၅၉၃) ဘီစီတြင္ ဗာဗုလုန္တိ္ု႔႔အား ေပရသတိတို႔က တိုက္ခိုက္ေအာင္္ျမင္ၿပီးေနာက္္ ဗာဗုလုန္တို႔႔၏ ဖမ္းဆီးခ်ဳပ္္ေႏွာင္္ခံေနရသူတို႔အား မိမိတို႔တိုင္္းျပည္္သို႔ျပန္ခြင့္ျပဳခဲ့သည္္။ ထိုအခ်ိန္္တြင္္ ဣသေရလ လူအေျမာက္အမ်ားလည္္း ပါလတိနျပည္္ (ဌာေန) သို႔ ျပန္လာၾကၿပီး ေဇရုဗေဗလႏွင့္္ ယဇ္ပေရာဟိတ္မင္း ေယာရႈ ဦးေဆာင္္မႈေအာက္တြင္ တိုင္းျပည္္ကို ျပန္္လည္စတင္္တည္ေထာင္္ၾကသည္္။ (၅၁၅) ဘီစီတြင္ ဗိမာန္္ေတာ္ ျပန္လည္ တည္္ေဆာက္္မႈၿပီးစီးသည္္ (ဧဇ-၁း၁-၄၊ ၅း၁-၂၊ ၆း၁၄-၁၅)။
ဣသေရလလူတို႔သည္္ မိမိတိုု႔တုိင္းျပည္္သို႔ ျပန္လည္ေရာက္္ရွိေနၾကေသာ္္လည္း ေပရသတို႔၏ အုပ္ခ်ဳပ္္မႈေအာက္တြင္ ဆက္လက္တည္ရွိေနၾကဆဲျဖစ္သည္။ သို႔ျဖင့္ သူတို႔ေပါင္းစည္္းညီညြတ္ၾကသည္္။ ေျမာက္္ပိုင္္းသားႏွင့္္ ေတာင္္ပိုင္္းသားဟူ၍ ခြဲျခားမႈမ်ိဳးမထားရိွၾကေတာ့ေပ။ ျပန္လည္တည္ေဆာက္ေသာ ႏိုင္ငံအား ယုဒ (သို႔မဟုတ္) ဣသေရလျပည္္ဟု ေခၚႏိုင္္သည္။ အေၾကာင္္းမွာ ယခင္ ဣသေရလျပည္္ၾကီး၏အဆက္္ျဖစ္ျခင္းေၾကာင့္္ ျဖစ္္သည္္။ လူအမ်ားစုမွာ ယုဒလလူမ်ိဳးမ်ားျဖစ္ၾကသည္္။ ထို႔ေၾကာင့္္ ဣသေရလလူတို႔႔အား “ဂ်ဴး” မ်ားဟု အမ်ားသိၾကသည္္။ ဂ်ဴးဟူေသာအမည္မွာ ယုဒလူအတိုေကာက္္ျဖစ္္သည္္။
ဣသေရလျပည္္ ၿမိဳ႕ရိုးတည္္ေဆာက္ရာတြင္္ အေရွ႕ပိုင္း၌ စိတ္အားထက္္သန္မႈမ်ားရွိခဲ့ေသာ္္လည္း ေနာက္ပိုင္္းတြြင္္ ေဒသခံပတ္၀န္္းက်င္္တို႔၏ ဟန္္႔တား မနာလိုျခင္းတို႔ေၾကာင့္္ စိတ္ဓါတ္မ်ား ယုတ္ေလ်ာ့့လာသည္္။ ထိုနည္းတူ လူတို႔၏ ၀ိညာဥ္ေရးအသက္္တာ၌လည္္း အားနည္္းလာၾကသည္္။ သူတို႔၏စိတ္အားငယ္္မႈ၊ ၀ိညာဥ္္အသက္္တာ အားနည္္းျခင္းမ်ားကို ျပဳျပင္္တိုုက္္တြန္း ခြန္အားေပး လံႈ႔ေဆာ္ရန္ ၄၅၈ ဘီစီတြင္္ ေပရသိတို႔၏ အမိန္႔႔အာဏာျဖင့္ ယဇ္္ပုေရာဟိတ္ႏွင့္္ ဆရာျဖစ္္သူ ဧဇရ ေယရႈရွလင္္ၿမိဳ႕သို႔ ေရာက္လာသည္ (ဧဇရ-၇း၁-၁၀)။ ဧဇရ၏ အားထုတ္ဦးေဆာင္္ျခင္းေၾကာင့္္ ေအာင္္ျမင္မႈအနည္းငယ္္ရခဲ့သည္္။ ထို႔ေနာက္္ တစ္ဆယ့္္သံုးႏွစ္အၾကာတြင္ ေနဟမိ လာေရာက္္ပူးေပါင္းေဆာင္ရြက္ခဲ့ရာ ေယရႈရွလင္ၿမိဳ႕၌ ၾကီးမားေသာ ေျပာင္္းလဲဲမႈ ျဖစ္လာသည္။ ေနဟမိအား ေယရႈရွလင္္ၿမဳိ႕၏ ၿမိဳ႕ေတာ္္၀န္္အျဖစ္္ ေပရသိမွ အာဏာပိုင္္တို႔က ခန္႔အပ္၍ ဧဇရႏွင့္္အတူ ပူးေပါင္းလုပ္ေဆာင္ျခင္းျဖင့္္ ဣသေရလျပည္္အတြြက္ ေျပာင္္းလဲဲမႈမ်ား ရရွိခဲ့သည္္ (ေန-၂း၁-၈၊ ၈း၁-၄၊ ၈ ၊ ၉း၁-၃)။
ဧဇရႏွင့္ ေနဟမိတုိ႔၏ ဦးေဆာင္ျခင္းျဖင့္ ထိုျပဳျပင္္ေျပာင္္းလဲမႈမ်ားမွ ေနာင္္လာမည့္္ႏွစ္္မ်ားအတြင္း တိုးတက္္ျဖစ္္ထြန္းမႈမ်ားစြာ ေပၚေပါက္လာသည္္။ ထိုအထဲတြင္ သင္ၾကားရန္ႏွင့္္ ၀တ္ျပဳကုိးကြယ္္ရန္ တရားဇရပ္္မ်ား၊ က်မ္းစာေရးသားျပဳစုသူ က်မ္းတတ္ဆရာမ်ား ဂ်ဴးေရးရာမ်ားကို စီရင္္ဆံုးျဖတ္သည့္္ ဂ်ဴးလြႊတ္ေတာ္ကိုတည္္ေထာင္္သည္္။
၆။ ေဟလသႏွင့္္ ေရာမေခတ္မ်ား
ထိုေဒသအတြင္း မိမိ၏တန္ခိုးအာဏာကို ေဟလသေအာင္ႏိုင္သူ မဟာ အလက္ဇျႏၵားက ျဖန္႔ခ်ီလိုက္္ေသာအခါ (၃၃၄-၃၃၁ ဘီစီ) ေဟလသလက္ေအာက္သို႔ ဣသေရလျပည္္ က်ေရာက္္ခဲ့သည္္။ မၾကာမီ အလက္ဇျႏၵား၏ အင္ပါယာၾကီးမွာ နယ္ပယ္္မ်ား ခြဲျခမ္းရရာ၊ ပထမပိုင္္းတြင္ ဣသေရလျပည္မွာ အဲဂုတၱဳနယ္အတြင္း က်ေရာက္္ခဲ့ၿပီး ေနာက္္ပိုင္္းတြင္ ရွႈရိအပိုင္္းသို႔႔ က်ေရာက္္သြားသည္။ (၁၉၈ ဘီစီ) ထိုအခ်ိန္၌ ဂ်ဴးတို႔အေပၚ ေဟလသတို႔၏ ဓေလ့ထံုးစံႏွင့္္ အေတြးအေခၚမ်ားက ၾသဇာေညာင္းလာျပီျဖစ္္ေသာေၾကာင့္္ ဂ်ဴးအခ်င္းခ်င္းလည္း ကြဲျပားစျပဳေလသည္္။ ေဟလသတို႔၏ လႊမ္းမိုးမႈကို အခ်ိဳ႕က အားေပးၿပီး အခ်ိဳ႕ကမူဆန္႔က်င္ၾကသည္။ ဤသို႔႔ျဖင့္ ဂ်ဴးတို႔တြင္္ ဖာရိရွဲဲႏွင့္္ ဇဒၵဳကဲဟူေသာ အုပ္္စုႏွစ္္စု စတင္္ေပၚေပါက္လာသည္္။ ေယရႈရွလင္္ၿမိဳ႕တြင္္ ထိုအုပ္္စုႏွစ္္ခုအၾကား ခိုက္္ရန္္ျဖစ္ပြားလာသည့္္အခါ ရႈရိျပည္၌ရွိေသာ ေဟလသအုပ္္ခ်ဳပ္္သူမ်ားက ဂ်ဴးတို႔အေပၚ မုန္္းတီးသည့္္ စိတ္ျဖင့္ ဂ်ဴးလူမ်ိဳးႏွင့္္ ဂ်ဴးဘာသာကို ဖ်က္္ဆီးပစ္္ရန္ၾကိဳးစားခဲ့ၾကသည္္။ သို႔ေသာ္္လည္း ဂ်ဴးတို႔က ျပင္္းထန္စြာ ျပန္လည္တိုက္ခိုက္္၍ (၁၆၅ ဘီစီတြင္ ဗိမာန္ေတာ္္ကို ျပန္လည္သိမ္းပိုက္္ႏိုင္သည္) (၁၄၃ ဘီစီတြြင္လည္္း ႏိုင္ငံေရးလႊတ္လပ္္မႈအျပည့့္္အ၀ ျပန္ရရွိခဲ့သည္။) ဂ်ဴးလူမ်ိဳးမ်ားသည္္ ဗာဗုလုန္၊ ေပရသိႏွင့္ ေဟလသတို႔၏လက္ေအာက္တြင္ ႏွစ္္ေပါင္း ၄၆၀ ၾကာၿပီးေနာက္ ဂ်ဴးတို႔ တစ္္ဖန္္ လြတ္လပ္ခဲ့ျခင္းျဖစ္္သည္။
အျခားတိုင္းတစ္္ပါး၏ အုပ္္ခ်ဳပ္္မႈေအာက္မွ လႊတ္ေျမာက္္လာၾကေသာ္္လည္း ဂ်ဴးအခ်င္းခ်င္း ဆက္္လက္တိုက္္ခိုက္္လ်က္ရွိၾကသသည္။ ထို႔ေၾကာင့္ တုိင္းျပည္္အင္အား ၾကီးထြားသင့့္သည့္္အေလ်ာက္္ မၾကီးထြားပဲ အားအင္ေလ်ာ့နည္းလာျခင္းေၾကာင့္္ ေရာမတို႔၏ တန္ခိုးအာဏာကို ခုခံႏိုင္္စြမ္းမရွိပဲ သူတို႔၏ အုပ္္ခ်ဳပ္္မႈေအာက္္သို႔ က်ေရာက္္ခဲ့သည္္။ ထိုသို႔ျဖင့္ ၆၄ ဘီစီတြင္္ ဂ်ဴးတို႔၏ လႊတ္လပ္ေရးမွာ ဆံုးခန္းတိုင္ခဲ့သည္္။
ထိုေဒသအတြင္္း ႏိုင္္ငံေရးအေျခအေန ဆက္လက္ရႈပ္္ေထြးလ်က္ရွိရာ ၃၇ ဘီစီတြင္ ဂ်ဴးေသြးတစ္္၀က္္ပါသူ ေဟရုဒ္အား ဂ်ဴးတို႔ကို အုပ္ခ်ဳပ္္ရန္ မင္းေျမာက္ခဲ့ေသာ္လည္း ေရာမကပင္္ အုပ္္ခ်ဳပ္ဆဲျဖစ္သည္။ ေဟရုဒ္္ေသဆံုးၿပီးေနာက္္ ေရာမဘုရင္္ခံမ်ားျဖင့္္ ေရာမ၏ တိုက္္ရိုက္္အုပ္္ခ်ဳပ္္မႈေအာက္္သို႔႔ ယုဒျပည္္က်ေရာက္္ခဲ့ျပန္သည္္ (ေအဒီ ၆)။
ဂ်ဴးတို႔အထဲတြင္ ေဇလုပ္္ဟုေခၚေသာ ေရာမကိုဆန္႔က်င္သည့္ အစြန္္းေရာက္္၀ါဒီမ်ားရွိၿပီး ေရာမတို႔အား တိိုက္္ခိုက္္ရန္ အခြင့္္အေရးကို အၿမဲတမ္းရွာေနသူမ်ားျဖစ္္သည္။ ေအဒီ (၆၆) ခန္႔တြင္္ ပုန္ကန္မႈျဖစ္ပြားသည္္။ ထိုပုန္ကန္မႈ၏ ရလဒ္မွာ ေရာမတို႔၏ တိုက္ခိုက္ေအာင္ျမင္မႈကိုခံရၿပီး ေအဒီ (၇၀) တြင္ ေယရႈရွလင္္ၿမိဳ႕ ဖ်က္ဆီးျခင္း ခံရကာ ဣသေရလလူတို႔၏ အမ်ိဳးသားေရးအသက္္တာရပ္္တန္႔သြားသည္္။ သို႔ေသာ္္ (ေအဒီ ၁၉၄၈) ၌ ဣသေရလျပည္ါ္ ျပန္လည္ျဖစ္ေပၚလာသည္္။
သမၼာက်မ္းစာ၏ အေမြအႏွစ္မ်ား
May God Bless You
Posted by
0 comments:
Post a Comment